Fatena Al-Ghorra vertrok in oktober van dit jaar naar Gaza. Ze zou, na vijftien jaar, eindelijk haar ouders terugzien. En toen brak daar de hel los. Fatena is dichter en Belg. Daarom is haar veiligheid een zaak van de Belgische overheid.

Maar de Belgische overheid wil dat Fatena alleen de grens in Rafah oversteekt en haar ouders achterlaat. Het is een onmogelijke keuze. Voor Fatena is het uitgesloten om haar ouders achter te laten in een oorlogszone waar men nergens veilig is.

Nochtans zijn er wettelijke mogelijkheden om ook haar ouders te evacueren. Zo heeft Fatena al meerdere aanvragen bij de Belgische diplomatieke vertegenwoordiging in Jeruzalem en Haïfa ingediend om haar ouders op de evacuatielijst te zetten waar, tot voor kort, ook zij op stond. Dat verzoek werd keer op keer afgewezen.

Op 23 november diende Fatena opnieuw een aanvraag in bij het Consulaat-Generaal van België in Jeruzalem en bij staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor om haar ouders een humanitair visum te verlenen, zodat ze met haar Gaza kunnen verlaten via Egypte.

Op maandag 27 november kreeg ze van het Consulaat-Generaal in Jeruzalem te horen dat ook deze aanvraag niet ontvankelijk is omdat hij per mail werd ingediend.

In hun antwoord verklaarde het Consulaat-Generaal zich bewust te zijn van de moeilijke situatie in Gaza, maar was het ‘in de huidige omstandigheden niet mogelijk om een aanvraag voor een visum op humanitaire gronden voor een persoon die zich nog in de Gazastrook bevindt via e-mail in te dienen, noch bij het Consulaat-Generaal in Jeruzalem, noch bij de ambassade in Caïro, noch bij de Dienst Vreemdelingenzaken’.

Wat die huidige omstandigheden zijn die het elektronisch indienen onmogelijk maakten, wordt niet verduidelijkt. Het is geen technische kwestie, want de aanvraag werd wel degelijk ontvangen. Fatena kreeg zelfs een bevestiging van ontvangst.

Wat de Belgische overheid vraagt, is dat de ouders van Fatena zich in persoon aandienen bij het Consulaat-Generaal in Jeruzalem of Caïro. En net dat is uitgesloten. De ouders van Fatena verkeren in de totale en absolute onmogelijkheid om Gaza te ontvluchten en om zich in levenden lijve aan te bieden bij de Belgische diplomatieke diensten in de regio.

Voor deze kafkaiaanse houding werd België onlangs op de vingers getikt door het Europese Hof van Justitie, in het arrest-Afrin van 18 april 2023. Dat arrest is ondubbelzinnig. In deze zaak weigerde de Belgische staat de aanvraag tot gezinshereniging te aanvaarden van het in Noord-Syrië achtergebleven gezin van een erkende vluchteling, omdat het deze aanvraag per mail deed. Voor dat gezin was het onmogelijk om zich naar een diplomatieke post te begeven, wegens de onveilige situatie zowel in Syrië zelf als in Turkije.

Het Hof oordeelde dat de Belgische overheid de nodige flexibiliteit aan de dag moest leggen en zegt onder andere dat ‘het absoluut noodzakelijk is dat lidstaten in situaties van oorlog en nood, blijk dienen te geven van de nodige flexibiliteit zodat gezinsleden daadwerkelijk en tijdig hun aanvraag kunnen indienen.

Daartoe moeten lidstaten het indienen van de aanvraag faciliteren en in het bijzonder toelaten dat men beroep doet op communicatiemiddelen op afstand. Bij gebrek aan een dergelijke flexibiliteit zal de eis om de aanvraag in persoon in te dienen, zonder rekening te houden met eventuele obstakels die een effectieve indiening kunnen verhinderen, het onmogelijk maken om de aanvraag in te dienen. (…)

In het bijzonder in landen met een gewapend conflict zijn de mogelijkheden om zich te verplaatsen aanzienlijk beperkt en zullen de gezinsleden (…) ofwel verplicht zijn om te wachten met zich te verplaatsen tot wanneer de veiligheidssituatie verbeterd is, ofwel zich toch verplaatsen met risico voor eigen leven.’

In de meest recente aanvraag voor de toekenning van een humanitair visum verwees Fatena uitgebreid naar dat arrest en de flexibiliteit die de Dienst Vreemdelingenzaken sindsdien aan de dag legt voor mensen die via elektronische weg een aanvraag tot gezinshereniging indienen.

