Interview -

‘X’: een film over vrouw zijn en zich vrouw voelen

Ben je geen vrouw als je geen moeder wil zijn? Of ben je niet geëmancipeerd als je liever thuis blijft om voor je kinderen te zorgen? Het zijn twee vragen die voorbij komen in X, een kortfilm op de grens tussen docu en fictie over vrouw zijn en zich vrouw voelen. Vrouwen uit tien verschillende werelden met elk hun eigen verhaal, tonen wat het voor hen betekent om vandaag vrouw te zijn. X behandelt actuele thema’s zoals body positivity, social media, cultuurgebonden schoonheidsidealen, het moederschap en nog zoveel meer.

donderdag 12 maart 2020 15:11
Spread the love

Het resultaat van het project: een prachtige en vooral eerlijke film. X ging zondag 8 maart, op internationale vrouwendag, in première in De Roma te Antwerpen. Op 6 maart vond de avant-première plaats in het cultuurcentrum in Lokeren. Wij spraken met de vier vrouwen die hun schouders onder X zetten: Renee Van Avermaet, Elke Vanoost, Sam Haeghens en Faye De Coen.

Van klein idee tot groot project

Wat begon met een idee rond een kleinschalige, bescheiden videoreeks groeide uit tot een groot project. “Eerst was het idee om licht verteerbare videootjes te maken van ongeveer twee minuten voor Facebook of Instagram”, vertelt Sam Haeghens, director of photography in samenwerking met Nastasja Saerens. “Wanneer we op de set al het cameramateriaal en het decor zagen staan, schoten we in de lach. We vroegen ons af hoe we daar plots beland waren.”

Styliste Renee Van Avermaet startte het project op. Haar inspiratie haalde ze uit het afrofuturisme, een stroming of culturele esthetiek die de ontwikkelende kruising van de Afrikaanse Diaspora-cultuur en technologie onderzoekt. “Het nadenken over een ideale wereld is wat me bij afrofuturisme inspireerde. Los daarvan wou ik ook altijd al iets doen rond vrouwen. Met dit idee ben ik mensen gaan aanspreken en zo hebben we het hele concept samen met ons vier uitgewerkt.”

Foto: Nisran Azouaghe

Regisseuse Elke Vanoost was één van deze vier vrouwen die Renee aansprak. “Renee en ik waren aan het praten over hoe we als vrouw lastig gevallen worden op straat”, vertelt Elke. “Dat is natuurlijk meteen een raakpunt voor veel vrouwen. Ik ben zelf regisseur en het filmmilieu is een omgeving waar je die ongelijkheid tussen man en vrouw toch nog hard voelt. Het is een omgeving waarin je aan kleine dingen merkt dat je nog steeds minder gerespecteerd wordt als vrouw.”

Dat de vier makers op dezelfde golflengte zaten, speelde een grote rol bij het maken van de film. “We pingpongden naar elkaar”, zegt Sam Haeghens. “We hadden elk onze functie maar er waren niet echt grenzen waar de ene taak stopte en de andere taak begon.”

10 werelden, 13 vrouwen

Wat snel vaststond was het idee rond de ideale wereld. “Vanaf de eerste meeting hadden we het idee om te werken rond een lege ruimte waarin wij dingen opbouwen”, vertelt Elke Vanoost. “Eens we dat basisidee hadden, konden we werk maken van de casting die het verhaal op een organische manier vorm heeft gegeven. Het verhaal kwam vanuit de mensen zelf, wij schreven geen script voor hen.” Het lege decor werd dan ook geconstrueerd met de personages, hun persoonlijk verhaal als uitgangspunt. In deze utopie wordt er gefantaseerd over een wereld zonder regels en verwachtingen.

“Bij de casting werd er bewust nagedacht over de profielen van de tien vrouwen”, vertelt producer Faye De Coen. “Een volledig beeld van de vrouwelijke beleving brengen is onmogelijk”, stelt Elke Vanoost. “We hebben bewust gekozen voor een diverse samenstelling van de vrouwen, maar er zijn ook bepaalde problematieken die niet aan bod komen.”

