Je eigen leven zelf bepalen en meer steun op maat krijgen, dat is waar het nieuw systeem van Persoonsvolgende financiering voor zorgt. Het is nog lang niet klaar, maar het is broodnodig!

Het gezinsdrama in Geel waarbij een zwaar gehandicapte jongen en zijn beide ouders omkwamen maakt het nog eens duidelijk dat de nood in de gehandicaptenzorg groot is. In dit opiniestuk wil ik mijn mening duidelijk maken over een ontwerpdecreet dat het zorg- en ondersteuningsgegeven voor personen met een handicap in de Vlaamse Gemeenschap grondig wijzigt, namelijk de Persoonsvolgende financiering.

Als student Maatschappelijk Werk vind ik dat elke persoon met een erkende handicap en een ondersteuningsnood recht heeft op zorg die nodig is om een volwaardig en zinvol leven te kunnen leiden. Ik sta daarom positief tegenover de invoering van het nieuw systeem van Persoonsvolgende financiering.

Het doel van het systeem is dat meer personen met een handicap meer steun op maat kunnen krijgen. Het nieuwe systeem is nog niet klaar en wordt dus nog niet gebruikt. Bij dit systeem wordt er enerzijds een basisondersteuningsbudget toegekend aan elke persoon met een erkende handicap en een beperkte ondersteuningsnood, dat is een vast bedrag per maand dat ze vrij mogen besteden. Anderzijds een persoonsvolgend budget voor diegenen waar het basisondersteuningsbudget niet voor voldoet, die handicapspecifieke ondersteuning nodig hebben.

Minder snel in financiële problemen

Positief aan het basisondersteuningsbudget is dat het een financiële hulp kan zijn voor het betalen van kosten voor ondersteuning, want sommigen betalen veel uit eigen zak. Dat omdat ze op wachtlijsten staan, omdat de gekregen federale tegemoetkoming te laag is om de leef- of ondersteuningskosten te dekken, omdat mensen de informatie of energie niet hebben om bij verschillende diensten aan te vragen waar ze recht op hebben. Zo geraken ze niet of minder snel in financiële problemen vanwege de handicap.

Ik vind het positief dat je van het ene budget op het andere kunt overstappen wanneer dat nodig is. De aanvrager maakt dan ook een ondersteuningsplan op waaruit blijkt wat de ondersteuningsnood is. Bij goedkeuring van het plan krijg je ondersteuning via een budget en/of een vouchersysteem. Positief aan het persoonsvolgend budget is dat een combinatie ook mogelijk is, zodat er meer steun op maat gecreëerd kan worden. Het positieve aan een vouchersysteem is dat je zelf de erkende VAPH-voorziening kan kiezen waar je terecht wilt. Het VAPH betaalt die voorziening dan rechtstreeks. Je moet het dus zelf niet beheren.

Hulp door het sociale netwerk wordt ondersteund door beide budgetten. Daardoor kunnen ze meer in een gewone thuisomgeving opvangen worden. Dat is zeer positief, omdat ze zich dan in een veiligere omgeving bevinden waar ze langduriger worden bijgestaan. Wanneer er toch professionele hulp nodig is, dan moet die eerst komen van niet gespecialiseerde diensten, zoals thuishulp. Enkel bij de vouchers kan men erkende VAPH-voorzieningen kiezen. Dat vind ik positief, want het zou geld en plaatsen besparen voor wie zo erg gehandicapt is dat zeer gespecialiseerde zorg nodig is.

Sociaal ondernemen

Iedereen wilt zijn leven zelf kunnen bepalen, ook als je daarvoor ondersteuning nodig hebt. Het nieuwe systeem zorgt daar voor. De grootste verandering is dan ook dat ze zelf kunnen beslissen hoe hun ondersteuning er moet uitzien. Het bestuur van het budget gaat door het nieuw systeem in handen zijn van de betrokkenen zelf. Dat vind ik beter, want daardoor kunnen ze zelfs keuzes maken en dus zelf beslissen hoe hun ondersteuning er moet uitzien. Dat geeft meer steun op maat. De ondersteuning die mensen met een handicap nodig hebben verschilt van persoon tot persoon. Zo kan men zelf bepalen hoe en waar men hulp wilt inzetten met de financiële middelen die men krijgt. Het stimuleert het sociaal ondernemen.

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen, zei op 27 oktober 2013 in ‘De zevende dag’ dat het nieuw systeem een eerste aanzet is tot het bieden van een basiszorggarantie op korte termijn. Een basiszorggarantie, omdat elke erkende persoon minstens een basisondersteuningsbudget zal krijgen. Dat is positief, want het geeft mensen die al lang zorg bieden een zekerheid naar de toekomst toe. Wanneer men geen zorg meer kan bieden, dan kan men overstappen naar een persoonsvolgend budget en kiezen voor een erkende voorziening.

Veel mensen wachten jarenlang op hun recht op ondersteuning en hebben geen duidelijk zicht over wanneer ze het gaan krijgen. Dat maakt de onzekerheid alleen maar groter en daarom zullen sommige mensen verheugd zijn als er eindelijk een systeem komt die hen ook wat verder helpt.

Welkome aanvulling

Ik sta dus positief tegenover de invoering van het nieuw systeem van Persoonsvolgende financiering. Het huidige ondersteuningssysteem en ook de tegemoetkomingen voor personen met een handicap blijven bestaan. Deze kunnen zelfs worden gecombineerd met het basisondersteuningsbudget of met het persoonsvolgend budget. Het nieuw systeem is een mooie aanvulling die zeker nodig is. De Vlaamse Regering kan hierdoor nog geen zorg garanderen, maar Jo Vandeurzen zei in ‘de Perspectief 2020-nieuwsbrief’ dat het een compromis is, maar toch een radicale stap vooruit. Aan de hand van deze informatie is het duidelijk dat het nieuw systeem een positieve invloed zal hebben in de gehandicaptenzorg. Men creëert meer steun op maat en zelfbestuur!