De beste wensen voor 2016 en bovenal een goede gezondheid. Dat wens ik u. Maar wie ben ik. Ik ben niemand. Ik was niemand. Ik was psychiatrisch patiënt. Ik ben drie keer opgenomen in het ‘zottenkot’, met een psychose. Mijn vonnis: ongeneeslijk ziek, levenslange medicatie, weinig kans nog op een job. Van het ene moment op het andere veranderde ik van een iemand, met een succesvolle job op de hogeschool, met drie prachtige zonen, met een liefdevolle man naar een niemand. Ik was een gek, een zwakkeling, geen meerwaarde meer voor de maatschappij. Maar ik vocht terug. Ik schreef een boek over mijn waanzin, over mijn behandeling. Ik werd niet alleen weer een iemand, ik werd iedereen, of althans een kwart van iedereen. Want een op vier Belgen krijgt te maken met psychische problemen.

Financiële katers

Als ik u een goede gezondheid wens, dan bedoel ik dus vooral een geestelijk goede gezondheid, want in België mag je overal ziek zijn, maar niet in je hoofd. In dat geval mag je wel rekenen op medicatie, veel medicatie zelfs. België is een van de koplopers in Europa wat het gebruik van antidepressiva betreft. Daarnaast houdt het ook niet op met 1 pilletje, een antidepressivum, een slaapmiddel, een kalmeringsmiddel, een stemmingsstabilisator, en nog wat andere medicatie mocht u bijwerkingen hebben. Deze worden vanzelfsprekend terugbetaald. Een flinke kost voor de burger. Heeft de patiënt meer nood aan een luisterend oor, dan is hij er nog even aan voor de moeite. Laurette Onckelinckx sprak in 2013 al over een terugbetaling van de psychologen, Maggie De Block herhaalde die belofte in maart 2015. We wachten geduldig.

Dat doen we overigens al wel vaker. We wachten op een afspraak bij de psychiater, we wachten op een afspraak in het centrum voor geestelijke gezondheidszorg, we wachten op een plekje in het psychiatrisch ziekenhuis. Het probleem van de wachtlijsten is al een hele tijd een probleem. In die tussentijd slikken we pillen. Sommige van ons zijn toch bereid 50 euro per week uit eigen zak te betalen. Anderen zoeken omwille van de kosten geen hulp.

En het financiële plaatje is nog ruimer dan dat. Ziekteverzekeringen en hospitalisatieverzekeringen betalen opnames in een psychiatrisch ziekenhuis maar in beperkte mate terug. Een reden om je niet te laten opnemen. Word je gedwongen opgenomen zoals in mijn geval, hou je aan zo’n collocatie een fikse financiële kater over, wat het herstel op zijn beurt op zijn minst bevordert.

Mond snoeren

Deze vorm van discriminatie beperkt zich overigens niet alleen tot ziekteverzekeringen. Ook schuldsaldoverzekeringen, levensverzekeringen en ook reisverzekeringen houden hun handen liever af van ‘psychiatrische patiënten.’ Rodeneuzendagsponsor Belfius die de verzekering op ‘gewaarborgd inkomen’ weigerde van een ex-psychiatrisch patiënte is geen uitzondering. Elke dag worden mensen met een psychische aandoening gediscrimineerd. We wachten geduldig tot er iets aan gedaan wordt.

Zoveel wachten. Waarom wachten? Waarom geen actie, geen grootse betogingen, geen uitgebreide artikels in de pers? Omdat we niemand zijn, en tegelijk iedereen. Niemand wil de stempel krijgen van psychiatrisch patiënt. Niemand wil een gek, een zwakkeling zijn. Het stigma verhindert ons om te spreken, snoert ons de mond. Elke dag krijg ik mailtjes van lotgenoten met de vraag of ik hen kan helpen. Ik wil niemand en iedereen laten horen. Dit is niet alleen mijn stem, dit is ook de stem van Marjan die geen enkele terugbetaling meer krijgt van haar opnames, dit is de stem van Nathalie wiens net meerderjarige dochter geen ziekte-uitkering noch werkloosheidsuitkering krijgt, dit is de stem van Peter die al 7 maanden wacht op een dagopname in de psychiatrie. Dit is de stem van de drie Vlamingen die elke dag uit het leven stappen.

Misschien moeten we niet langer wachten. Misschien moet er iets gedaan worden. Door de politici – maakt belofte geen schuld?, door de psychiaters die soms te veel pillen voorschrijven, door de verzekeraars, door een kwart van iedereen en iedereen. Zodat 2016 het jaar wordt waarin misschien niet iedereen gezond bleef, maar tenminste wel de zorgen kreeg om het weer te worden.

Brenda Froyen

Auteur ‘Kortsluiting in mijn hoofd’, leerkracht Nederlands – Engels