“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers. Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr)

* * *

De recente verwijzing door Mexico en Chili naar het Internationaal Strafhof (ICC)¹ voor een onderzoek naar misdaden tegen burgers in Gaza tijdens het huidige Israëlische offensief (en de Hamas-aanvallen van 7 oktober in Israël) is opnieuw een teken van toenemende steun in het Zuiden voor internationale juridische actie tegen de voortdurende oorlog en belegering van Gaza.

De vraag of Israëlische troepen oorlogsmisdaden begaan in een voortdurende en verwoestende oorlog, stuit op diepe weerstand en woede in Israël en onder zijn aanhangers in de VS. Dit heeft ook gevolgen voor de reputatie van de VS als belangrijkste geldschieter voor de oorlog die Israël voert.

Oorlogsmisdaden (ICC) en genocide (ICJ)

Verschillende ontwikkelingslanden hebben expliciet hun steun uitgesproken voor de zaak (c.q. “de aanvraag”) van Zuid-Afrika tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) eind december 2023 op de nog ernstigere beschuldiging van genocide. Andere landen hebben dat al op een indirecte manier gedaan, als onderdeel van resoluties van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking en van de Arabische Liga.

In november 2023 hebben Zuid-Afrika, Bolivia, Bangladesh, de Comoren en Djibouti elk een eigen klacht ingediend bij het Strafhof voor mogelijke misdaden tegen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza.

Er is ook een andere zaak in behandeling bij het Strafhof over een advies “met betrekking tot de juridische gevolgen van het beleid en de praktijken van Israël in de bezette Palestijnse gebieden, inclusief Oost-Jeruzalem”.

Die zaak is het resultaat van een resolutie van 30 december 2022 van de VN-Algemene Vergadering waarin om een dergelijk advies werd gevraagd. Indonesië heeft onlangs aangekondigd dat zijn minister van Buitenlandse Zaken, Retno Marsudi, zelf naar Den Haag zal vliegen om pleidooien te houden ter ondersteuning van Palestina in deze zaak. De Indonesische minister Marshudi van Buitenlandse Zaken steunt de Palestijnen. Indonesië is qua bevolkingsomvang het vierde land ter wereld. 

Het via cartografie inzichtelijk maken van de toenemende toevlucht tot internationale juridische actie door staten in het mondiale Zuiden tegen de Israëlische acties in Palestina levert een onthullend beeld op.

Als het erom gaat meer vrienden te krijgen in dit deel van de wereld toont dit dat de tijd niet aan de kant van Israël lijkt te staan. Staten die dergelijke juridische acties leiden of steunen, strekken zich uit over bijna het hele Zuiden, inclusief Latijns-Amerika, Afrika, West-, Zuid- en Zuidoost-Azië.

De acties die in gang zijn gezet door Zuid-Afrika, Mexico en Chili en de brede steun (geïllustreerd door dit kaartje) voor de resolutie van december 2022 van de VN-Algemene Vergadering tonen aan dat dit sentiment veel verder reikt dan Arabische staten of staten met een moslimmeerderheid.

Alle ingekleurde landen ondernemen of steunen juridische acties tegen Israël: ofwel voor het Internationaal Gerechtshof (ICJ) waar disputen tussen staten worden uitgevochten en/of voor het Internationaal Strafhof (ICC) dat gaat over misdrijven gepleegd door individuen.

Mapbox/Openstreet Map

Legende map: Blauw: neemt een initiatief bij het ICJ. Rood: verwijst voor oorlogsmisdaden naar het ICC. Groen: deze landen doen beide (ICJ + ICC). Oranje: betuigt steun voor een ICJ-zaak. Roze: steunt internationale juridische actie via van een georganiseerde stemming. Grijs: levert geen nadrukkelijke steun voor een juridisch traject.

Brede steun voor een taakt-het-vuren

Uitgedrukt in bevolkingsaantallen van deze staten heeft nu ongeveer 59 procent van het mondiale Zuiden een internationale juridische actie tegen Israël ingeleid of gesteund.

Map: responsiblestatecraft.org

Bovendien, zoals de analyse van de VN-Algemene Vergadering van 12 december laat zien, heeft een grote meerderheid van de staten in het Zuiden zich uitgesproken voor een onvoorwaardelijk humanitair staakt-het-vuren in Gaza.

Mapping it: Global South states charging war crimes in Gaza war werd vertaald door Rein van Gisteren. Sarang Shidore is directeur van het Global South Program aan het Quincy Institute en verbonden aan de George Washington University. Dan M. Ford is junior research fellow bij het Quincy Institute’s Global South Program en werkte bij het Global Interagency Security Forum in Washington D.C.