Occupy-Antwerp is na de gure winter alive and kicking. Vorige zaterdag verzamelden zich een dertigtal actievoerders bij het
standbeeld van Rubens op de vertrouwde Groenplaats. Velen de mond gesnoerd met een plakker. Deze actie stond in het teken
van de aantasting van de vrije meningsuiting.
P. Janssens : ‘Aarzel niet om initiatieven te nemen…’
Met politieke GAS-boetes tracht de stedelijke overheid dit democratisch verzet te muilkorven. ‘G’rote ‘A’sociale ‘S’tad en ‘G’meentelijke ‘A’ntisociale ‘S’ancties waren parodieën op de GAS. Waar in het beleid van een stadje dat zich wentelt in de waan een Metropool te zijn, zielig kan zijn..
Copy’s van GAS-boetes werden verdeeld. Het gaat reeds om duizenden euro’s die niet betaald zullen worden. ‘Wij zijn niet br ‘A’ ‘A’ f en gehoorzaam klonk het. Wij zijn burgerlijk ongehoorzaam en kiezen voor directe actie. Een Occupy-er van de Mobiele Kledingactie voor de Armen kreeg met een smoesje geen toelating op de openbare weg kledij te verdelen.
Burgemeester P.Janssens (SP-A (stadspartij) reageerde hypocriet aldus : ‘ Uw bekommernis voor uw naasten waardeer ik. Aarzel dan niet om opnieuw initiatieven te nemen om mensen die het minder goed hebben, te helpen’. Maar, geen toelating voor de Mobiele Kledingactie. Een verbod, dus.
Met mekaar praten op een plein blijkt overlast. Wanneer het om politiek gaat die Janssens en C°) niet welgevallig zijn toch. Vorige zaterdag 3 maart ’12 speelden Chiro-meisjes er een leuk spel, stond midden op het plein een publiciteits wagen voor snoepjes, vierde een ploeg Nederlanders een vrijgezellen feest, hingen hang ouderen – stamgasten van het plein – te roddelen, waren de daklozen present. Allen zonder vooraf aan de burgemeester toelating te vragen tot ‘samenscholing’, zoals Occupy-Antwerpen om politieke redenen opgelegd wordt. De kans dat een rechter deze discriminatie doorziet in het voordeel van de actievoerders is groot.
” Met mekaar praten op een plein blijkt overlast ”
Aan de politiek willen participeren wordt in Antwerpen duur afgestraft. Zo pas kregen zes Occupy-Antwerp militanten, waarbij ikzelf, de rekening in de bus voor hun kwaad burgerschap à 6 x 150 = 900 euro. Administratieve GAS- boetes. Hun misdaad ? Ze trachtten op maandag 19 december ’11 van op de publieke tribune, burgerlijk ongehoorzaam de gemeenteraad en de bevolking wat info mee te geven.
Operatie geslaagd, de media konden er niet omheen. ‘Communicatie specialist’ burgemeester P.Janssens (SP-A of ‘stadspartij’) ook niet. Terwijl de zes door een grote politiemacht uit het stadhuis gesleept werden, moest hij de raad een kwartier stil leggen. De zes gesteund door een tiental anderen ‘aarzelden niet om initiatief te nemen’. Vox populi vox Dei… (1) (Video arrestaties-ATV)
Van honden poep naar politieke ‘stadsregels’
In korte tijd was dit de tweede poging van Occupy-Antwerp om tijdens de gemeenteraad te protesteren tegen de door de politieke overheid georganiseerde aftakeling van het recht op vrije meningsuiting op het openbaar domein. Naast vele anderen werden tal van Occupy’ers tijdens vreedzame initiatieven willekeurig aangehouden en regent het boetes op basis van losjes gefabriceerde betichtingen.
