Een nieuwe economische impuls
“Wie denkt dat met het verdwijnen van Fidel Cuba zal veranderen, heeft het verkeerd. Wij werken nu verder aan een optimalisatie van ons sociaal-economisch model, maar het zal altijd socialistisch blijven”, luidt het eenstemmig uit de monden van Mercedes en Ramón. Hierin past het aantrekken van buitenlandse investeringen en de nieuwe beheersvorm van de niet-overheidsbedrijven.
Zelfstandige ondernemers en coöperatieven hebben nu een eigen wettelijk statuut gekregen, met behoud van toegang tot gezondheid en sociale zekerheid voor de werknemers.
Wat de bouwsector betreft, ziet de Cubaanse delegatie een duidelijke rolverdeling. De zelfstandige bouwbedrijven kunnen gemakkelijker inspelen op de sociale noden van de bevolking bij de bouw van woningen, het aanleggen van parkjes en openbare voorzieningen in de gemeente. De overheidsbedrijven richten zich meer op bouwprojecten van macro-economisch belang, zoals hospitalen, industriële en toeristische infrastructuurwerken.
“We zien echt wel dat deze maatregelen de economie een nieuwe impuls heeft gegeven. Nieuwe initiatieven starten op”. Ramón legt uit hoe ook de overheidsbedrijven nu een grote inspanning doen om de productie op te voeren.
Verantwoordelijk voor eigen rendabiliteit
Vandaag zijn de bedrijven ten volle verantwoordelijk voor de eigen rendabiliteit; de overheid past niet meer zoals voorheen de verliezen bij. Al wat de bedrijven meer produceren dan wat de overheid contractueel afneemt, kunnen zij vrij op de markt brengen en zorgt voor extra winst die onder de werknemers kan verdeeld worden.
Met de nieuwe richtlijnen beschikken de overheidsbedrijven nu zelf over 50% van de winst, waar het voorheen slechts 20% was. Daarmee krijgt het bedrijf veel meer ruimte om te investeren in een nieuw machinepark of om de lonen op te trekken. In de bouwsector verdient een arbeider in een overheidsbedrijf gemiddeld 2.000 nationale pesos (83 dollar), een pak meer dan het nationale gemiddelde van 650 pesos.
Die mooie lonen in de overheidsbedrijven kunnen niet verhullen dat deze onder grote druk staan. Een bouwvakker in privé-bedrijf verdient tot 7.000 pesos, ruim drie keer meer dus. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er een groot verloop is van werknemers naar de privé. “Dat is een grote uitdaging voor onze sector”, weten Mercedes en Ramón. “Elk bouwbedrijf heeft een eigen opleidingsprogramma om nieuwe werknemers op te leiden of anderen bij te scholen. Maar zolang de loonverschillen zo groot blijven, blijft het probleem. Daarom ligt de oplossing erin om de overheidsbedrijven nog productiever en competitiever te maken”.
Coöperatieve Veranes
Een tussenoplossing ligt misschien wel bij de coöperatieven, een samenwerkingsverband dat de overheid graag stimuleert. Ramón wordt enthousiast als hij de werking van de bouwcoöperatieve ‘Veranes’ toelicht. “Veranes werkte als schrijnwerker en later als ploegbaas in Varadero. Omwille van zijn 40 jaar ervaring werkte hij een tijdje voor een bouwprogramma gefinancierd met ALBA-geld. Zijn inzet zag Veranes beloond met de eretitel ‘Held van de Arbeid’. Later begon hij voor eigen rekening te werken samen met 3 collega’s.
Toen de overheid drie jaar geleden het juridisch kader voor een niet-landbouw coöperatieve goedkeurde, aarzelde Veranes geen seconde. Samen met 34 kompanen richtte hij in november 2013 de coöperatieve op die zijn naam draagt.
Vandaag telt de coöperatieve 123 leden/arbeiders. In Santiago de Cuba heeft de coöperatieve een goede naam verworven omwille van de kwaliteit van het geleverde werk”. Ramón somt vervolgens de reeds opgeleverde werven op: het museum Tomás Romay, de Universidad de Oriente, het Hospital Provincial, de overheidsbakkerijen, enz. Na de doortocht van de orkaan Sandy herstelde de coöperatieve verschillende beschadigde huizen van particulieren.
De coöperatieve draait goed, zowel financieel als organisationeel. De leden vergaderen maandelijks voor de bespreking van de werkplannen, de financiële toestand en de interne organisatie. Bovendien zijn alle leden aangesloten bij de vakbond van de bouw SNTC, onderverdeeld in twee syndicale delegaties.
Verder is op het bedrijf een kern van de eenheidspartij PCC en van haar jongerenorganisatie Unión Jóvenes Comunistas actief. Economisch draait de coöperatieve prima. Dat blijkt niet alleen uit de lonen die schommelen tussen de 3.000 en 5.000 pesos. Haar derde verjaardag vierde de coöperatieve met een feest inclusief show, eten en drinken in het Cabaret van Santiago voor alle leden en hun familie.
Nota: Meer info over deze coöperatieve Veranes:
