Libanezen in het buitenland tonen hun solidariteit met de protesten, hier in Berlijn op de Alexanderplatz op 29 augustus 2015 (Thylacin/CC)
Bart Peeters-Akkermans

Do you still stink? Protesten Libanon gaan door

Wat is er in Beiroet gebeurd sinds de massale betogingen tijdens het weekend van 22-23 augustus? Zoals altijd in Libanon is niets eenduidig, voorspelbaar of eenvoudig. Bart Peeters-Akkermans analyseert de evolutie van de protesten.

dinsdag 1 september 2015 11:21
Spread the love

Eerst en vooral is er de onenigheid tussen de beweging Tal3at Ri7tkum [1] die de protesten organiseert en een groot aantal betogers, die spontaan opdaagden en daarbij iets minder waarde hechtten aan het ‘vreedzaam en beschaafd’ betogen en door de organisatie meteen als ‘infiltranten’ werden weggezet.

Tal3at Ri7tkum riep de ordediensten op om de andere betogers te verwijderen en verliet met zijn aanhang het strijdtoneel. Ze lieten dus de ‘politically motivated troublemakers’, zoals ze hen aanduidden, aan hun lot over en gaven de ordekrachten carte blanche om hen aan te pakken.

Interne verdeeldheid en onbegrip

Dit heeft veel beroering veroorzaakt binnen de gelederen van activisten en sympathisanten en tot een hevige discussie en verdeeldheid geleid. De betogers die werden uitgespuwd omdat ze niet geloven in de vreedzame, geweldloze aanpak van de eerder middenklasse en studentikoze Tal3at Ri7tkum, komen grotendeels uit de armere buurten. Het zijn dus grotendeels sjiieten, die nog altijd de grootste groep onbemiddelden vormen in het land.

De meer middenklasse geseculariseerde activisten vergeten het nogal eens, maar deze jongeren (of hun oudere broers en zussen) zijn in 2007 in Dahiyyeh, een voornamelijk sjiïetische buitenwijk in het zuiden van de hoofdstad Beiroet, al eens in opstand gekomen tegen de corruptie en erbarmelijke dienstverlening van de overheid. Daarbij zijn toen verschillende doden gevallen – want als het om de arme wijken gaat, houden de ordetroepen zich nog minder in dan als het om rijkere studenten gaat. Die laatsten hebben ten slotte betere connecties binnen het overheidsapparaat.

Verspreide slagorde

Deze rabiate – en ironisch gezien behoorlijk sektarische – respons van Tal3at Ri7tkum leidde ertoe dat heel wat mensen zich van hen afkeerden en dat diverse andere organisaties opkwamen. De belangrijkste daarvan is wellicht Badna N7asib (‘Wij willen dat er rekening afgelegd wordt’), dat gedragen wordt door de Libanese Communistische Partij en diverse linkse en pan-Arabisch nationalistische organisaties.

Zij betoogden op de weekdagen verder terwijl Tal3at Ri7tkum had opgeroepen te wachten tot het weekend. Op de betoging van dinsdagavond 25 augustus vond de meest gewelddadige repressie tot nu toe plaats. Rond middernacht werden de media gesommeerd het toneel te verlaten – wat ze ook allemaal deden. Zelfs de rebelse zender Al Jadeed, die zonder enige twijfel de beste verslaggeving bracht en vrijwel voortdurend live uitzendt met massa’s interviews met activisten en demonstranten. Daarna volgden een veldslag en klopjacht met tal van arrestaties.

Vooringenomen berichtgeving

Ondertussen werden in de Libanese media verwoede pogingen gedaan om de protesten te discrediteren. De pro-Saoedische pers probeerde zelfs de protesten aan Hezbollah te linken, hoewel de partijzender Al Manar de protesten zorgvuldig negeerde en de partij haar aanhang zelfs verbood om deel te nemen aan de protesten. Die aanhang negeerde hen echter volledig, maar uit tal van interviews en getuigenissen blijkt duidelijk dat de zogenaamde ‘infiltranten’ evengoed tegen de corruptie, inefficiëntie en het totale gebrek aan democratisch gedrag van zowel Hezbollah en Amal (de sjiietische partijen) als van de andere politieke leiders protesteerden.