In die diverse samenstelling gaven Sarah Ceuppens
 Nirmala Coppejans, Nona De Waele, Yousra Fregene, Miryam Kandouche, Nora Mouallali, Primrose Ntumba, Aniek Rombaut, Ester Samy, Dorothea Tearr, Dena Vahdani, Marijne Van Boeckel
en Christa Van Doorslaer ons elk een blik in hun ideale wereld.

Marijne nam ons mee naar een cabaret, waar ze het taboe rond de term ‘dik’ met de grond gelijk maakte. Dena sprak ons toe op haar balkon met een speech waarin ze inging tegen het hokjesdenken, want Dena is gewoon Dena. Dorothea gaf ons dan weer één van de beste lessen in self confidence en Sarah maakte op een ludieke manier komaf met alle bestaande vooroordelen over haar gemengde afkomst.

Het feminisme van de 99%

De titel, X, verwijst niet enkel naar de tien verschillende werelden die aan bod komen, maar ook naar het onbekende: X is invulbaar. “Het gaat niet enkel over vrouw zijn, maar ook over zich vrouw voelen”, zegt Elke Vanoost. “Aanvankelijk was er ook een transvrouw in X. Die vrouw is jammer genoeg afgehaakt tijdens het proces”, vertelt Renee Van Avermaet. “Met X willen we aantonen dat vrouw zijn verder gaat dan eruitzien als vrouw of de weinigzeggende term die aan je toegekend wordt bij de geboorte.”

Hiermee willen de vier vrouwen achter X de diversiteit onder vrouwen aankaarten. “Via die diversiteit vragen we ook aandacht voor het feminisme van de 99 procent”, vertelt Faye De Coen. “Het feminisme van de 99 procent vertelt ons dat je moet verder durven kijken, voorbij die 1 procent rijke, witte vrouwen. Ik besef dat ik zelf ook tot die witte middenklasse behoor. Tijdens het maken van de film is me duidelijk geworden in wat voor geprivilegieerde omgeving ik zelf leef. Met deze film willen we ook stilstaan bij vrouwen die er tussen vallen. Ook voor deze vrouwen moeten we opkomen.”

“Wat we niet willen doen met deze film is binnenkomen en zeggen: ik ben de feministe en ik zal hier eens zeggen wat er allemaal verkeerd is”, vertelt Faye De Coen. “Verschillen tussen vrouwen zijn er om te omarmen”, stelt Renee Van Avermaet: “Als er iets is waar jij je als vrouw niet mee bezighoudt, omdat je dat niet kan of niet wil, is dat prima en even goed als wanneer je er wel mee bezig bent, of kwaad om wordt. Wil je tien kinderen? Of wil je er geen? Dat is allemaal oké.”

Wat is nu die ideale wereld?

De zoektocht naar wat nu de ideale wereld is, vormt de centrale vraag in het verhaal. De kijker blijft achter met diezelfde vraag. “Wij stellen in het begin van de film de vraag wat nu die ideale wereld is, maar één afgerond antwoord op die vraag bestaat niet”, vertelt Renee Van Avermaet. “De film heeft daarom ook geen afgerond einde, omdat er geen juist antwoord is. Wanneer het licht aangaat na de film, willen we dat de kijker zelf nadenkt over wat voor hem of haar die ideale wereld is?”

“Naast de kijker te laten reflecteren, willen we ook dat de film aanzet tot verdere conversatie”, vertelt Elke Vanoost. “Ik hoop dat wanneer mensen de film zien, ze over die onderwerpen gaan praten. Neem nu het ludieke fragment rond maandverband in de film. Maandverband is eigenlijk een luxeproduct voor de rijke middenklasse, dat is iets waar ik eerst totaal niet bij stilstond.”

“Mensen zouden vaker moeten stilstaan en even nadenken”, vertelt Sam Haeghens. “Feminisme draait enerzijds om het idee dat we allemaal gelijk moeten zijn als vrouwen, en anderzijds om het erkennen dat we niet allemaal gelijk zijn en dat iedereen zijn persoonlijke struggles heeft. Om het met de woorden van Primrose uit de film te zeggen: We zouden allemaal wat liever moeten zijn voor elkaar en wat vaker moeten nadenken over hoe de ander zich erbij voelt.”

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!