Een politiek neutraal beslissinkje

Vorige week besliste
de VRT dat het Ringlandlied “een actiemiddel is voor een actiegroep
in een actuele politieke discussie” aldus Hans Vangoethem,
woordvoerder van de VRT. Het lied werd door de playlistvergadering
beoordeeld als “niet neutraal” en wordt bijgevolg niet afgespeeld
op VRT Radio.

Laat ons dat eens van
naderbij bekijken. De VRT is onze publieke omroep, betaald met
belastinggeld van U en ik. Uiteraard brengt de VRT een hele berg
actuele politieke thema’s en komen daarbij niet-neutrale standpunten,
zoals vertolkt door pakweg de doorsnee partijleider, aan bod. Maar
hier gaat het natuurlijk over een liedje, niet over een mening in Terzake of een reportage van Panorama. En liedjes, die moeten politiek
neutraal zijn. Althans, zo blijkt. Radio als behang?

Laat ons eerst het
begrip politieke neutraliteit onder de loep leggen. Het woord
‘politiek’ komt volgens het etymologisch woordenboek van Van Dale van
het Griekse woord ‘politikos‘, wat betekent ‘de burger aangaand’. Hoe
kan een publieke omroep neutraal zijn aangaande de burger die zijn
rekening betaalt? Het lijkt een contradictio in terminis. Gegeven de
politiek redelijk diverse berichtgeving van de VRT moeten we
‘neutraal’ dan misschien eerder interpreteren als het aan bod laten
komen van voldoende verschillende meningen zodat de optelsom van die
meningen ‘neutraal’ is? Als dat het geval is, stel ik voor dat de VRT
het Ringlandlied wel speelt, maar ook pakweg de eventuele Noriant-rap
of de BAM-beatmix voldoende airtime geeft, dan komt de neutraliteit
in zicht!

Laat ons een bloem

Het consequent
doortrekken van politieke neutraliteit voor liedjes betekent echter
dat van zodra een lied maatschappelijk relevant is en dingen in
beweging zet, weg van het status quo, het verboden wordt. De VRT als
bewaker van de huidige stand der dingen? Gaan we daar mee akkoord?

Bovendien, als de
playlistvergaderaars dan toch met de rode pen in de hand zitten, even
ter overweging:

Dit is een lied voor de mensen die zorgen

Dat morgen de mensen al dood zullen zijn

Dit is een lied voor de doden van morgen

Begraven, bekist in een stenen woestijn

Laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is

Laat ons een boom en het zicht op de zee

Vergeet voor één keer hoeveel geld een miljoen is

De wereld die moet nog een eeuwigheid mee

Ik eis dat dit
lied finaal van de playlists geschrapt wordt, wegens
overduidelijk radicaal ecologisch en antikapitalistisch. Geschreven
in een tijd van flowerpower ging het ook over een actueel thema. Kan
de VRT maatschappelijk bewogen songs tegenwoordig pas brengen als de
feiten verjaard zijn, als de betrokken kunst geen heet hangijzer meer
aankaart? Dat is dan de snelweg naar de eigen irrelevantie. Ik kijk
al uit naar Hoeste Hoeste in 2035. Terwijl jullie bezig zijn, neem
misschien het hele oeuvre van Louis Neefs, Willem Vermandere en
Boudewijn De Groot onder de loep.

Uiteraard zal de VRT
‘Laat ons een bloem’ niet schrappen. Waarom dan wél tegen het
Ringlandlied beslissen? Je kan enkel denken dat het Ringlandlied en
Ringland zelf dreigen écht iets te veranderen, en dat is blijkbaar
niet aanvaardbaar. Louis Neefs had natuurlijk geen actiegroep, dat is
wel een verschil. Of toch wel, de soixante-huitards, maar die waren niet zo gevaarlijk effectief. Wat de VRT wél
doet, is BEL10
organiseren. Maar in de bovenstaande context kunnen we dat dan, de
eerlijke bedoelingen van makers en deelnemers buiten beschouwing
gelaten, enkel bekijken als een doekje voor het bloeden. ‘Participatie’
ja, echte inspraak nee.

De bloedende democratie

Wat er bloedt, is de
democratie zelf. Het poppentheater dat partijpolitiek vaak is (de
oprechte betrokkenheid van militanten allerhande buiten beschouwing
gelaten) boeit en overtuigt steeds minder mensen. Het lijkt steeds
meer op een systeem dat ons verdeelt zodat andere belangen kunnen
heersen. Wakkere en mondige burgers informeren zich via alternatieve
kanalen en nemen de macht zelf in handen via peer-to-peer systemen,
via sociale media en allerlei burgerinitiatieven.

De wereld wordt er
ingewikkelder door, en al dat mondige gedrag is nogal storend voor de
traditionele machtsstructuren. Het is aan de VRT om eens goed na te
denken hoe ze zich wil verhouden tot burgerinitiatieven zoals
Ringland.

Kijkend naar de totale
afwezigheid van berichtgeving over pakweg de voortdurende en massaal
mobiliserende 15M-beweging in Spanje, nu politiek gedeeltelijk
vertaald in Podemos, versus de sla-me-plat berichtgeving over Maidan
in Oekraine, houd ik m’n adem niet in. Maar bedenk, VRTers, dat als
je de steun van overtuigde verdedigers van het publieke goed
verliest, het eenzaam zal zijn op de barricaden als jullie ERT-moment
komt.

Want Ringland ontstaat
niet in een vacuüm, PicNic The Streets komt niet uit de lucht vallen
en de GAS-discussie staat niet los van het gasgebruik in Turkije. Een
idee waarvan de tijd gekomen is, kan je niet doden…

Wat nu?

Verwachten dat de VRT alsnog het Ringlandlied programmeert, doe ik niet. Als ik me verplaats in de schoenen van de beslissingsnemers, neem ik aan dat ze nauwgezet de heersende (sic) regels gevolgd hebben. Als ze dat niet deden zou er een Antwerps verdiep te klein zijn, ook. Als ik er voor pleit het lied wél te spelen, moet ik er tegen kunnen dat pakweg een door een lobbygroep geproduceerd lied tegen ecologie ook aan bod komt.

Het lijkt me aan te raden dat de makers er zich rekenschap van geven dat in deze vreemde tijden geëngageerde kunst best voorzichtig verpakt wordt. Net zoals in de USSR moeten dan codewoorden gebruikt worden die iedereen begrijpt, maar de rode pen geen grip geven. Hetzelfde lied zonder “ringland, ringland, ringland”?

Tegelijkertijd moet wie hier de regels strikt interpreteert zich afvragen of er blijk gegeven wordt van lovenswaardige beginselvastheid of contraproductieve rigiditeit. Publieke omroep of staatszender?

hoogachtend

Bart Meeus

huisvader, burger,
opgebrande ingenieur

PS: als Slongs
Dievanongs, Bart Peeters, Pieter Embrechts of Marcel Vanthilt dit
zouden lezen: ik herhaal “Je kan enkel denken dat het Ringlandlied
en Ringland zelf dreigen écht iets te veranderen”. Big Up! De
celebritycultuur en de BV-ziekte van de tijd storen me mateloos, maar
jullie doén wat met jullie podium. Ik wou gelijk het Ringlandlied
kopen als statement, maar het staat gratis hier.

DISCLAIMER

Ik ben geen medewerker,
actieve supporter of deelnemer aan Ringland. Het zou verboden moeten
worden de mensen te doen dromen.

Laat de mensen
dansen

Laat de mensen doen

Geeft de bomen
kansen

Geeft de mensen
groen