Foto: FDR Presidential Library & Museum, Wikimedia Commons / CC BY 2.0 (More information about the rights of this work, see below article)
Opinie -

‘Mag iedereen kinderen krijgen? Als Conner Rousseau zijn geschiedenis kende, wist hij waarom wel’

donderdag 11 februari 2021 13:32
Spread the love

 

Conner Rousseau, de voorzitter van Sp.a, vindt het dus onrechtvaardig dat “mensen die ondervonden dat het ouderschap eigenlijk niets voor hen is, toch kinderen kunnen blijven krijgen.” Hij stelt voor om eens na te denken of we dat niet kunnen verbieden.

Een ballonnetje oplaten, heet dat dan. Met een verrassend idee op de proppen komen om het debat aan te zwengelen. Nu ben ik grote voorstander van een open debat. Ik denk alleen dat het geen kwaad zou kunnen om eens na te gaan of we dat debat niet al eens gevoerd hebben, en waarom bepaalde ideeën bijvoorbeeld sinds de Universele Verklaring van de Rechten in onbruik zijn geraakt, voor we ze opnieuw het debat inbrengen.

Daarom even ter herinnering:

Thomas Malthus was de eerste beroepseconoom die betaald werd door de Oost-Indische Compagnie. Volgens Malthus groeide de bevolking aan een exponentieel tempo, terwijl de bestaansmiddelen slechts lineair toenemen. Dat zou leiden tot een overbevolkingscrisis. Alleen een rem op de bevolkingsgroei door natuurlijke selectie kon dit probleem oplossen.

Zijn theorie moest dienen als argumentatie voor het verzet van de rijken tegen de armenwetten, een vorm van sociale bijstand, in Engeland. De nieuwe armenwetten die er kwamen in 1834 hadden niet langer officieel als doel armoede uit te roeien. Uit de armoede getrokken worden, werd niet langer gezien als recht. Sociale bijstand werd een gunst die enkel mocht gaan naar de zogenaamde deserving poor. Die moesten dan liefst nog in werkhuizen aan de slag om een klein beetje bijstand te ‘verdienen’.

De ideeën van Malthus hadden ook toen, in de eerste helft van de 19e eeuw, invloed in de arbeidersbeweging. Iemand als Francis Place bijvoorbeeld baseerde zich op Malthus om niet klassenstrijd, maar geboortebeperking te gaan beschouwen als de beste manier voor de werkende mensen om hun levensomstandigheden te verbeteren.

Karl Marx en Friedrich Engels gingen daar fel tegenin. “De meest openlijke oorlogsverklaring van de burgerij aan het proletariaat”, schreef Friedrich Engels in De toestand van de arbeidersklasse in Engeland, “zijn de bevolkingstheorie van Malthus en de daaruit ontstane nieuwe armenwet.” Engels toont in dat werk aan dat het niet de beschikbare hoeveelheid voedingsmiddelen, maar het economisch systeem en de sociale verhoudingen zijn die zorgen voor lage lonen en armoede.

Ook Marx zal onder andere in Loonarbeid en kapitaal de victim blaming van Malthus onder vuur nemen. Hij stelt daar dat “de theorie van Malthus de gevolgen van de maatschappij tot gevolgen van de natuur heeft gemaakt, en aan de andere kant maakt dat hij de ellende van het proletariaat als diens eigen schuld en straf kan beschouwen.”

In zekere zin was Malthus de grondlegger van het sociaal-darwinisme, een ideologie die de samenleving ziet als een meedogenloze strijd om het bestaan waarin de sterken overwinnen en de zwakkeren onvermijdelijk moeten afvallen.

Darwin zelf, legde in The Descent of Men net de nadruk op het belang van samenwerking in de menselijke evolutie. “De hulp die wij voelen te moeten verstrekken aan de hulpelozen”, schrijft hij, is voornamelijk een gevolg van ons instinct tot sympathie, dat we oorspronkelijk hebben verworven als deel van onze sociale instincten, en dat zich vervolgens meer en meer uitbreidde.”