De GAS is onder meer een politiek wapen tegen de progressieve oppositie. Wat begon als een campagne tegen honden stront op de openbare weg, werd een wettelijk betwistbare politie maatregel om het vrije woord te smoren. Tevens wil men de GAS inzetten tegen 14 jarigen en zelfs jongere ‘hangjongeren’. De verontwaardiging neemt ook in culturele kringen toe. (2) (Het regent GAS-boetes)
Reeds eind 2007 wees ik op het gevaar van het gebruik van het holle begrip ‘openbare overlast’, waarmee men alle richtingen uit kan, vooral ondemocratische. De Liga voor Mensenrechten zei toen : ‘Er moet voorzichtig omgesprongen worden met veiligheid en het recht op vrije meningsuiting en vergadering’. Verder : ‘Overlast is een containerbegrip dat alles kan bevatten’. Quod erat demonstrandum. Van honden poep naar het beletten van het vrij spreken, zoals ook Occupy-Antwerp aan den lijve ondervindt. (3) (GAS tegen freedom of speech)
Overlast is een containerbegrip dat alles kan bevatten
In het begeleidend schrijven dat de boetes aankondigt staat in de gezellige stijl van de stadsdienst Samen Leven, die de repressie coördineert : ‘De regels waaraan mensen in Antwerpen zich dienen te houden, werden eind 2005 vastgelegd in de code van gemeentelijke politiereglementen. Wie zich niet aan de stadsregels houdt, betaalt voortaan een boete van maximaal 250 euro’. De ‘regels’ waaraan de mensen zich te houden hebben betreffen ook ‘visuele overlast’, wie armoedig gekleed wat scheef loopt in Antwerpen-Noord is verdacht.
Wie ‘zoekgedrag’ vertoont naar drugs of prostituees, ook. De politie verklaarde daar een ‘neus’ voor te hebben… Die ‘neus’ leidde tot en GAS-boete voor een professionele straathoek werkster tussen haar mensen. Een wat moeilijk lopende buurtbewoonster die zakken van de Aldi meesleurde had prijs. Aldi en scheef, dat kan nooit een betrouwbare burger zijn. ‘Stadsregels…’ in een stad waar de minder rijken en de ‘Anderen’ door de stadspoorten verdreven worden tengevolge onbetaalbare huurprijzen en discriminatie.
Databank 400.000 boete dossiers op straat
Het rechtse beleid dat na de verkiezingen nog meer rechts wordt, is gebiologeerd door ‘properheid’ op straat en in de geesten. Een ‘zuiver volk’, het roept iets op… Al mag er ook gelachen worden. Ik was er vroeg bij in mijn verzet tegen de GAS. Mijn gevulde vuilniszak werd door een los lopende GAS-ambtenaar – met een minimum diploma lager secundair klaargestoomd voor zijn grootste taak – ‘betrapt’ als niet correct buiten gezet. Kostte 100 euro. De doorsnee Antwerpenaar die zich gedwee aan ‘de stadsregels houdt’ betaalt geïntimideerd. Ik niet en kreeg na een omslachtige procedure over de hele lijn in 2007 gelijk, zonder enige verontschuldiging.
Er wordt inzake die GAS-boetes door Samen Leven gefoefeld. Dat bleek pijnlijk toen Gazet van Antwerpen onlangs onthulde dat niet minder dan… 400.000 feiten met namen van Antwerpenaren die ooit, sinds 2005,een administratieve boetes kregen aan de openbaarheid prijs gegeven werden. Deze databank werd dagenlang online gezet op het intranet van de stad. Op straat gegooid, toegankelijk voor àlle bijna 8.000 stads ambtenaren, van groendienst tot politie en schepencollege.
Een ‘vergissing’ die het privacy beleid van de overheid op de helling zet. Deze massa aan GAS-boetes toont aan dat dit een financieel lucratief handeltje met een geurtje aan is vanwege het Schoon Verdiep (stadhuis). Alhoewel velen terecht de toegestuurde rekening in hun vuilniszak deponeren.
