Het wij-zijdenken blijft in 2013 dominant

Het wij-zijdenken blijft in 2013 dominant

dinsdag 8 januari 2013 11:16
Spread the love

2013: VIJF INTUITIES (I)

Wat brengt 2013 ons? De pers heeft al heel wat grote dossiers besproken: de begrotingsuitdaging van de federale regering, de eurocrisis, de ontwikkelingen in het Midden-Oosten etc. Het opzet van deze tekst is verschillend. Ik heb het niet zozeer over gebeurtenissen, maar over trends, en dit in vijf dossiers. In december evalueer ik mijn “intuïties” en zal blijken waar ik juist of verkeerd zat.

Over elk van de vijf onderwerpen valt een mooi essay of zelfs een boek te schrijven. Kwestie van het laagdrempelig te houden, heb ik me beperkt tot korte teksten zonder franjes. Vandaag deel één.

Ook in 2013 blijft het wij-zijdenken dominant. Wij, de Vlamingen, versus zij, de “allochtonen” (wat dan bijna altijd moslims zijn). Net alsof die twee groepen as such bestaan, definieerbaar en homogeen zijn. Ook al is het woord “allochtoon” uit de media aan het verdwijnen, de culturele framing van tal van dossiers zit er diep in. Of het nu gaat om de arbeidsmarkt (“dat ze Nederlands leren”), dierenwelzijn (“Vlamingen slachten hun dieren niet ritueel”) of samenleven (“Vlamingen roepen op straat toch zo niet naar vrouwen!”). Ze zijn anders, punt uit, heet het. De dag dat die verschillen moeilijker te expliciteren zijn, zal er wel een nieuw dossier gevonden worden om “de breuklijn” te markeren. Als in Sydney een imam zegt dat “zalig kerstfeest” wensen een zonde is, haalt dat alle media, ook al wordt zijn uitspraak door de rest van de moslimgemeenschap niet gevolgd. In 2013 zullen we dus ook een stroom nieuws krijgen over imams her en der in de wereld die iets zeggen of doen dat ons verbaast en het gevoel van vele Vlamingen bevestigt “dat al die allochtonen/moslims toch anders zijn.” Net alsof veel Vlamingen zichzelf maar kunnen definiëren door anderen te definiëren, door een verschil te maken tussen wij en zij. Wij zijn wij omdat er anderen zijn die anders zijn. Wat ons van de taaie klus ontslaat om na te denken over wie wij dan eigenlijk zijn (en wat ons persoonlijk en maatschappelijk project is). In zekere zin is het wij-zijverhaal dus ook een vluchtweg uit de realiteit op de kap van anderen, een vluchtweg die nooit tot een structurele oplossing leidt en steeds opnieuw bevestigd moet worden door nieuwe “feiten” in de media.

Dat het wij-zijverhaal zo stevig blijft, heeft ook te maken met het feit dat het ook in linkse en progressieve kringen bijval krijgt. Bovendien is er in die kringen geen gemeenschappelijke en assertieve strategie met een eigen duidelijk en coherent alternatief verhaal, een “counter narrative”. Het Verhofstadt-verhaal over de wereldburgers die wars zijn van 19de eeuws nationalisme slaat maar in beperkte kring aan. De verhalen over interculturaliteit en superdiversiteit ter linker zijde zijn stevig onderbouwd, maar nog onvoldoende gekend en hebben te weinig medestanders in politieke kringen om te kunnen opboksen tegen het wij-zijverhaal.

Het beleid van de Vlaamse regering consolideert in 2013 het wij-zijdenken. Nieuwe cijfers over discriminatie van “allochtonen” op de arbeidsmarkt leiden bv. niet tot een harde aanpak van uitzendbureaus. Minister Muyters zal nog eens herhalen dat “dit een verantwoordelijkheid is van ons allen”, waarmee hij impliciet het gedrag van die uitzendbureaus vergoelijkt. Met de zegen van de coalitiepartners.

Te pessimistisch? Mis ik tekenen van hoop? Tell me.

take down
the paywall
steun ons nu!