Tijd voor een Cameron-strategie voor de vakbonden?

Tijd voor een Cameron-strategie voor de vakbonden?

donderdag 22 december 2011 15:50
Spread the love

Het is een triest schouwspel. Stakingen, vakbonden die massaal op straat komen, een nogal bruut doorgevoerde pensioenhervorming, de NMBS die een dag verstek geeft, … blijkbaar zijn het allemaal goeie aanleidingen voor een deel van de jonge generatie om hun frustratie over al wat fout loopt in deze wereld van zich af te reageren. En dat doen ze op de oudere generaties, de babyboomers veelal – die overigens fel van zich afbijten. Je zou niet zeggen dat Kerst er zit aan te komen.

De mainstream media doen er trouwens alles aan om een en ander ook zo te framen – het “generatieconflict” wordt wel erg gretig aangewakkerd door de toonzetting en onderwerpkeuze van artikelen in kranten. Nadat Ivan Van de Cloot eerder al “woedend was omdat zijn kleine dochter van 5 gaat moeten meebetalen voor de hogere Belgische staatsrente”, vindt  Karel Van Eetveldt het nu ook “asociaal dat sommigen op hun 55ste al op pensioen willen terwijl zijn tienerkinderen allicht tot hun 70ste gaan moeten werken”. En dan zwijgen we nog over de sociale media, waar de discussie nog sterker woedt. Koen Galle is ondertussen zowat een nationale beroemdheid met zijn schotschrift.

Laat ik dus ook maar een duit in het zakje doen, op een stuk meer of minder komt het niet. Ik wil beginnen met mezelf te situeren in dit debat – ik ben een bijna-veertiger, en zit dus een beetje tussen de twee generaties in waarover het gaat. Merk hoe we, nadat we ons eerst zijn moeten beginnen identificeren als Vlaming/Waal nu ook blijkbaar moeten aangeven tot welke generatie we behoren. Als de koek kleiner wordt, of in elk geval niet meer groter, wordt het blijkbaar belangrijk tot welke groep je behoort. Voor allochtonen en immigranten gold dat uiteraard al veel langer. Nu we ons tegen alles en iedereen horen af te zetten, vraag je je eigenlijk af waarom nieuwe Belgen nog zouden moeten ‘inburgeren’. Zoals in: behoren tot dezelfde gemeenschap.  Dat lijkt niet meer van deze tijd, nu die Belgen elkaar gretig verscheuren.

Wat de staking betreft, hebben de vakbonden mijn sympathie, al vind ik dat ze zich royaal vergissen van onderwerp om tegen te fulmineren. Maar dat ze – onder druk van de achterban – hun woede uitschreeuwen over een en ander, tja, het zou er nog aan ontbreken. Of mensen jong, van middelbare leeftijd, of babyboomer zijn, eigenlijk zouden ze allemaal woedend moeten zijn. Woedend omdat de manier waarop deze wereld gerund wordt leidt naar de afgrond. De Eurozone is op dit ogenblik het schrijnendste voorbeeld, maar eigenlijk is het elders (VS, China, Indië, …) niet veel beter. Overigens moeten we ook woedend zijn op onszelf omdat we blijkbaar niet in staat zijn om onze leiders een andere richting uit te duwen.

Als de vakbonden daar tegen zouden ageren, en dat soort woede vertolken, dan hebben ze mijn sympathie. Alleen, ze lijken hun pijlen vooral op de regering Di Rupo te richten (en bij uitstek tegen Van Quickenborne, overigens een generatiegenoot). Dat heeft weinig zin. Het is niet daar dat de beslissingen genomen worden, Di Rupo en co voeren alleen maar uit – en dan nog met frisse tegenzin bij sommige ministers – wat op dit ogenblik het ‘dominante discours’ is, of nog wat de EU voorschrijft. Of beter gezegd, wat bepaalde technocratische elites in die EU voorschrijven – technocraten uit meer sociaalvoelende departementen worden doorgaans feestelijk genegeerd.

Ik vraag me af of de vakbonden niet beter stilaan voor de Cameron-strategie gaan. Als je geen (wezenlijke) invloed meer kunt uitoefenen op de uiteindelijke beslissingen – en het lijkt erop alsof het Europese vakverbond niet opgewassen is tegen het verenigde neoliberale gild van Commissie, centrumrechtse Europese regeringsleiders, ECB, Ecofin, en de Europese bedrijfslobby’s -, dan moet je je misschien beginnen afvragen of je je niet beter helemaal terugtrekt uit de besluitvorming. Desnoods tijdelijk. Daarmee zou je ophouden om nog enige legimiteit te geven aan een bezuinigingsmoloch die blijkbaar toch door niets of niemand kan tegengehouden worden. Gun de Euro-leiders dat schaamlapje niet meer om te kunnen beweren dat het middenveld geconsulteerd wordt.

