De pot stond net op het vuur toen we telefoon krijgen vanuit de Stella Mariskerk.
Er was weer een grootscheepse razzia gehouden, haast alle vluchtelingen waren opgepakt, weinig kans dat ze voor morgenmiddag zullen vrijkomen.

Verder koken en met het eten naar Zeebrugge gaan was zinloos. We konden weinig anders doen dan de het vuur doven en het eten op een koele plaats bewaren voor de volgende dag…

Grootscheepse razzia

Vorige dinsdagavond waren we er op het afgesproken uur. We kregen meteen een verslag over wat er was gebeurt. Maandagmiddag omstreeks 16 u stonden er opeens 5 politiecombi’s aan de kerk waar vluchtelingen nachtopvang krijgen, nog eens 3 aan de Stella Mariskerk en enkele verspreid over het hele gebied. Slechts een 3-tal mensen konden zich verborgen houden tijdens deze klopjacht. De opgepakte mensen werden vastgehouden bij de Federale (zeevaartpolitie) in Zeebrugge. Het moet daar wel een overrompeling zijn geweest..

Hulpverleners die navraag deden en vroegen om de spullen die in beslag waren genomen werden bedreigd met onmiddellijke aanhouding. Hun bezorgdheid was overigens zeer terecht: tijdens een vorige razzia verdwenen slaapzakken en andere bezittingen in een vuilniswagen. Deze keer mochten de hulpverleners de spullen gaan halen op het bureau van de lokale politie op de markt van Zeebrugge..

Voor zover ik tot nu kon opmaken waren er geen tolken aanwezig bij hun detentie die Farsi spraken (terwijl ‘elke arrestant uitleg moet krijgen over reden van arrestatie en rechten in een taal die hij goed begrijpt’). De vluchtelingen werden voornamelijk toegesproken in het Engels en plat Vlaams. Dit terwijl ervaring leert dat slechts enkelen behoorlijk Engels begrijpen en er zich zelf behoorlijk in kunnen uitdrukken. Verder lukt het soms met wat Frans of Duits.

‘Ontrading’ via het politie-apparaat 

Blijkbaar was er vanuit de provincie uit een richtlijn uitgegaan dat alle vluchtelingen in het kustgebied weer eens moesten worden opgepakt voor een nieuwe telling en registratie. Het geregeld aanhouden van steeds weer dezelfde mensen die niets verkeerd doen moet ook een ‘ontradend effect hebben’.

Het is natuurlijk waar dat ook Engeland niet bepaald het land van melk en honing zal blijken te zijn als ze daar eenmaal aankomen. Ons land is dat ook niet. Na al die tijd hebben ze echter nog niet ontdekt dat die repressie eerder het tegenovergestelde effect heeft.

Wanhopige mensen die al veel repressie hebben meegemaakt gaan zich dan zo mogelijk nog meer vastklampen aan het idee dat ze, als ze die laatste hindernis van hun lange reis maar kunnen overwinnen ze eindelijk vrij en veilig zullen zijn, weer een menswaardig leven zullen kunnen uitbouwen. Daar hebben ze immers al die ontberingen voor doorstaan. Toch probeert men ‘ontrading’ via het politie-apparaat door te zetten:

Maandag waren er twee Britten aanwezig om de arrestanten in het Engels duidelijk te maken dat ze zich maar beter niet aan een oversteek konden wagen. Het blijft onduidelijk vanuit welke functie zij optraden. Zoals te verwachten viel sorteerde deze poging geen enkel effect.  

Een paar weken geleden kwam een politie-agent de vluchtelingen waarschuwen voor ‘een nieuwe richtlijn’. Mensen die in het havengebied worden opgepakt krijgen voortaan direct 1 jaar effectieve gevangenisstraf. Momenteel zitten reeds 2 vluchtelingen deze straf uit.  Echt effectief lijkt ook die repressiemaatregel niet te zijn. Het enige ‘resultaat’ van dergelijke maatregelen is nog meer frustratie, nog meer hopeloosheid, nog meer het gevoel dat ze als mens niet meer tellen, opgejaagd wild zijn.