Waarom is het dan niet mogelijk voor de ouders van Fatena om een aanvraag voor een visum op humanitaire gronden in te dienen? Zijn ‘de huidige omstandigheden’ in Gaza niet glashelder?

Is het niet duidelijk dat de ouders van Fatena, en Fatena zelf, permanent in levensgevaar zijn en zij onmogelijk Gaza kunnen verlaten zonder hulp van de Belgische overheid? De situatie is hoogdringend, zeker nu de korte periode van het staakt-het-vuren op vrijdag 1 december afgelopen is.

De nacht van vrijdag op zaterdag was een van de vreselijkste nachten sinds het begin van de aanvallen, getuigt Fatena. Maar ze is vastberaden, ze zal niet vertrekken zonder haar ouders. Bovendien vernam ze dat haar naam niet langer op de Belgische evacuatielijst staat. Ze zou opnieuw een aanvraag moeten indienen om die erop te krijgen.

Wat rest er Fatena en haar ouders nog? De Belgische staat dagvaarden zoals in de zaak-Afrin? Daar ontbreekt de tijd voor. Elke dag die Fatena en haar ouders in Gaza blijven, kan fataal voor hen zijn. Het is een kwestie van geluk dat ze tot nu toe gespaard bleven. Wat er nodig is, is menselijkheid en goede wil om deze humanitair dringende zaak op te lossen.

We roepen de Belgische diplomatieke diensten in de regio, met name het Belgische Consulaat-Generaal in Jeruzalem samen met de Dienst Vreemdelingenzaken en het crisiscentrum Buitenlandse Zaken, op om de elektronisch ingediende aanvraag voor een humanitair visum voor de ouders van Fatena Al-Ghorra te aanvaarden en toe te kennen.

We vragen ook om Fatena en haar ouders op de lijst te zetten van mensen die uit Gaza kunnen evacueren en om hen daarbij zo goed als mogelijk bij te staan, tot ze veilig terug in België zijn.