De vraag is of de stad toelating vroeg en kreeg van de Privacy-commissie om zo’n databank op te zetten. Uiteraard ontkend P.Janssens elke medeplichtigheid aan een wetsovertreding. Mijn indertijd ‘betrapte’ vuilniszak staat in het gezelschap van al dan niet werkelijke daders van sluik stort, geluid overlast, wildplassers, honden poep criminelen, vervelende alcoholisten, hoerenlopers en – zegt de lokale politie fijntjes – ‘dragers van een boerka’. (4) (Privacycommissie)
In de aangetekend verstuurde Pro Justitia over die rumoerige gemeenteraad van december ’11 staat als Vaststelling het tonen van een poster met : ‘Echte inspraak… Echte democratie… Dat zien wij ‘geire’ in ‘A’. Het IQ van de meeste raadsleden kennende werd het wat simpel populistisch gehouden. Dat deden toen ook de Actief Linkse Studenten (ALS), zagen de flikken. Citaat : ‘…er wordt aan de ingang van het stadhuis nog een spandoek ontvouwen door enkele actievoerders. Het betreft een zwarte spandoek met opschrift : ‘Jullie wetten… niet de onze’. Zo is het.
Doodsreutel ‘reguliere’ middenveld
Echte inspraak, dus. De zes die de Antwerpse gemeenteraad plat legden en tal van andere Occupy’ers maken deel uit van een wereldwijde anti-kapitalistische stroming die weinig boodschap heeft aan klassieke partij- en vakbond organisaties. Al evenmin met het ook in België bijna volledig gerecupereerd en onschadelijk gemaakt middenveld. Terwijl het Antwerpse sociale middenveld met haar actie Ieders stem telt zich tegenover de politiek naïef en onderdanig opstelt, halen actievoerders van een nieuw type de kastanjes uit het vuur. (5) (Telt ieders stem ?)
Mijn kritiek op het Antwerpse sociale middenveld (als exemplarisch) dat beweert ‘niet aan politiek te doen’, maar ondertussen aan het handje loopt van het Schoon Verdiep (stadhuis) sluit aan op een toenemende afkeer er van. In mijn bijdrage op DeWereldMorgen.be vraag ik me af van wie organisaties als Samenlevingsopbouw het mandaat kregen om in naam van dé armen te spreken. Elders zei ik : ‘Het hoofdstuk van het middenveld is afgesloten, het beleefd haar doodstrijd ‘. Een gul gesubsidieerde doodsreutel, als instrument van repressieve tolerantie.
Nieuwe vormen van actie voeren nemen het voortouw. Zij zijn de megafoon van de woedende stem van velen. Ze zijn niet ‘marginaal’, maar bereiken grote delen van de middenklasse die zich in gevaar voelt. Horizontaal qua organisatie, met het beste van het anarchisme in zich. Het gezag heeft er geen vat op, wat in Antwerpen leidt tot geïmproviseerde, willekeurige pogingen om met arrestaties en GAS-boetes zogenaamde ‘leiders’ uit te schakelen die zich als een vis in het water bewegen. Iedereen is ‘lijder’. Deze repressie versterkt de motivatie van de groep, haar engagement als verontwaardigde burgers die willen wegen op het beleid in de aanloop naar de verkiezingen van 14 oktober.
Zangkantoor van castraten
Met mijn kritiek op het falende middenveld verkeer ik in onbesproken gezelschap. In De Morgen (18/02/12) meende de voorzitter van de Socialistische Mutualiteiten, Guy Peeters, inzake de rol van het traditionele middenveld : ‘We dreigen allemaal een zangkantoor van castraten te worden omdat we in de loop der jaren te veel een instituut geworden zijn, deels gedwongen door steeds ingewikkelder regels en administratie’.
