De Vlaamse, de Brusselse en de federale regering zijn deze week veroordeeld. Het Brusselse hof van beroep stelt dat het klimaatbeleid van deze regeringen in strijd is met de mensenrechten. Doordat ze onvoldoende doen om de klimaatverandering tegen te houden, oordeelt het Brusselse hof van beroep dat de overheden verzaken aan hun maatschappelijke zorgplicht en een inbreuk pleegt op het recht op leven en het gezinsleven van haar burgers.

Een zware uitspraak

Het hof oordeelde dat “In het licht van de heersende consensus binnen de wetenschappelijke gemeenschap en de internationale politieke gemeenschap, de drie overheden de artikels 2 en 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en de artikels 1382 en 1383 van het oud Burgerlijk Wetboek hebben geschonden doordat ze in 2020 de uitstoot van broeikasgassen onvoldoende hadden teruggebracht.”

Het hof is bovendien van mening dat die fout wordt verdergezet doordat de overheden eveneens “onvoldoende strenge doelstellingen hebben opgesteld en onvoldoende verregaande maatregelen hebben genomen om tegen 2030 de uitstoot voldoende te beperken”. Dat is een zware uitspraak. Toch kan ik niet zeggen dat ik in shock ben.

Een papieren discussie

Al helemaal niet in shock waren onze politici. “Dit soort rechtszaken maakt nul verschil in de levens van mensen”, zo reageerde eerste minister Alexander De Croo. “Het is puur tijd- en energieverlies.” Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir liet zelfs weten in beroep te gaan tegen het vonnis van de “franstalige” rechter en de “onrealistische” doelstellingen die hij oplegt.

Dat is zowaar nog straffer. Het arrest van het Brusselse hof van beroep is niet zomaar een uitspraak van “een Franstalige rechter” die Vlamingen wil pesten, het is gebaseerd op een stapels aan wetenschappelijke rapporten, impactstudies, adviezen, energie- en klimaatplannen, beleidsverklaringen, regeerakkoorden, doelstellingen, klimaatwetten en eerdere juridische uitspraken.

Dat een eerste minister zoiets afdoet als een “puur tijd- en energieverlies” is zowaar nog straffer dan het arrest zelf

Dat een eerste minister zoiets afdoet als een “puur tijd- en energieverlies” is zowaar nog straffer dan het arrest zelf. Het betekent dat de overheid niet alleen onvoldoende doet om haar burgers te beschermen, maar dat ze ook haar eigen officiële documenten, beloftes en bestelde onderzoeken over hoe ze haar burgers zou moeten beschermen enkel op papier relevant vindt.

Een falende overheid

De realiteit van klimaatverandering is nochtans geen papieren discussie. Voor de mensen langs de Vesdervallei zijn de gevolgen de afgelopen jaren zeer reëel gebleken. Ook de recente overstromingen in de Westhoek hebben met klimaatverandering te maken. En indien men het huidige beleid verder zet, zullen dit soort rampen enkel exponentieel toenemen.

De realiteit van klimaatverandering is geen papieren discussie

En toch kan ik ook niet zeggen dat ik in shock vanwege het gemak waarmee politici het arrest naast zich neer leggen. Zuiver rationeel gezien is dat vreemd, maar als ik het vertel aan andere mensen heb ik ook niet het gevoel dat zij in shock zijn.

Dat is misschien wel het meest shockerende. Dat we er zo gewend aan zijn geraakt dat onze ministers de belangen van de industrie voor laten gaan op hun essentiële zorgplicht, dat we er niet eens meer van opkijken wanneer ze veroordelingen door rechters die hen op die plicht wijzen schouderophalend naast zich neer leggen. Dat er een breed gedragen gevoel leeft dat dit er ook nog wel bij kan.

Het cynisme voorbij

Misschien is dat nog wel de beste reden om morgen naar Brussel te trekken voor alweer een klimaatmars. Het is niet omdat we er met z’n allen gewoon aan zijn geraakt dat de overheid weigert om haar burgers te beschermen en voldoende inspanningen te leveren om de klimaatcrisis aan te pakken, dat het ook normaal is. Integendeel, je moet zot zijn om dat normaal te vinden. Het is totaal onverantwoord en het feit dat we zelfs niets meer dan dit verwachten zegt iets over hoe ernstig het falen van de overheid is.

Je moet zot zijn om dit normaal te vinden

Laten we het cynisme van onze politici niet langer accepteren als iets waar niets aan valt te veranderen, maar beginnen met het veranderen van dat wat niet langer valt te accepteren. “De grootste vorm van waanzin”, zei Jacques Brel, “is de wereld accepteren zoals hij is en niet opkomen voor een wereld zoals hij zou moeten zijn.” Laten we samen opkomen voor een wereld zoals die zou moeten zijn.

Te beginnen, morgen, 3 december om 13u aan Brussel-Noord.