Rachida Lamrabet, schrijfster

Charles Ducal, dichter

Prof. dr. Nadia Fadil, antropologe

Sarah Wagemans, dichter, leerkracht

Lin Pauwels, leerkracht

Annelies Verbeke, auteur

Christine Otten, schrijfster

Mohamed Ikoubaân, directeur Moussem

Rachida Aziz, schrijver en community organiser

Jos Dumortier, Em. gewoon hoogleraar, KU Leuven

Nina Henkens, sociologe

Ida Dequeecker, activiste

Tom Lanoye, schrijver

Mustafa Kör, dichter des vaderlands

Dr. Sophie Withaeckx, assistent Professor in Philosophy

Frank Albers, docent Universiteit Antwerpen, schrijver en filosoof

Gaea Schoeters, auteur

Shantie Singh, schrijfster en bestuurskundige

Dr. Ouald-Chaib, mensenrechtenjuriste

Peter Holvoet-Hanssen, dichter

Dr. Samira Azabar, postdoc Radboud Universiteit en Boeh

Samira Bendadi, journaliste

Johan Depoortere, voormalig VRT-journalist

Dr. Joachim Ben Yacoub, academicus

Prof. dr Anya Topolski, filosofe

Prof. dr. Sarah Bracke, sociologe

Anne Provoost, auteur

Hasna Ankal, schrijver en mensenrechtenactivist

Emma-Lee Amponsah, Ph.D, socioloog en filmmaker

Bart Janssen, dichter

Peter Mangel Schots, schrijver

Thomas Blommaert, EPO

Prof.dr. Yra van Dijk, letterkundige

Manon Uphoff, auteur

Mathieu Charles, schrijver en theatermaker

Sanneke Van Hassel, schrijver

Peter Verhelst, schrijver

Birsen Taspinar, klinisch psycholoog

Karel Arnaut, professor antropologie

Zohra Othman, advocate Justlawyersgroup

Ikrame Kastit, mensenrechtenactiviste en auteur

Iman Lechkar, professor VUB

Saloua Berdai, gerontoloog

Michael De Cock, art director KVS

Junior Mthombeni, regisseur

Leen Van Waes, directeur Masereelfonds

Chrostin, illustrator

Catherine Vuylsteke, auteur

Kristien Hemmerechts, schrijfster

Eva Brems, professor mensenrechten

Lucas Catherine, auteur

Jeroen Olyslaegers, schrijver

Saddie Choua, beeldend kunstenaar, docent

Rachida El Garani, filmregisseur

Ikram Aoulad, actrice

Tülin Erkan, auteur

Maarten Inghels, schrijver

Ludo De Brabander, woordvoerder Vrede vzw

Anneleen van Offel, schrijfster

Carmien Michels, Schrijfster

Nadine Peeters, districtsraadslid Antwerpen

Latifa Amrani, kinder- en jeugdpsychiater

Annemie Verbeiren, leerkracht

Mourad Bekkour, artistieke coördinatie Nuffsaid

Bouchra Lechkar, reumatoloog

Hind Eljadid, spoken word artiest, auteur en theatermaker

Virginie Platteau, cultuurjournalist

Jannah Loontjes, schrijver

Nadia Babazia, antropologe en jeugdauteur

Hilde Keteleer, auteur en vertaler

Trui Hanoulle, fotografe, schrijfster

Marijn Achten, founder Cavalier Queer

Biem D’Hondt, politicoloog

Hanne Staes, boekhandelaar

Han Zinzen, journalist, schrijver

Kris Vanhemelrijck, beeldend kunstenaar

Fleur Speet, recensent

Samira Azeroual, student onderwijswetenschappen

Isabelle Rossaert, schrijver en leerkracht

Soehaila Lakhbyaz, Orthopedagogische begeleidster

Latifa El Morabit, algemeen coördinator FMV

Aminata Demba, actrice en theatermaakster

Geert Waegeman, muzikant

Mie Branders, gemeenteraadslid

Ilse Hackethal, SAAMO

Sara Adriaenssens, leerkracht

Ellen Verryt, FuriaPascal Debruyne, docent en onderzoeker asiel en migratie

Dominique Willaert, auteur, columnist

Rita Vrancken, schrijfster

Jozef Devillé, filmmaker

Kris Vanhemelrijck, beeldend kunstenaar

Ingrid Vander Veken, auteur

Sarah Scheepers, Coördinator ella vzw

Peter Terryn, opbouwwerker

Tine Danckaers, journalist

Annelie Willems, medewerker Atlas

Roel Dieltiens, musicus

Sven Peeters, Leerkracht en auteur

Dimitri Bontenakel, auteur

Helga Broers, leerkracht

Annika erts, dichter, leerkracht

Marleen Strubbe, gepensioneerd leerkracht

Daisy Roman, schrijver

Wannes Smeets, vrijwilliger bij Nationaal Park Hoge Kempen

Lode Vanoost, journalist DeWereldMorgen

Amarylis De Gryse, schrijver

Hans Claus, dichter

Dirk Van Boxem, schrijver en docent SchrijversAcademie

Hazim Kamaledin, theatermaker en schrijver

Marina Van den Bulck, SWT

Ann Lamon, schrijfster, informaticus

Dirk Wiesé, R&D Manager

Matthias Raemaekers, doctoraal onderzoeker

Jan de Zutter, kunsthistoricus en plastisch kunstenaar

Anita Ketels, gepensioneerde

Margo Van Landeghem, psycholoog

Marion van San, sociologe

Fatiha Bezizi, leerkracht basisonderwijs

Bert Van Vossole, voogd

Daniela Schepers, zorgsector

Kathy Mathys, schrijver en docent

Annemarie Estor, dichter en cultuurwetenschapper

Peter Theunynck, schrijver

Yella Arnouts, dichter

Jes Leysen, leraar

Joeri Verlinden, scheldemondenloods

Niek Everts, pastor

Catharina Boullart, leerkracht

Sigrid Vertommen, onderzoekster Ugent

Tina Jammaers, docent

Arthemis Snijders, doctoraatsonderzoeker Ugent

Hakim El Faissouni, docent

Tiene Depoorter

Paul Verrept, schrijver

Sven Cooremans, psycholoog

Geert Coorman, ingenieur

Karine Pauwels, leerkracht

Daniela Schepers, zorgsector

Jet Hermans, gepensioneerde

Hilde Sabbe, voormalig publiciste en parlementslid

Matthijs de Ridder, auteur, voorzitter Vlaamse Auteursvereniging

Joke van Leeuwen, auteur

Anissa Boujdaini, advocaat

Nikkie van Lierop, schrijfster, zangeres

Carry Staetenburg, docent

Zahra Alloul docent

Magda en Guy Putseys-Pluymers, historici

Janetta Danyiova, sociaal begeleidster/auteur

Kathleen Paltrineri, dichter en vertaler

Hafsa Elazzaoui, cultuurwerker