Vakbonden, ooit strijdbare arbeiderspartijen en hun neven organisaties, mutualiteiten ontstaan uit ‘spaarkastjes’ gingen de wellicht ingebakken weg op van de recuperatie door ‘het systeem’. Om mee uit de potten des overvloeds van de staat te kunnen putten moesten deze oude sociale bewegingen buigen voor ‘steeds ingewikkelder regels’, met recuperatie en vrijwillige ontwapening als gevolg. Met het afzweren van klassen standpunten en wapens die de Occupy-beweging opraapt. Het huidige middenveld, onder meer het sociale, nam taken over die ‘de oude’ verwaarloosden. Op haar beurt maakt het zich overbodig en wordt het hinderlijk.
Dit alles heeft historische banden met de ‘alternatieve’ protestbeweging uit de zestiger jaren, waarvan bvb. Provo en de feministische actie groep Dolle Mina in de lage landen hoog scoorden. De autonome vredesbeweging verkreeg een massa basis, later de ecologische, de culturele. Het betrof werkelijk sociale bewegingen die invloed uit oefenden op wat nu de brede middenklasse heet. Haar cultuur doorbrak de verzuiling, de preutse, hypocriete nog sterk door de kerk geregisseerde muffe jaren na WOII. Ze hadden de hoogconjunctuur mee als mogelijkheid om minder materiële thema’s online te zetten. (6) (Provo)
Kloof tussen burger en politiek
De oliecrisis midden jaren zeventig en massale werkloosheid brak de euforie, nieuw soortige sociale bewegingen ontstonden in de jaren tachtig. Een hoogtepunt vormde de Witte Beweging met haar Witte Marsen naar aanleiding van het op politie gebied, inzake justitie, politieke geklungel in de zaak Dutroux. Er was het volks verzet tegen de raketten, het was een periode van ‘wilde’ stakingen. Daarop volgde wat zich ontwikkelde tot het huidige (sociale) middenveld, dat in de jaren negentig een speler van betekenis leek te worden.
Het werd vooral het paard van Troje dat het establishment losliet op de volgens haar ontstane ‘chaos’, om de controle te herwinnen. De centralistisch gestructureerde Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) zijn hiervoor typisch, ‘instituut geworden’, een ‘zangkantoor van castraten’ zoals de voorzitter van de Socialistische Mutualiteiten het benoemt. Deze CAW’s bundelen een reeks ooit autonome, kritische initiatieven die gedwongen werden toe te treden op straffe van hun subsidies te verliezen. Ze werden politiek monddood gemaakt, verwierven vet betaalde directeurs en een gesettelde bureaucratie. De neerslag er van is te merken in de actie Ieders stem telt van het Antwerpse sociale middenveld en elders in Vlaanderen en Brussel.
Prof Stefaan Walgrave (UIA) schreef in 2000 : ‘Een groot deel van de burgers lijkt het vertrouwen in de politieke klasse verloren te zijn. Er is sprake van een ‘kloof tussen burger en politiek’ en een ‘politieke vertrouwenscrisis’. Eén van de gevolgen was het ontstaan van van allerlei sociale bewegingen en actiegroepen. Burgers legden zich niet zomaar meer neer bij een bureaucratische hiërarchie, waarbij regels en wetten van hogerhand werden opgelegd. Sinds 2000 is die kloof slechts vergroot. Rechtse en extreem rechtse populisten duiken in het gat.
De beruchte kloof bleef bestaan en wordt door overheidsmaatregelen bewust vergroot in een stad als Antwerpen. Het huidige sociale middenveld vervangt die ‘van hogerhand’, de ‘bureaucratische hiërarchie’ en versterkt dit tekort aan zinvolle kritiek op de blijvende mistoestanden als bondgenoot van de politieke overheden en de vrije markt. Het sociale middenveld werd een veredelt OCMW zonder slagkracht. In de andere sectoren zien we een gelijkaardige ontwikkeling.
