Commentatoren en sommige oppositieleden doen wat smalend over deze begroting. Het zou maar wat knutselwerk zijn en de grote hervormingen blijven uit. De verlaging van de vennootschapsbelasting (“de teksten zijn klaar”) en de meerwaardebelasting (“zal bestudeerd worden”) zijn inderdaad nog niet voor meteen.

Maar dat deze regering weinig beslist, klopt niet. In dit akkoord zitten maatregelen die een aantal spelregels veranderen. Wie de brokstukken van het akkoord leest (het zal nog even duren voor alle maatregelen volledig bekend zijn), begrijpt pas goed waarom Peeters zo wanhopig op zoek was naar een symbool.

Om echt goed te begrijpen wat er de voorbije weken veranderd is, moeten we nog eens terugkijken hoe CD&V het sociale gelaat van deze regering probeerde te spelen. Dat gebeurde op drie manieren. Ten eerste werd bij elke maatregel altijd een opening gemaakt voor sociaal overleg. Dat is nu voorbij. Op de persconferentie werd duidelijk gemaakt dat de werkgevers en vakbonden nog wel zullen uitgenodigd worden om wat meer uitleg te krijgen, maar dat ze over de hervorming van de loonwet en de arbeidsmarkt geen komma meer kunnen verzetten.

Ten tweede werd bij vorige zware ingrepen altijd gezwaaid met een zoethouder. De brutale verhoging van de pensioenleeftijd zou gecompenseerd worden door ‘werkbaar werk’ en de eenzijdige lastenverhogingen en de indexsprong voor gewone mensen zou verzacht worden door een taxshift die toen nog begrepen werd als een verschuiving richting sterke schouders (lees vermogenden). Maar ‘werkbaar werk’ werd de afschaffing van de 38-urenweek en de taxshift betekende een niet-gedekte verlaging van de werknemersbijdragen.

Ten derde werd op het CD&V-kabinet voor Werk altijd zodanig gesleuteld aan akkoorden dat de grootste angels er uit gehaald werden. Door druk van de vakbonden werd er bijvoorbeeld voor gezorgd dat er wel een annualisering van de arbeidstijd kwam maar dat de overuren wel nog extra geld opleverden voor de werknemers. Net die fragiele compromissen werden nu geschrapt. 45 uur werken per week zonder dat dat extra geld oplevert? Het kan voortaan.

CD&V staat nu helemaal naakt en kan enkel nog zeggen dat de meerwaardebelasting ‘bestudeerd’ zal worden en dat er tenminste geen nieuwe indexsprong komt.

Hakken

Maar dat kan moeilijk verhullen dat er nog maar eens stevig gehakt wordt in de sociale zekerheid. Van de 3 miljard die de regering zocht om het gat te vullen, wordt bijna de helft gehaald uit de sociale zekerheid. Daarbij zitten heel pijnlijke maatregelen. Zo wordt 144 miljoen euro bespaard op ziekte-uitkeringen en zien de laagste pensioenen en uitkeringen 161 miljoen welvaartsaanpassing aan hun neus voorbijgaan. Uit een onderzoek van de CM bleek gisteren nog dat nu al één op twee langdurige zieken financiële problemen heeft. De 1 miljard besparingen in de gezondheidszorg zullen dat alleen maar erger maken.

Na alle inspanningen die het NMBS-personeel al geleverd heeft, zien treinbestuurders en -begeleiders ook nog eens hun kans om vervroegd op pensioen te gaan in rook opgaan. In 2018 komen er al twee jaar bij en van dan af gaat de pensioenleeftijd elk kalenderjaar met een half jaar omhoog. En als ze op pensioen gaan, zullen ze ook nog eens een lager pensioen krijgen. Ook bruggepensioneerden en oudere werklozen zullen hun pensioen door een nieuwe manier van berekenen zien verlagen.

Een nieuwe inperking van het tijdskrediet en de loopbaanonderbreking voor ambtenaren moet nog eens 8 miljoen euro opbrengen. 

De tweejaarlijkse onderhandelingen over de lonen worden uitgehold. Nu al moesten werkgevers en vakbonden rekening houden met de evolutie van de lonen in onze buurlanden. Dat wordt nu nog strikter. Er komt ook een correctiemechanisme als de Belgische lonen onverwacht sneller stijgen.

Maar daar stopt het niet mee. Door de (bijna) loonblokkering van de voorbije 8 jaar en de vele lastenverlagingen voor werkgevers is het verschil tussen de Belgische lonen en die in de buurlanden helemaal weggewerkt. Maar werkgevers hamerden altijd al op een zogenaamde ‘historische handicap’ die zou opgebouwd zijn voor 1996. De regering neemt die redenering over en vraagt dat de Belgische lonen 10 procent onder die van de buurlanden duiken.

Het lijkt weinig waarschijnlijk dat deze begroting zonder protest zal passeren. Daar bij wordt het gebrek aan samenhang van de regering wel interessant. Benieuwd hoe deze wankele regering haar evenwicht houdt als er opnieuw massaal betoogd en gestaakt wordt.