Naar toekomstmogelijkheden voor onderzoekers met een handicap
Opinie, Nieuws, Samenleving, België, Mensen met een handicap, Vooroordelen, Toegankelijkheid, Discriminatie op de werkvloer, Internationale dag van Personen met een Handicap, Onderzoekers - Goedele De Clerck

Naar toekomstmogelijkheden voor onderzoekers met een handicap

"Hoe zichtbaar zijn onderzoekers met een handicap in Vlaanderen en is er een aanmoedigingsbeleid nodig", vraagt Goedele De Clerck (Universiteit Gent) zich af aan de vooravond van de internationale dag van Personen met een Handicap op 3 december.

maandag 2 december 2013 15:10
Spread the love

“Barrières doorbreken en deuren openzetten”, dat is het engagement van de internationale dag van Personen met een Handicap op 3 december. De Verenigde Naties doen daarmee een oproep voor een inclusieve samenleving voor iedereen.

Mensen met een handicap maken deel uit van en dragen actief bij tot de samenleving; acties worden ondernomen voor de implementatie van het VN-verdrag en van nationaal beleid.

Artikel 27 van VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap beschermt naast het recht op werk ook de bevordering van carrièremogelijkheden. Hoe zit het met dat mensenrecht voor onderzoekers met een handicap? Hoe zichtbaar zijn onderzoekers met een handicap in Vlaanderen en is er een aanmoedigingsbeleid nodig?

“Hoe zit het met dat mensenrecht voor onderzoekers met een handicap? Hoe zichtbaar zijn onderzoekers met een handicap in Vlaanderen en is er een aanmoedigingsbeleid nodig?”

Er is de laatste maanden veel verschenen over de Vlaamse academische wereld, over de moeilijke doorstroming van wetenschappelijk personeel, over de publicatiedruk, de maatschappelijke rol van universiteiten, over de ontwikkeling van een genderbeleid en op welke manier dat al dan niet zou moeten.

Wat zijn de uitdagingen van onderzoekers met een handicap? Dat is een vraag die tot nu toe niet belicht is geweest. Met hoeveel we zijn, weet op dit moment niemand. Van de Vlaamse overheid verneem ik dat we waarschijnlijk met niet veel zijn.

Binnen het hoger onderwijs wordt gewerkt aan registratie. Een actief aanmoedigingsbeleid rond de vertegenwoordiging van onderzoekers met een handicap is er voorlopig niet in Vlaanderen.

We zijn dus met niet veel, maar toch. Waarom zijn we zo weinig zichtbaar en vertegenwoordigd? Vinden we de huidige voorzieningen voldoende en valt er niets over te zeggen? Ervaren we een taboe binnen een zeer competitieve werkomgeving? Ontbreekt de nood of durf om ‘uit de kast te komen’?

Zijn de kansen er wel, maar voelen we de nood niet aan, of willen we wel maar zijn de kansen er niet? Misschien zien we onze sterkte eerder in stil en krachtig aanwezig zijn?

Veel vragen, waarop alleen onderzoekers met handicap een antwoord kunnen bieden. Moeten de vragen worden gesteld? Moet het debat worden gevoerd? Het zou bijzonder fijn zijn als er ruimte wordt gecreëerd om te luisteren en in dialoog te gaan, maar ook om grenzen te stellen, te benoemen, te erkennen.

Ruimte voor aanmoediging. Ruimte om samen te kijken op welke manier we kansen kunnen creëren voor doorstroming van onderzoekers met een handicap en we het mensenrecht op een carrière voor onderzoekers met een handicap kunnen vertalen naar de praktijk.

Van de tien jaar dat ik aan het werk ben als wetenschappelijk onderzoeker, blijven me vooral de mensen bij die mee het verschil hebben gemaakt. Die, ook in een context waarin het marktdenken ethische grenzen onder druk zet, blijven gaan voor wetenschappelijke innovatie en sociale verandering. En die niet bang zijn voor de strijd die daarbij komt kijken.

Ik heb het geluk gehad om met onderzoekers te kunnen werken die niet alleen veel onderzoekservaring en expertise hebben, maar ook zeer sterk zijn in medemenselijkheid. Want er is moed en standvastigheid nodig om het hoofd te blijven bieden aan dikke muren van vooroordelen, beperkte toegankelijkheid, onwetendheid en onwil.

“Er is moed en standvastigheid nodig om het hoofd te blijven bieden aan dikke muren van vooroordelen, beperkte toegankelijkheid, onwetendheid en onwil”

Muren die ik ben tegengekomen op de weg naar mijn doctoraatsverdediging, voor het eerst in gebarentaal aan een Vlaamse universiteit. Qua toegankelijkheid van de werkcontext zijn zeker stappen gezet. Indirect zijn de juridische procedures rond tolkuren in onderwijs op basis van de mensenrechten ook zeer belangrijk geweest voor sensibilisering. Maar voor optimale toegankelijkheid en gelijke kansen in de academische wereld is toch nog een weg te gaan.

Ik krijg nog te vaak antwoorden waarvan ik me afvraag hoe het mogelijk is dat ze anno 2013 worden geformuleerd. Twijfel bij een Vlaams beleidscentrum of een vertegenwoordiging van personen met een handicap wel nodig is. We zijn toch allemaal verschillend. Mededelingen zoals deze, van een jonge niet-dove collega: “De universiteit maakt een glazen plafond voor doven”. Of besluiten zoals dit, van een andere collega: “Er is gewoon geen plaats voor iedereen”.

“Nothing about us without us”, het mensenrechtenprincipe van vertegenwoordiging van mensen met een handicap waar zo lang voor is geijverd. De praktijk ervan blijft in Vlaanderen een grote uitdaging. Er wordt nog te vaak gedacht, gesproken, en gehandeld ‘voor’ mensen met een handicap. Zelfs als we als onderzoeker toch worden verondersteld om te beschikken over expertise op dat terrein.

Plaats voor iedereen zal er pas zijn als rechten worden verzekerd en kansen worden gecreëerd. Via een beleid dat niet alleen 100 procent toegankelijkheid garandeert, maar ook trots is op en investeert in de zichtbaarheid en vertegenwoordiging van onderzoekers met een handicap.

Zodat we af en toe, net als andere onderzoekers, in beeld komen om onze expertise te delen. Zodat opgroeiende kinderen, jongeren en studenten met een handicap zien dat ze, naast van heel veel andere dingen, ook mogen dromen van een toekomst als onderzoeker.

Goedele De Clerck

Goedele De Clerck is postdoctoraal onderzoeker van het FWO-Vlaanderen aan de UGent. Ze stelde met Rik Pinxten de reader ‘Gebarentaal zegt alles. Bijdragen rond gebarentaal en diversiteit vanuit emancipatorisch perspectief’ (Acco) samen.

take down
the paywall
steun ons nu!