Ik weet het wel – de vakbonden en hun vertegenwoordigers pleiten voor het socialer maken van Europa. En dat is een nobel doel. Alleen, op dit ogenblik lijkt het vechten tegen de bierkaai. De neoliberale krachten in de Eurozone lijken te sterk, en worden door de financiële markten en speculanten op hun wenken bediend om nog meer druk te kunnen zetten. Beetje cynisch trouwens, nu in vele ontwikkelingslanden in Latijns-Amerika en Afrika de ‘policy space’ net lijkt toe te nemen, nu regeringen daar eindelijk niet alleen meer met de dictaten van IMF en Wereldbank geconfronteerd worden, maar ook nieuwe actoren zich aandienen en ze dus meer opties en beleidsvrijheid hebben. In de Eurozone-landen lijken de neoliberalen alvast een nieuw speeltje te hebben gevonden.

Als de Belgische vakbonden consequent de strijd zo zouden framen, als een Europese dus, wil ik nog wel eens zien of die jonge generatie wel zo blijft aan vakbondsbashing doen. Zeker als ze naast het sociale aspect ook nog eens het ecologische zouden gaan beklemtonen – iets waar ik Rudi De Leeuw helaas nog nooit echt een boompje heb horen over opzetten (ligt allicht niet goed bij de achterban). Sommige vakbondslui doen het wel, expliciet zelfs, maar laat het duidelijk zijn, het mag ietsje meer zijn.

Ik zou die jonge Twitter-schreeuwerds wel eens luidop willen horen verkondigen: “We hebben vertrouwen in Van Rompuy en co om de Eurozone uit de crisis te leiden, en, belangrijker, om dan als EU een belangrijke actor te worden bij het leren leven binnen de planetaire grenzen.” Dat geloof je toch zelf niet. Van Rompuy is een technocraat van de 20ste eeuw, en de mensen waarnaar hij, Merkel en Sarkozy (en ik vergeet nog een paar Draghi’s) luisteren blijkbaar ook. Het draait allemaal om macro-economie, en dan nog van een bepaald ideologisch soort. De druk die dit economische model uitoefent op de planeet? Kom in 2020 nog eens terug. Maar nog eens, ik hoor niet bij diegenen die stellen dat het elders (China, VS) beter is. Durban zette dat nog eens extra in de verf. We zijn allemaal in hetzelfde bedje ziek.

We hebben technocraten van de 21ste eeuw nodig, mensen die niet alleen oog hebben voor de economie (de God van onze tijd) maar ook voor het planetaire plaatje en de toekomstige generaties. Die technocraten  zullen echter moeten voortgestuwd worden door mensen die het gevoel hebben te leven in echte democratieën, niet in de schijnfaçades die nu voor “liberale democratieën” doorgaan. Mensen die het gevoel hebben dat er ook echt naar hen geluisterd wordt door de machthebbers – heeft er iemand in België eigenlijk nog de indruk dat Van Rompuy, De Gucht en co naar gewone mensen luisteren? Van Rompuy komt niet veel verder dan flauwe kerstboodschappen de antenne insturen en het ‘Book of Happiness’  slijten bij andere regeringsleiders. Wanneer gaat hij eens echt in debat met, ik zeg maar wat, de Indignados?

Vakbonden, als ze erin slagen om zich te vernieuwen, kunnen een wezenlijke rol spelen bij het verbinden van grote groepen mensen en technocraten van de 21ste eeuw. Want de sociale media alleen zullen niet volstaan; die kunnen als katalysator fungeren, maar voorlopig lijken ze in onze contreien toch veeleer als uitlaatklep voor frustraties te fungeren dan als revolutionaire tool.

Tenslotte, om nog eens terug te komen op de hetze tegen die ‘luie babyboomers die te vroeg op pensioen zouden willen’. Laat ons wel wezen: nog langer, harder, efficiënter… werken is weinigen gegeven. En ik kan het weten, als 38-jarige die performant probeert te blijven met behulp van psychofarmaca. Als de vakbonden het hebben over mensen die de werkdruk niet meer aankunnen op hun 50ste, kan ik me er dus wel wat bij voorstellen. Overigens vraag ik me af of Van Eetveldt en Timmermans op hun 70ste nog even kras slogans gaan blijven roepen tegen de  onverantwoordelijke vakbonden. 

De jongere generatie moet goed beseffen dat de toekomst – als we die nog willen hebben – er één zal moeten zijn van het inzetten van mensen in functie van hun capaciteiten, aanleg, interessesfeer en fysieke mogelijkheden. Niet van het uitpersen van mensen, met enkel oog voor hun ‘added value’, om als economie te blijven groeien, schulden af te betalen aan schimmige financiële actoren, en competitief te blijven met de rest van de wereld. De ratrace duurt maar tot de ratten verdrinken, met zijn allen.

Sommige mensen zijn van nature supercompetitief, erg getalenteerd, ‘born to be high achievers’. Het weze hen gegund, en zij moeten uiteraard alle kansen krijgen om hun potentieel te kunnen verwezenlijken. Ik heb veel respect voor de talloze collega’s die met een enorme drive hun ding doen, en de wereld proberen te verbeteren. Maar het zou fout zijn om iedereen dezelfde prestatienormen op te leggen. Velen kunnen dat niet aan. Als je jong bent, weet je dat niet. The sky is the limit. Maar geloof me vrij, voor je veertig bent ben je al een stuk wijzer. En dan ben je nog een eind verwijderd van je pensioen. 

take down
the paywall
steun ons nu!