De verkeerde interpretatie van het darwinisme bleef echter door bepaalde krachten gebruikt worden om ongelijkheid en machtsverschillen als ‘natuurlijk’ voor te stellen, met als triest dieptepunt het nazisme. Een propagandafilm uit 1936 begon met: “Waar voor de nakomelingen van alcoholisten, misdadigers en zwakzinnigen paleizen worden gebouwd terwijl arbeider en boer vrede moeten nemen met een nietige hut, daar gaat het volk met reuzenschreden zijn einde tegemoet.”

Na de Tweede Wereldoorlog en de overwinning op het fascisme kwam er in 1948 de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens waarvan artikel 1 stelt dat “alle mensen vrij en gelijk in waardigheid en rechten worden geboren.”

Uit die verklaring spreekt een positief mensbeeld, het geloof dat iedereen, in de juiste omstandigheden, in staat is om het goede te doen. Het idee om sommige mensen het recht om kinderen te krijgen te ontzeggen, vertrekt van het omgekeerde mensbeeld. Men gaat ervan uit dat je bepaalde mensen nu eenmaal moet beschermen voor zichzelf, dat ze niet in staat zijn om de juiste keuzes te maken.

Eerder deed John Crombez, voorganger van Conner Rousseau als voorzitter van Sp.a, een gelijkaardig voorstel om anticonceptie te verplichten bij drugsverslaafden. “Eigenlijk zeg je dan dat kinderen zoals ik beter niet geboren zouden zijn”, reageerde Samira Atillah, die zelf geboren is in een gezin met drugsverslaafde ouders, toen. “Zouden we hetzelfde zeggen over vastgoedmakelaars die cocaïne snuiven?”, toonde ze toen met één zin de hypocrisie en het misprijzen voor mensen in moeilijke omstandigheden die achter het voorstel schuilgaan aan.

Het verschil in visie op zaken zoals verslaving kan worden voorgesteld op basis van een experiment dat in de 19e eeuw werd uitgevoerd op ratten. De diertjes werden in een kooi gestoken met twee waterflessen: eentje met gewoon water en eentje waarin het water gemengd werd met heroïne en cocaïne. Wat blijkt: na verloop van tijd kiest de rat consequent voor het gedrogeerde water. Het beestje raakt verslaafd, neemt een overdosis en sterft. Zelfmoord, eigenlijk. De conclusie was duidelijk: we kunnen maar beter hard optreden tegen drugs en drugsgebruikers.

In de jaren 70 vestigde professor Bruce Alexander de aandacht op de omstandigheden waar men tot dan toe blind voor was gebleven. Men stopt ratten alleen in een lege kooi en is verbaasd dat het junkies worden, hoe zou je zelf zijn? Dus bouwde hij Rattenpark. De ratten krijgen veel kaas, gekleurde balletjes, tunnels, veel vriendjes en hebben er veel seks. Professor Alexander geeft hen vervolgens opnieuw de twee waterflessen, maar in Rattenpark raakt niemand verslaafd. Eerst komen het vreten en de seks; dan de moraal.

Mensen zijn geen ratten, maar dat de omstandigheden waarin we leven bepalend zijn, geldt net zo goed voor ons. En als de omstandigheden zo bepalend zijn voor de mens, laat ons die omstandigheden dan meer menselijk maken. Dat er kinderen zijn die vandaag in moeilijke omstandigheden moeten opgroeien, is een realiteit waar we niet blind voor mogen zijn. Het punt is: dat los je niet op door die kinderen weg te nemen. Dat los je op door die omstandigheden te verbeteren.

Dat is het verschil tussen een rechts mensbeeld van ieder voor zich en het sociale mensbeeld van links. Triest dat de voorzitter van de Sp.a niet voor dat sociale mensbeeld kiest. Misschien moet hij zich toch in het vervolg eens inlezen en een beetje verdiepen voor hij nog eens zo een ballonnetje oplaat, denk ik dan toch zo soms een beetje.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!