Het was staatssecretaris Francken die al in 2014 aandrong op die mogelijkheid. Drie jaar later ligt het wetsontwerp van regeringsleden Geens, Jambon en Francken klaar om gestemd te worden.

De twee partijen ontkennen dan wel dat ze met hun wet de duizenden opvanggezinnen van het Maximiliaanpark viseren, maar de timing speelt niet in hun voordeel.

De Facebook-groep van de vrijwilligers die al 34.000 leden telt en de verschillende betogingen en acties die telkens veel meer volk dan verwacht op de been brachten, hebben iets doen kantelen in het publieke debat.

Net op dat moment met een wet op de proppen komen die de politie toelaat om vanaf 5u ‘s ochtends in huizen binnen te vallen waarvan vermoed wordt dat er iemand zonder papieren verblijft, is niet meteen tactvol.

Het protest blijft deze keer alvast niet beperkt tot één of andere actiegroep. Het was de vereniging van onderzoeksrechters die vorige week al een eerste schot loste. “Deze huiszoeking zal geen deel uitmaken van een gerechtelijk onderzoek, maar we worden ingeschakeld voor een administratieve afhandeling. We willen geen stempelrechters worden die enkel hun goedkeuring moeten geven”, zei voorzitter Philippe Van Linthout in De Morgen.

Wakker worden

Dinsdag ging hij bij een hoorzitting in de parlementscommissie over het wetsontwerp nog een stap verder. “Ik ben bang dat door enkele kleine dingen rechts en links te veranderen, we op een dag wakker worden in een land waar de fundamentele rechten niet meer gerespecteerd worden”, aldus Van Linthout.

Acht gerenommeerde grondwetsspecialisten vergelijken dat in een opiniestuk in De Standaard met de fabel van de kikker: “Dit wetsvoorstel is symptomatisch voor de substantiële veranderingen die worden aangebracht aan de beginselen van ons democratisch systeem. Aangezien ze stap voor stap doorgevoerd worden, ontsnapt de globale impact ervan aan de controle door de bevoegde instanties. Bij de analyse van dergelijke voorstellen moet daarom altijd de fabel van de kikker in het achterhoofd worden gehouden. Een kikker die je in een pan kokend water gooit, springt er meteen uit en ontsnapt zo aan een gruwelijke dood. Maar leg je hem in koud water en breng je dat langzaam aan de kook, dan sterft hij uiteindelijk.”

Ook deze grondwetsspecialisten laken de “instrumentalisatie van de onderzoeksrechter”. Zij wijzen er ook op dat er in tegenstelling tot de normale procedure bij huiszoekingen geen beroep kan aangetekend worden tegen de beslissing van de onderzoeksrechter.

Humanitair

De Franstalige Liga voor de Mensenrechten legde het wetsontwerp op de rooster en klaagt de disproportionaliteit aan van dit nieuwe juridische arsenaal. “Volgens de opstellers van de wet zelf, is slechts 4,83 procent van de mislukte controles te wijten aan het feit dat de bewoner de deur niet opent.

De mensenrechtenorganisatie hamert er ook op dat de wet een amalgaam maakt tussen mensen zonder papieren en criminaliteit. Iemand zonder papieren wordt op dezelfde manier behandeld als een crimineel terwijl deze persoon enkel niet over de juiste papieren beschikt.

De Liga wijst ook op de humanitaire uitzondering die ingebouwd werd in de wet van 1980. Mensen die mensen zonder papieren helpen met humanitaire motieven kunnen niet gestraft worden. De nieuwe wet brengt dat principe in gevaar. Wie een persoon zonder papieren onderdak biedt, dreigt nu de politie te zien binnenstormen die dan ook nog eens het recht krijgen om het huis overhoop te halen op zoek naar identiteitsdocumenten.

“Ik denk dat er weinig besef is hoe erg een huiszoeking is. Wij moeten zorgen dat het recht op privacy overeind blijft. Woonstbetreding klinkt misschien minder angstaanjagend, maar het is en blijft een huiszoeking”, zei Philippe Van Linthout, de voorzitter van de vereniging van onderzoeksrechters in de parlementscommissie.

Dinsdagmorgen kwamen er op het parlement nog twee bijkomende kritische adviezen binnen – van Myria en van de Vlaamse Balies. Dat brengt het totaal op 9 negatieve adviezen tegen het wetsontwerp van CD&V en N-VA. Dat brengt vooral CD&V in verlegenheid. De partij probeert wel te doen alsof het een ander lijn volgt dan de polariserende Francken, maar maakt tegelijk wel alle rechtse wetten mogelijk. Na de deportatiewet is dat nu ook het geval met deze razziawet.

Bij de Franstalige regeringspartij MR zorgt het wetsontwerp alvast voor gerommel. Maandagavond schaarden alle partijen in de gemeenteraad van Luik zich achter een motie die zich verzet tegen de huiszoekingen bij mensen zonder papieren. Alle partijen, dus ook de MR van Charles Michel. “Wij denke dat dit wetsontwerp zoals het nu voorligt de grondwet en de proportionaliteit niet respecteert”, zei Christine Defraigne die ook senaatsvoorzitster is. Volgens Defraigne staat de wet haaks op het DNA van de liberalen.

Gaan CD&V en N-VA een wet doordrukken die zo weinig draagvlak lijkt te hebben?