Terwijl Rwanda zelf in een razend tempo moderniseert, saboteren de leiders vooruitgang op vlak van vrede én ontwikkeling aan de andere kant van de Congolees-Rwandese grens (foto: 11.11.11).
Opinie, Nieuws, Afrika, Politiek, Congo, 11.11.11, Verkiezingen, Rwanda, Millenniumdoelstellingen, Transparantie, Hutu, Tutsi, Persvrijheid aan banden, President Paul Kagame, MDG, Louis Michel, Extreme armoede, Kindersterfte, Oppositiepartijen, Gebied van de Grote Meren, Kigali, Front Patriotique Rwandais (FPR), Press Freedom Index, Verminderde ongelijkheid - Thijs Van Laer

Rwanda, een succesverhaal?

Louis Michel (MR), voormalig Europees commissaris voor Ontwikkelingshulp en oud-minister van Buitenlandse Zaken van België, heeft in een opiniestuk dat op donderdag 26 september in 'De Standaard' is verschenen, hulde gebracht aan de ontwikkeling van Rwanda. Rwanda verandert "beetje bij beetje in een moderne economie die ten dienste staat van haar inwoners", aldus Michel, die de resultaten 'indrukwekkend' vindt.

vrijdag 27 september 2013 16:15
Spread the love

Wat Louis Michel zegt, klopt. Op vlak van de millenniumdoelstellingen (MDG’s) en armoedebestrijding doet Rwanda het nu eenmaal goed. Rwanda was met 8 procent groei in 2012 de snelst groeiende economie van Oost-Afrika. Levenstandaarden zijn er gestegen, vooral voor de armsten, met verminderde ongelijkheid en sterke armoedereductie tot gevolg. Kindersterfte en extreme armoede zijn sterk gedaald, de scholingsgraad en vrouwenemancipatie dan weer gestegen.

Serieuze vooruitgang dus, zeker in vergelijking met zijn buurlanden en dat mag zeker gezegd worden. Ook de zelfbewuste houding van Rwanda tegenover donoren werpt soms haar vruchten af: de Rwandezen zitten aan het stuur van de Rwandese ontwikkeling, niet de internationale gemeenschap.

Ook heel wat minder fraaie kanten

Maar dit is maar één kant van het Rwandese verhaal, dat ook wat minder fraaie kanten kent. Terwijl Rwanda hoog scoort als men de millenniumdoelstellingen als meetlat gebruikt, scoort het land heel wat lager op transparantie en inspraak, respect voor de mensenrechten en onafhankelijkheid van justitie.

Op de Press Freedom Index van Reporters zonder Grenzen (RSF) bijvoorbeeld, staat Rwanda op een 161ste plaats, gevolgd door de Noord-Korea’s en Jemens van deze wereld. In de recente verkiezingen (16 september) werden oppositiepartijen gebannen van participatie, met natuurlijk een grote winst voor president Paul Kagame’s FPR tot gevolg.

Kritische middenveldorganisaties worden geïnfiltreerd en van binnenuit kapot gemaakt door de overheid en dat op een nauwelijks verdoken wijze. Onafhankelijke pers is praktisch onbestaande, en voor de journalisten die nog actief zijn, is het niveau van zelfcensuur zo hoog dat ze over niets gevoelig meer durven te berichten.

Tekortkomingen van de MDG’s

Misschien is dat ook wel een van de tekortkomingen van de MDG’s. Fragiliteit, transparantie, goed bestuur, mensenrechten … werden in 2000 niet in het globale kader opgenomen. Maar hoe kan men aan ontwikkeling doen indien er geen publiek debat is over waar het ontwikkelingsgeld naartoe moet gaan, indien er geen onafhankelijke instellingen zijn die een regering controleren, wanneer de pers enkel hoeraverhalen op de bevolking loslaat?
 
En dan hebben we het uiteraard nog niet over de rol van Rwanda in Congo. Geen oorzaak voor het conflict, wel een reden waarom de rebellenbeweging M23 dood en verderf kan blijven zaaien en Oost-Congo dus nog even onstabiel blijft. Rwanda speelt ondertussen al bijna 20 jaar een zeer perverse rol in het oosten van Congo en houdt elke oplossing tegen.

Terwijl Rwanda zelf in een razend tempo moderniseert, saboteren de leiders vooruitgang op vlak van vrede én ontwikkeling aan de andere kant van de Congolees-Rwandese grens.

Duurzame stadsontwikkeling?

Ook over duurzame stadsontwikkeling, die door Michel een centrale rol wordt toegedicht in de visie van de Rwandese overheid, valt wel wat te zeggen. Inderdaad, Kigali moet een ongelofelijke transformatie hebben gekend sinds de genocide van 1994, en dat kan iedereen die er ooit is geweest met eigen ogen vaststellen.

Maar die stadsontwikkeling is niet meteen duurzaam te noemen: ze is gericht op investeringen en op de gegoede klasse, ten koste van de modale Rwandees.

Er zijn meerdere gevallen gekend van gedwongen onteigeningen om een nieuwe chique Singapore-achtige wijk te bouwen, voor rijke expats en de bovenklasse van de Rwandezen. De urban poor worden van hun land en uit de stad verdreven, frustraties stapelen zich op.

Duurzaam? Niet echt van overtuigd. Michel sluit af met de hoop dat Rwanda “als een positieve inspiratiebron [kan] dienen voor de gehele internationale gemeenschap in de komende maanden”. Op vlak van armoedebestrijding, economische ontwikkeling en technisch bestuur: graag. Op vlak van mensenrechten en de rol die het land speelt in de regio van de Grote Meren: liever niet.

Thijs Van Laer

Thijs Van Laer is beleidsmedewerker Centraal-Afrika bij 11.11.11, de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging.

take down
the paywall
steun ons nu!