It’s always like this’

Voor de meeste vluchtelingen was het allerminst de eerste keer dat ze werden opgepakt. Ze reageren dan ook vrij gelaten.  ‘It’s always like this, but one day, I will wake up and go to work, free. You can come and visit me then’ zegt een man waar ik al eerder mee praatte.

Die avond hadden ze duidelijk niet veel zin om over het gebeuren te praten, het was weer even voorbij. En ze hadden honger. 

Bij een administratieve aanhouding van ‘gewone, mondige burgers’ van dit land heeft de politie meestal wel enige respect voor het wettelijke recht op voedsel en drank, avondmaal, ontbijt, middagmaal. 

Voor vluchtelingen durft men blijkbaar wat losser om te mogen gaan met deze rechten: Na hun vrijlating vertelden de vluchtelingen dat ze in die 23 uur gevangenschap slechts 1 boterham en water hadden gekregen.
Je kon het eraan merken: Veel sneller dan anders was alle voedsel op. Gelukkig hadden we vrij veel eten gemaakt.

Na de maaltijd veel ‘Thank You’s, handjes schudden, hulp bij het opruimen maar de stemming bleef bedrukt, gespannen. Een heel contrast met een paar weken geleden toen we samen een ‘feest’ organiseerden: vrijwilligers en vluchtelingen die samen kookten, kennis uitwisselden, dansten, praatten. Een chef-kok uit Teheran die weer even wat van zijn talenten kon tonen, mensen die zich even geen opgejaagd wild voelden.

Realiteitszin

Tot voor kort hadden Europese autoriteiten nog de mond vol over universele mensenrechten die hier, veelal in tegenstelling tot de rest van de wereld, geen loze woorden zouden zijn maar een baken van ‘beschaving’, een voorbeeld voor de rest van de wereld.

Plechtige verklaringen over onvervreemdbare mensenrechten en de noodzaak om vluchtelingen een veilige haven te bieden, eens de ‘grootste verwezenlijkingen van de mensheid’ genoemd zijn nu ‘voorbijgestreefde wetteksten die aan veranderingen toe zijn’.

Men beroept zich hierbij nogal vaak op ‘realiteitszin’. De ‘horden vreemdelingen vormen immers een bedreiging voor onze vrijheden en welvaart’. ‘De vluchteling’ wordt ontmenselijkt, behoort tot een andere categorie, een ‘probleem dat moet worden beheerst’.

Egocentrische zelfgenoegzaamheid

Ik vind het juist een teken van ontstellend gebrek aan realiteitszin dat het rijke, ‘verlichte’ westen zich terugplooit in egocentrische zelfgenoegzaamheid, de ogen sluit voor haar eigen aandeel in het feit dat er momenteel reeds meer dan 60 miljoen mensen op de vlucht zijn en zich enkel zorgen lijkt te maken over het feit dat sommige van die vluchtelingen zo brutaal zijn om ons te komen storen.  

Overheden blijven steeds meer in gebreke waar het gaat over een degelijke opvang met perspectieven tot echte integratie. Steeds meer ligt de nadruk op controle, disciplinering en onderwerping.

Oorzaken vluchtelingenstromen

Kritische bedenkingen over de oorzaken van vluchtelingenstromen en het behoud van elementaire menselijke waarden als gelijkwaardigheid van mensen en de daaruit voortvloeiende noodzaak om mensen op de vlucht enig perspectief op een volwaardig bestaan te bieden worden al snel opzijgezet als minstens naïef en steeds vaker als ‘volksvijandig’.

Toch bewijzen kleinschalige burgerinitiatieven en opvanginstanties met een emancipatorische visie vaak het omgekeerde. Het is immers een universeel gegeven dat mensen die zich als uniek wezen gerespecteerd voelen, veiligheid en vertrouwen ervaren, beter in staat zijn om hun wantrouwen en frustraties achter zich te laten en zich in te schakelen in hun nieuwe omgeving.