De weinig florisante situatie van het grootste deel van het middenveld – sommigen gingen wel mee met de werkelijkheid, zoals het militante Vredesactie, ecologische bewegingen, soms in de culturele sector zoals het Masereelfonds – werd enkele dagen na mijn kritiek op het Antwerpse sociale middenveld en haar lauwe actie Ieders stem telt, in De Morgen door Luc Huyse (prof emeritus KU Leuven) geanalyseerd onder de titel Het diepe gemis van een collectieve vuist (deel 1 op 25/02/12). (7) (Luc Huyse)
Regulier versus ‘ongeregeld’
Hij stelt dat burgerinitiatieven, als zij het goed aanpakken, een rol kunnen spelen. Doen ze dat voldoende ? Huyse : ‘ Vele groepen in de bevolking missen de middelen om een collectieve vuist te maken. En zelfs de klassieke bewegingen, zoals de vakbonden, treuren om het verlies van slagkracht in deze fase’.
Verder meent de socioloog : ‘ De honderden gemeenteraden en onze zeven parlementen, de gemeentebesturen en de zeven regeringen en hun ambtenarij, de magistratuur…’, worden gekenmerkt door een dramatische afname van hun ‘verwerkingscapaciteit’. De burger komt niet aan het woord, achter de coulissen wordt beslist. Met Antwerpen als traditioneel laboratorium van politieke experimenten, zien we hoe de al bij al luchtige pogingen van Occupy-Antwerp om als megafoon van de onrust bij de bevolking te fungeren met grove repressie bestreden wordt. ‘Men’ heeft angst. Het volk mort. Het systeem kan de wil van het volk niet ‘verwerken’.
Ook in Antwerpen merken we dat een sociaal middenveld met Ieders stem telt plat op de buik gaat voor dat gezag. Deze actuele situatie is exemplarisch voor geheel Vlaanderen en België. Nieuwe autonome vormen van burger verzet ontwikkelen en stabiliseren zich ondanks de door de politiek / financiële lobby’s en de politie georganiseerde onderdrukking van de vrije meningsuiting op straten en pleinen. Basis democratisch, met directe actie. Steeds restten er kleinschalige onafhankelijke groepen, grassroots bewegingen, vzw’s die zich distantieerden van het ‘reguliere’ middenveld en bewust als ‘irregulier’ of ‘ongeregeld’ door het leven gaan. De krakersbeweging die het tekort aan betaalbare woningen en opvang van daklozen aanklaagt is er typisch voor.
Bitter ontwaken…
Luc Huyse : ‘ Burgerinitiatieven wekken grote verwachtingen. Vijftien jaar geleden deed de opwinding rond de witte marsen ons dromen. Sindsdien is er nog volop geëxperimenteerd met alternatieve vormen van mobilisatie. De acties van de Indignados in Europa en van #Occupy-Walstreet in de Verenigde Staten zijn de recentste voorbeelden. Het ontwaken was vaak bitter…’.
Het ontwaken was vaak bitter omdat het recente reguliere, door de overheid ‘geregelde’ middenveld en de uit historisch sociale bewegingen ontstane vakbonden, mutualiteiten, arbeidersbeweging en partijen ‘verkocht’ zijn zoals Piet met de pet het noemt. In deze ‘overlegcultuur’ met haar vals klinkende dialoog betekend consencus de ontwapening van de bevolking. Wanneer nu onder druk van de basis het arbeiders verzet verhevigd tegen de besparingsmaatregelen van de regering Di Rupo worden opnieuw ‘grote verwachtingen’ gekoesterd.
Wanneer de verwachte staking golf vertaald raakt in een politieke strijd tegen de fundamenten van het kapitalistische systeem, dan kan van uit de basis een front ontstaan met het nieuwe burger verzet dat vertolkt wordt door onder meer de Occupy-beweging. Een beweging die logisch ontwikkeld is uit de eerdere anders mondiale massale acties en ideologie. Uit de ervaringen opgedaan na WOII, in een periode waarin de arbeidersklasse diverser van samenstelling werd met minder ‘ fabriek proletariaat’ en met meer intellectuele taken in het productie proces, in een geïndividualiseerde samenleving waar in contacten verlopen via de elektronische media en informatie wereldwijd bereikbaar is.
