De schouwburg is oa in het gezelschap van de citadel van Alessandria in Italië en de klokken van het Mafrapaleis in Portugal. Nog volgens Europa Nostra is de Bourla dankzij haar machinerie nog een van de weinige theatergebouwen in Europa waar negentiende-eeuwse opera’s en theaterstukken kunnen en zouden moeten plaatsvinden in een authentieke setting.

De vraag is wat de echte bedreiging hier is? Op een bepaalde manier ga ik mee in de stelling dat de Bourlaschouwburg bedreigd is. De Bourla is aan serieuze renovatie toe. Dat is geen opinie, een standpunt, maar een feit.

Als Europa Nostra aanklaagt dat te veel erfgoedsites aan hun lot worden overgelaten, dan zit daar iets in. Het stadsbestuur – als eigenaar van de schouwburg – liet een rapport opmaken over de huidige toestand van de schouwburg. Enkel al om veilige werkomstandigheden te garanderen voor personeel en publiek dient in de schouwburg geïnvesteerd te worden. Substantieel en dringend.

Een afdoend investeringsbudget voor een grondige renovatie is geen luxe. De stad moet dit bepleiten bij de Vlaamse regering, die er beslist zal over waken dat de Bourla als beschermd monument de zorg krijgt die het als erfgoed verdient. Maar daarom haalde de Bourla de lijst niet.

Europa Nostra klaagt aan dat er in de schouwburg theatermachinerie aanwezig is waarmee we op negentiende-eeuwse manier theater zouden kunnen maken, opvoeren en beleven en dat die techniek en beleving moeten gerevitaliseerd worden. Dit is wel een ander soort renovatie dan diegenen die het Toneelhuis, de huidige bewoners van de Bourlaschouwburg voor ogen hebben.

Zij trekken, terecht, de kaart van modernisering, een eigentijdse renovatie die de Bourla niet enkel aansluiting geeft met de stedelijke omgeving. De modernisering van de infrastructuur moet theater maken en beleven in de 21ste eeuw ook mogelijk maken. 

Het is mooi dat een erfgoedorganisatie zich bekommert om het Europees patrimonium, maar de conservatieve reflex baart me zorgen. Het Toneelhuis staat als Antwerps stadstheater onder de geïnspireerde artistieke leiding van Guy Cassiers al jaren garant voor voorstellingen van internationale kwaliteit. Dit vertaalt zich in een drukbezochte Bourla, spraakmakende producties en een aanwezigheid op grote buitenlandse podia.

Waar Europa Nostra een fout-romantische terugkeer naar een toneelvorm bepleit die passé is, toont het Toneelhuis net dat de Bourla als negentiende eeuws gebouw in het hart van een stad een hedendaagse invulling krijgt en zichzelf opnieuw uitgevonden heeft.  

De Antwerpse Bourla is het toneel niet meer van kostuumtheater bij kaarslicht. En een museumfuctie aan het gebouw geven, zou een grote stap achteruit betekenen. Daar zit de echte bedreiging die van de lijst van Europa Nostra uitgaat.

Als we de Bourla willen redden moeten we ze adequaat en grondig renoveren, zodat het een modern en comfortabel theatercomplex van de 21ste eeuw kan zijn, voor makers, spelers en bezoekers. In 1827 werd de Bourlaschouwburg in opdracht van de stad door stadsarchitect Pierre Bourla ontworpen.

Datzelfde jaar bracht Victor Hugo het theaterstuk Cromwell uit. De tekst bevatte een voorwoord dat leest als een manifest. Hij bepleitte het zoeken naar een theater dat was verbonden met de actualiteit en de realiteit.

Hugo beoogde meer leven te brengen in een afgemeten toneelkunst en was zo een sleutelfiguur in de modernisering van het theater.

Ik stuurde alvast een exemplaar van het manifest naar Europa Nostra. 

Tatjana Scheck uit Antwerpen is violiste en voormalig sp.a-districtsschepen voor Jeugd, Groenvoorziening, Bibliotheken, Monumenten en Toerisme in District Antwerpen. Momenteel OCMW-raadslid en Kandidaat 9e plaats Vlaams parlement provincie Antwerpen.