Andere media focusten dan weer op de banden van bepaalde leden van Tal3at Ri7tkum met de Amerikaanse ambassade en met ngo’s die verdacht naar kleurenrevolutie (de golf van fluwelen revoluties door Oost-Europa en Centraal-Azië) toestanden roken. De door Michael Aoun (leider van de Vrije Patriottische Beweging die ongeveer de helft van de Libanese christenen vertegenwoordigt en in het politieke kamp van Hezbollah en Amal thuishoort) gecontroleerde media spitten dan weer een controversiële ‘antichristelijke’ uitspraak van een van de mensen van Tal3at Ri7tkum boven.

Afgezwakte eisen

Kortom, de regerende kliek deed er alles aan om de beweging(en) in diskrediet te brengen, maar natuurlijk ook om ze te infiltreren en/of te intimideren. En vooral dat laatste lijkt goed gelukt, want tijdens de massale betoging van zaterdag 30 augustus bracht Tal3at Ri7tkum – uiteindelijk toch nog het enige platform dat een coherente boodschap in de aandacht wist te brengen – nog slechts drie behoorlijk afgezwakte eisen naar voor.

De val van het systeem werd niet langer geëist, geen revolutie werd meer afgekondigd. Tijdens deze massale betoging met minstens honderdduizend deelnemers, die zelfs door de minister van binnenlandse zaken gefeliciteerd werden voor hun ‘vreedzame en beschaafde houding’, werd enkel nog het ontslag geëist van minister van milieu Mohammed Machnouk, de oplossing van het afvalprobleem en de vervolging van militairen en politieagenten die eerder op de betogers geschoten hadden. Dit werd geëist binnen de 72 uren, tegen dinsdagochtend 1 september.

De betrokken minister liet zondag al weten dat hij in geen geval zou aftreden “omdat hij zijn verantwoordelijkheden en verplichtingen niet wou ontlopen”, maar kondigde wel in één adem aan dat hij zich terugtrok uit het regeringscomité dat vergadert over het afvalprobleem. Hij ontloopt dus wel zijn verantwoordelijkheden en verplichtingen, maar zonder ontslag te nemen…

Of andere eisen ingewilligd worden, is nog niet duidelijk, maar wat wel duidelijk is, is dat de ‘beschaafde en vreedzame’ betoging van zaterdag 30 augustus – ondanks tal van solidariteitsmanifestaties in het buitenland, inclusief in België, de druk op de regerende kliek gevoelig verminderd heeft.

Klassenonderscheid

Toen op het einde van de betoging een aantal jongeren toch minstens de barricaden van prikkeldraad wou verwijderen die de betogers scheidden van het parlement en de regering, reageerde de organisatie trouwens precies als tijdens het eerste weekend van de protesten: ze riep de betogers op de demonstratie te verlaten en lieten de lagere klassen over aan de willekeur van oproerpolitie en leger…

Hoe het nu verder moet, is koffiedik kijken. Er wordt her en der gejubeld dat de Libanezen ‘er voor het eerst in geslaagd zijn zonder sektaire en partijpolitieke motieven samen te werken, maar dat lijkt enerzijds een idealiserende overdrijving – zelfs binnen de organiserende groep bestaan er duidelijke sektarische en klassistische spanningen en tegenstellingen – en anderzijds wordt daar niet veel mee gedaan.

Over het algemeen heerst er een gevoel zoals na de beruchte Witte Mars in België: iedereen is eens beschaafd en vreedzaam haar en zijn mening komen uiten, het revolutionaire potentieel is bedwongen, waarna iedereen terug naar huis gaat. En is het verder business as usual…

Maar is dat ook effectief wat er zal gebeuren? Of is er inderdaad iets veranderd? Dinsdagmiddag bezet een aantal activisten alvast opnieuw het ministerie van leefmilieu en wordt daar belegerd door de ordetroepen.

UPDATE (1 september 2015, 20.00 u): “Op dit moment wordt het ministerie voor milieu bezet door activisten die zichzelf opgesloten hebben in het gebouw.”

[1] Zie hierover het artikel Straatprotesten Libanon trotseren brutale repressie.

take down
the paywall
steun ons nu!