“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers. Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr.)

 ***

Dit is een bocht van 180 graden, wellicht ongezien in het buitenlandbeleid van de VS. Eigenlijk roept Biden nu op voor een staakt-het-vuren (deze Opinie werd geschreven op 29 november tijdens het tijdelijke staakt-het-vuren).

En dat terwijl het Witte Huis minder dan drie weken geleden een staakt-het-vuren nog “verkeerd, verwerpelijk en schandalig” noemde … Biden stapte letterlijk over van “Hamas zou kunnen profiteren van een staakt-het-vuren” op “Hamas heeft baat bij een voortzetting van de oorlog” …

Het wijst op een keerpunt. De VS hebben gewoonlijk lak aan de wereldwijde publieke opinie, vooral als het gaat om oorlog, temeer omdat de VS er buitengewoon goed in slaagt om naar believen eender welk verhaal op te dissen.

Deze keer dus niet. Deze keer – en wellicht voor het eerst – heeft de propagandaoorlog op een verbluffende manier verloren, zo goed als meteen.

Dat heeft uiteraard te maken met de ongeziene schaal van de afslachting in Gaza en zijn pure wreedheid. Je kan hier moeilijk een positieve draai aan geven … Wellicht komt het ook doordat het gaat om een al 75 jaar aanslepende kwestie, waardoor de wereldbevolking ruimschoots de tijd heeft gehad om zich te informeren en inzicht te verwerven, en ook ontelbare verenigingen heeft opgericht die het (dominante) narratief (van de VS en het Westen) tegenspreken.

Volgens mij is er echter meer aan de hand. Ik denk dat dit een weerspiegeling is – vooral onder de jongere generaties – van een overweldigend verlangen om te breken met het militarisme van de VS en met de wrede methodes waarmee het Amerikaanse imperium te keer gaat.

Pro-Palestijns protest voor het Witte Huis. Foto: Ted Eytan/CC BY-SA 2:0

Dit komt uit een diep verlangen om klaar en duidelijk te zeggen dat alle mensenlevens ertoe doen en niet alleen de levens van wie zich achter het Westen schaart. Het wijst ook op de opkomst van uiterst krachtige tegenstanders tegen de oorlogspropaganda: door de overvloed aan propaganda zijn velen er immuun voor geworden, de mensen slikken al de bullshit niet langer.

Ook belangrijk is dat het andermaal aantoont dat we nu leven in een multipolaire wereld waarin de relatieve macht van de VS aanzienlijk geslonken is. In de beginjaren van deze eeuw konden de VS zich nog permitteren van tegen het Globale Zuiden te zeggen “F**k you, wat ga je eraan doen?” En de VS zouden gelijk gehad hebben: wat zouden ze eraan gedaan hebben?

Maar vandaag – en ongetwijfeld heeft dit meegespeeld in Bidens beslissing – kan Washington zich niet meer permitteren om naar eigen goeddunken op te treden, terwijl heel het Globale Zuiden het er niet mee eens is (met uitzondering van India, en sinds kort ook Argentinië …).

Het is echter niet allemaal positief. Het meest zorgwekkende aspect van deze oorlog is volgens mij de vorming van een brede internationale coalitie van extreemrechtse partijen en bewegingen die elkaar vinden in hun extreme islamofobe ideologie. Die is zo extreem dat het hun niet uitmaakt dat er zoveel moslimvrouwen en -kinderen worden gedood (samen met journalisten, VN-medewerkers enzovoort).

Protest Brussel op 11 november, Dag van de Wapenstilstand. Foto: Karina Brys

Le Pen in Frankrijk was Israëls ferventste supporter. Maar Geert Wilders in Nederland, Milei in Argentinië, Modi in India, bijna alle Republikeinen in de VS enzovoort moeten niet voor hem onderdoen. Allemaal staan ze voor 100 procent achter de regering van Netanyahu, die voor hen de vaandeldrager is van de beschavingsoorlog waarin ze ons wil meesleuren.

Deze oorlog onthult het bestaan van een brede internationale coalitie van extreemrechtse partijen en bewegingen die elkaar vinden in hun extreme islamofobe ideologie.

En het is angstwekkend genoeg, want ze winnen terrein: Wilders en Milei zijn verkozen tijdens de oorlog … Nog angstwekkender is hoe deze oorlog het bestaan onthult van een media-ecosysteem – vooral in Europa – dat bedroevend slecht uitgerust is om die kerels in vraag te stellen.

In veel landen, onder andere in Frankrijk (dat ik van nabij heb gevolgd), stonden de media achter hen en deed Macron niet alleen weinig moeite om hun ideologie te bekampen, hij versterkte ze nog met het waanzinnige idee van een “mars tegen antisemitisme” en door Marine Le Pen te laten meestappen met de Franse regering.

Een van de belangrijkste breuklijnen in onze huidige wereld is daarom niet zozeer “het Westen tegen de rest” (of nog minder “de democratie tegen het autoritarisme”, dat in mijn ogen altijd een volstrekt belachelijke framing is geweest) maar een ideologische breuk – zowel binnen het Westen als in de landen van het Globale Zuiden – tussen eenvoudig gezegd zij die geen verschil zien tussen menselijke wezens ongeacht hun godsdienst, cultuur of etniciteit, en zij die dat allemaal in een hiërarchische structuur gieten en geloven dat sommige rassen/godsdiensten/culturen moeten heersen over andere.

Misschien klink ik nu als een utopist, maar vanuit een juiste benadering zou die breuklijn in feite een geluk bij een ongeluk kunnen zijn. Ze zou ironisch genoeg de wereld kunnen verenigen in een gemeenschappelijke strijd voor de mensheid.

Betoging Brussel op 11 november, Dag van de Wapenstilstand. Foto: Karina Brys.

Ideeën als “behandel alle mensen op dezelfde manier, geef blijk van wederzijds respect, respecteer alle beschavingen, alle culturen” leven heel erg in het Globale Zuiden, in China en Afrika en in grote delen van Zuid-Amerika.

Zoals blijkt uit deze oorlog leven die ideeën ook heel erg bij grote delen van de Westerse kiezers: vele miljoenen steunden vanuit soortgelijke standpunten de Palestijnen en trokken met hun protest de straat op in Londen, Ottawa of Washington.

En wellicht heeft dat Biden gedwongen bakzeil te halen, zoals we hier zien, wat de kracht en het vermogen van dat protest bewijst. Misschien is dit dus wel de manier bij uitstek om het conflict van het Westen tegen de rest van de wereld of de nieuwe Koude Oorlog, die ons nu wordt opgedrongen, te vermijden.

Onze menselijke aard lijkt conflict te eisen, wij hebben nood aan iets om ons rond te verenigen, iets om voor of tegen te vechten. Waarom maken we er dan geen waardige strijd van, een strijd voor de mensheid, voor gelijkheid, tegen de krachten van haat en verdeling?

Een strijd waarin de vijanden zich voor de verandering eens niet baseren op ras of religie (de Chinezen, de moslims enzovoort) maar integendeel op iedereen in ons midden die zulke vijanden blijft creëren.

Nogmaals: ik ben me ervan bewust dat dit heel idealistisch is, maar dit soort idealisme – dat velen delen ― heeft de president van de VS doen bakzeil halen. Misschien is het dan dus niet zo irrealistisch …

Deze tekst op de twitteraccount van Arnaud Bertrand werd vertaald Marina Mommerency