De lentes bewegen. Potentieel van een nieuwsoortige beweging?

De lentes bewegen. Potentieel van een nieuwsoortige beweging?

Op vrijdag 20 maart gaat de derde editie van de Gentse Lente van start, op 21 maart de eerste editie van de Kortrijkse Lente: evenementen van onderuit waarbij verschillende informele netwerken op de Internationale dag tegen racisme een sociaal statement maken door een cultureel event.

woensdag 11 maart 2015 10:48
Spread the love

Op
21 maart begint de lente en is het meteen ook de Internationale dag
tegen racisme. Het is geen toeval dat ze samenvallen. Het is
immers een dag van vernieuwing, van wedergeboorte en van hoop. Lentes
zijn revoluties, in Praag of Tunesië. Revoluties dragen namen van
bloemen: anjers of jasmijn. Bloemen ontluiken in de lente, en zo is
de cirkel rond. Geen lente zonder het afwerpen van het oude en het
omarmen van het nieuwe. Geen lente zonder revolutie, in ons denken of
daarbuiten. We begraven oude gedachten (of woorden) en beginnen met
iets nieuws.

Vlaanderen is toe aan een
nieuwe benadering van culturele diversiteit. De huidige benadering
zit immers te veel gevangen in het categoriaal denken: te veel wij/zij.
Deze aanpak heeft zich vandaag ergens vastgereden in een exclusieve
integratielogica: samenleven is voorwaardelijk en aanpassen vooral
onvermijdelijk. Die logica is ervoor gaan zorgen dat we vandaag
mensen te veel reduceren tot hun culturele afkomst, en nog recenter:
tot hun religie. Dialoog voorbij die verschillen wordt steeds
moeilijker. In onze samenleving – waarin superdiversiteit de norm is
en waar tweede, derde en vierde generaties mensen met een
migratieachtergrond legio zijn – is deze benadering niet langer
houdbaar. Er is geen wij/zij meer, alleen die superdiversiteit.

Nood aan een nieuwe
benadering van culturele diversiteit




We moeten dus op zoek naar een
nieuwe benadering. Een benadering die minder exclusief en categoriaal
is. Wat die nieuwe benadering wordt, weten we zelf ook niet. We weten
wel dat we dringend ruimte moeten maken voor meer autonome
emancipatieprocessen. Dat zijn processen die van onderuit ontstaan,
vanuit een gedeelde en wervende ambitie om er samen op vooruit te
gaan. We zien die processen tot stand komen op plekken waar er
gewerkt wordt aan concrete zaken. Op plekken waar het ‘samen dingen
doen’ de bovenhand krijgt op het ‘praten over’ of het
thematiseren van culturele diversiteit.

De Gentse en Kortrijkse Lentes
vertalen de vraag “hoe kunnen we samen zoeken naar een nieuw en
inclusief samenlevingsmodel” naar een concrete praktijk. Op 20 en
21 maart wordt met een cultureel programma een sociaal statement
gemaakt. De ambitie van de Gentse Lente was (en is) om de veelheid
aan culturele referentiekaders die een stad rijk is te tonen, zonder
daarbij mensen te reduceren tot hun culturele achtergrond. Daarmee
belichamen we die superdiversiteit. We zetten in op locaties in het
centrum van de stad, op plekken die iedereen met elkaar moet delen:
pleinen, straten en parken. Creatief en artistiek talent, jong en
oud, krijgen een centrale rol. Dit vooral om te tonen dat de stad
samen gecreëerd en beleefd wordt. Niet de culturele diversiteit, maar
de solidariteit in die diversiteit wordt tijdens de Gentse Lente
gevierd.

Meer cultuur, minder
culturaliseren

De
cijfers liegen er niet om: één op drie kinderen jonger dan vijf
heeft een migratieachtergrond. Dat onze toekomst divers is, is dus
een feitelijk gegeven. Desalniettemin houden de maatschappelijke
instellingen geen gelijke tred met deze evolutie. Zowel de
politieke, economische, educatieve als culturele instellingen blijven
opvallend wit gekleurd. Als
antwoord daarop worden tal van toeleidings- of
interculturaliseringsinitiatieven op poten gezet die vertrekken
vanuit lineaire en paternalistische denkbeelden. We zoeken plaats
voor “anderen” in “onze” instellingen en zijn
verbaasd als “zij” niet deelnemen. Als gevolg daarvan zien
we dat er zich meer en meer praktijken
ontwikkelen binnen eigen verbanden en netwerken, parallel aan deze
instellingen. In het struikgewas ontwikkelen zich nieuwe boeiende
praktijken die een waaier aan culturele referentiekaders en
expressievormen omarmen. Het uitblijven van (h)erkenning voor deze
praktijken zorgt er echter voor dat het een verhaal van ongelijke
partners blijft en dat het denken in culturele tegenstellingen verder
wordt versterkt.

Het
belang om in te zetten op de erkenning van deze informele netwerken
en praktijken met diverse culturele referentiekaders kan dus moeilijk
overschat worden. Laat ons echter niet terugvallen op de oude
recepten van toeleiding en integratie, maar vooral plaatsmaken voor
autonome ontwikkeling, ruimte voor experiment en nieuwe stemmen. De
netwerken zijn er, de creativiteit is er en de goesting ook. Wat
nodig is, is de ruimte waar mensen voor zichzelf kunnen praten en
zich kunnen uiten, los van labels en categorieën. In deze fysieke (en
mentale) ruimtes groeien nieuwe vormen van solidariteit en
burgerschap.

We
zijn ervan overtuigd dat een nieuwe benadering van culturele
diversiteit begint door van onderuit te bouwen aan die nieuwe vormen
van solidariteit en burgerschap. Essentieel in die zoektocht is dat
het zoeken zich ent op een concrete plek – hier dus de stad – en
vorm krijgt door middel van een concrete praktijk, in het samen
organiseren – hier dus een groot volksfeest!

In
de woorden van Tess Vonck, journaliste bij Mo*: “De
Lente is een symbolisch begin. Het is een oproep om de bestaande orde
in vraag te stellen, duurzame mentaliteitsverandering teweeg te
brengen die hopelijk ook uitmondt in pragmatische politieke
beslissingen. Alle maatschappelijke veranderingen en revoluties
beginnen daar, in de hoofden van de mensen, met een klein knopje dat
langzaam tot een weelderige bloesem groeit”1.

Volg
de Gentse Lente op facebook!
Volg
de Kortrijkse Lente op facebook!
 

take down
the paywall
steun ons nu!