In de wat grotere provinciestad Antwerpen, worden de messen geslepen. De zogenaamd ‘hoogdag, het feest van de democratie’ op 14 oktober ’12 is een trieste grap waarop men kan ‘kiezen’ tussen de cholera en de pest. De rechtse populist Janssens (SP-A) of de rechtse Vlaams-nationalist De Wever (N-VA) zijn kandidaat burgemeesters. Wellicht verdeelden ze reeds de taart. De kloof tussen burger en politiek is enorm en wordt gekoesterd, verbreedt door de aan de macht zijnde en komende politieke kliekjes.
‘Ongeregeld’, maak collectieve vuist
Activisten van Occupy-Antwerp en anderen worden bedreigd, bestookt met politieke GAS-boetes die zwaar wegen op hun budget. Men tracht het democratische burger verzet ‘uit te roken’. Zijn de vele willekeurige ‘preventieve’ administratieve arrestaties een voorbode van fysiek politie geweld in opdracht van burgemeester Janssens en C° ? In ‘probleemgebieden’ als Antwerpen-Noord is dat reeds aan de orde. De Antwerpse Occupy-beweging lukt er in fundamentele vragen over mensenrechten, democratische basisrechten op tafel te leggen. Dat van uit dag dagelijkse ervaringen die de mensen begrijpen. Ze groeit verder uit tot een werkelijk gevaar voor de stedelijke overheid. Ze blijft ongrijpbaar.
In de Pro Justitia aan de zes die in december de Antwerpse gemeenteraad ‘plat legden’ staat dat de flikken ontdekten dat via Facebook opgeroepen werd tot ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’. Dat klopt, het was een actie tactiek beschermd door het Europees Hof van de Rechten van de Mens.
De talrijke actie voerders en symphatisanten die politieke GAS-boetes aangesmeerd kregen worden opgeroepen die niet te betalen en het tot een fundamentele, conflictueuze ‘clash’ met de overheid te laten komen. Gekoppeld aan opgedreven burgerlijke ongehoorzaamheid op het openbaar domein. Daarnaast wordt er gedacht over een eventuele collectieve procedure voor de politie rechtbank. Er bestaan juridische mogelijkheden om dit flagrant politiek misbruik van de GAS aan te vechten. (8) (Klacht tegen GAS-sancties)
‘Irregulier of ‘ongeregeld’, maak een collectieve vuist.De economische / financiële crisis en de er mee gepaard gaande aantasting van de burgerlijke vrijheden en de toenemende agressie tegen democratische burger initiatieven biedt een welkome voedingsbodem om ‘tot op het bot’ te gaan. Immers : ‘ Jullie wetten… niet de onze’.
( Foto Luc Janssens )
1 – ‘ Video van arrestaties – ATV’
www.atv.be/item/dagnieuws-20-december-2011
2 – ‘ Het regent GAS-boetes ‘
www.dewereldmorgen.be/blogs/sarahwagemans/2012/02/28/het-regent-weer-gas-boetes-heeft-stad-een-probleem-met-vrije-meningsuiting
3 – ‘ GAS tegen freedom of speech ‘
http://www.ptb.be/nieuws/artikel/opinie-gas-tegen-freedom-of-speech/print.html
4 – ‘ Privacycommissie ‘
www.privacycommission.be/nl/legislation/national/
5 – ‘ Telt ieders stem ? ‘
www.dewereldmorgen.be/artikels/2012/02/20/armoede-telt-ieders-stem
6 – ‘ Provo ‘
www.nl.wikipedia.org/wiki/Provo
7- ‘ Luc Huyse ‘
www.demorgen.be/dm/nl/2461/De-Gedachte/article/detail/1399747/2012/02/25/Het-diepe-gemis-van-een-collectieve-vuist.dhtml
8 – ‘ Klacht tegen GAS-sancties ‘
www.dewereldmorgen.be/blog/janu/2010/08/16/klacht-tegen-gemeentelijke-administratieve-sancties