Dat is niet altijd eenvoudig. We hebben te maken met vaak getraumatiseerde mensen die geleerd hebben iedereen te wantrouwen, ze komen in een samenleving waar ze de spelregels en taal niet van begrijpen en waar ze al te vaak worden geconfronteerd met achterdocht en vijandigheid.

Het getuigt echter van realiteitszin om te verwachten dat mensen die zich welkom voelen en die actief opgenomen worden in een samenleving zich beter zullen inpassen in die samenleving dan mensen die voortdurend worden opgejaagd en steeds als groep worden gestigmatiseerd.

Mensen die vaak omgaan met vluchtelingen hebben doorgaans minder last van racistische vooroordelen dan mensen die hen enkel vanop ‘veilige afstand’ zien voorbijgaan of hun ‘kennis’ uit de media halen. Leven vol angst en vooroordelen moet nogal stresserend zijn.

Conflicten en Fort Europa

Niet iedereen die naar hier komt heeft enkel goede bedoelingen. Dat is duidelijk. Binnen de globale verhoudingen in deze wereld kan men moeilijk verwachten dat we de conflicten netjes buiten de poorten van het fort kunnen houden.

Maar net die haatdragende minderheid gedijt in het repressieve klimaat, ze kan volop rekruteren bij mensen die we als overtollig afval aan de kant schuiven, het zorgt ervoor dat ze de publieke opinie en de frustraties van vluchtelingen kunnen manipuleren voor hun eigen doeleinden, het zorgt ervoor dat radeloze mensen zich wenden tot louche mensenhandelaars enzovoort.

In die zin zijn de retoriek over bv. het moslimgevaar  en de toenemende repressie tegen vluchtelingen  objectieve bondgenoten van haatpredikers, soldaten van IS en mensenhandelaars.

Sneeuwbaleffect

Als men vluchtelingen als groep gaat vervolgen, als men ze niet meer benadert als individuen met een universele recht om met respect te worden behandelt maar als een amorfe massa die we zoveel mogelijk moeten wegduwen dan kunnen ‘soldaten van Is’ inderdaad makkelijk onzichtbaar blijven tot ze opduiken om hun ‘heldendaden’ uit te voeren.

Als elke vluchteling als potentieel verdachte wordt benadert blijven de haatpredikers anoniem en lijkt de perceptie die ze willen creëren als zouden zij een enorme, anonieme massa zijn die het Westen overspoelt en de oorlog verklaart een grotere realiteit te krijgen dan ze werkelijk is.

We bouwen een sneeuwbaleffect die niet enkel nefast is voor vluchtelingen maar ook voor de ‘eigen samenleving’ die we denken te moeten verdedigen door muren te bouwen. We hebben geen externe vijand nodig om deze samenleving ten gronde te richten. Dat doen we met een verbijsterende lichtzinnigheid zelf wel.

Het komt me voor dat net die autoriteiten en media die de perceptie creëren dat een open, humane houding naïef en gevaarlijk is, niet zozeer getuigen van een gebrek aan inzicht in de realiteit maar dat ze die realiteit moedwillig vervormen tot een soort mondiale gevangenis waarin iedereen vecht tegen ieder ander en waar enkel een kortzichtige en/of psychopathische elite garen uit spint. Tot de aarde het begeeft onder hun winsthonger.

Salim, Fatimah en Amin hebben nood aan onze steun en solidariteit om een nieuw leven op te bouwen zonder vervolging. Onze samenleving heeft nood aan het inzicht dat dit bijdraagt aan een beter sociaal klimaat voor iedereen.
We kunnen  niet stilzwijgend blijven accepteren dat sommige levens belangrijker zijn dan anderen. Voor we het goed beseffen kunnen ook wij die anderen zijn..

Meer info: http://www.brugsalternatiefforum.be/feed-the-hungry-in-zeebrugge