De erfzonde van de man

De erfzonde van de man

maandag 14 november 2011 15:27
Spread the love

Voorbije vrijdag 11 november was ik te gast op de Vrouwendag, een jaarlijks evenement voor en door vrouwen voor wie ‘feminisme’ geen vies woord is. Dit jaar vond de dag plaats op drie mooie locaties in Leuven. Het thema op de agenda was zowel hard als prangend: geweld op vrouwen, zowel in eigen land als in de ruimere wereld. De titel van het evenement onthulde echter een ‘twist’: hier wilde men ‘krachtdadig tegen geweld’ staan. En dus lag de focus op vrouwen die ongeacht gruwelijke pijn, verdriet, isolement en vertwijfeling weer rechtop staan, hun waarde hervinden en een vuist maken.

Deze dag liep vol met vrouwen die diepmenselijk getuigden over geweld dat hen in hun hele waardigheid raakte. Ze vertelden over kinderen die werden gebruikt om hen te knechten, over partnergeweld zowel fysiek als emotioneel, over aangevallen worden op straat omdat men lesbisch is, over neonazi’s die een gay pride aanvallen, over vrouwen die zowel vredestichters als primaire slachtoffers zijn in oorlogszones, over 200.000 verkrachtingen in Congo in vijf jaar tijd… De rij was schier eindeloos. Maar voor en door deze vrouwen stond er toch maar een ferm programma rechtop, mocht er gelachen worden, had men stijl, gratie en waardigheid – en een scherpe aanklacht richting een samenleving waarin één op zes vrouwen binnen hun relatie te maken heeft met partnergeweld en de helft van alle verkrachtingszaken op voorhand reeds wordt geseponeerd.

Niemand versperde me vrijdag de weg, al blijft mijn mannelijke voorgeschiedenis duidelijk. Gezien al deze harde feiten had ik wantrouwen en defensie niet vreemd gevonden. Maar nu mocht ik dus vrij  meeluisteren en -beleven. Niemand hoéfde me echter met de vinger te wijzen, ik voelde die vinger sowieso. Je moet wel zonder hart geboren zijn indien je deze structurele feiten kan aanhoren zonder dat het je in je diepste zijn raakt.

Reeds in het eerste debat kwam ik op de titel van dit artikel: ‘de erfzonde van de man’. Het Oude Testament geeft vrouwen de schuld van de Zondeval, met als straf maandelijkse ‘onreine’ bloedingen en een paar pijnlijke bevallingen. Die erfzonde had Eva op zich geladen door tegen de bevelen van God in een appel van de Boom der Wijsheid te eten, om daarmee vervolgens al haar dochters tot eeuwige pijn te verdoemen. ‘Ze had maar moeten luisteren naar het gezag van God de Vader!’

Welja. We zijn hier niet ver van het thema ‘geweld’. God is God dus hij mag zonder grenzen oordelen, vervloeken, bestraffen, kwetsen, controleren, nemen en doden. Zijn gedrag is niet veel anders dan dat van de mannen waarover hier vandaag wordt gepraat, maar die net als God niet aanwezig zijn. Vanuit jaloezie en controlegerichtheid de vrijheid verknippen van je partner, vaak door middel van haar meest kwetsbare punt, haar kinderen, je moet het maar durven. Je moet het maar kunnen om daarna nog met geheven hoofd de deur uit te wandelen en te doen alsof er niks aan de hand is. Maar toch gebeurt het. Niet ver van onze woonkamers. En massaal. Er wordt maar een fractie partnergeweld aangegeven en nog een kleinere fractie daadwerkelijk bestraft. En de stilte erover blijft oorverdovend. Ik denk niet dat het ongepast is dat ik hier effectief het oordeel ‘de erfzonde van de man’ uitspreek. Want hoe sneller daders vrijuit gaan, hoe harder de verantwoordelijkheid rust op alle mannen, schuldig of onschuldig. Terecht, want hun stilte slaagt er niet in om hun schuldig verzuim te verdoezelen. Het is lege pretentie om te zingen over ‘a man’s world’ maar ondertussen hierin niet te kunnen ingrijpen.

Hoe moet men het volgende citaat van Eve Ensler interpreteren? Zoals het onlangs verscheen en ruim verspreid werd op Facebook: “Ik ben over de passiviteit van goeie mannen. Waar zijn jullie in godsnaam? Je leeft met ons, je vrijt met ons, je wordt onze vader, je wordt onze vriend, je wordt onze broer, je wordt door ons gevoed en bemoederd en eindeloos gesteund, dus waarom staan jullie ons niet bij? Waarom worden jullie niet tot het punt van gekte en actie gedreven door de verkrachting en vernedering die ons wordt aangedaan?”

Kan liefde ontstaan vanuit knechting? Heeft vertrouwen een gezonde voedingsgrond in een wereld die dit soort praktijken niet ernstig neemt? Er zijn evenveel voorbeelden van gruwelijk geweld op vrouwen als er bewijzen zijn dat dit amper wordt aangepakt. En dat heeft onherroepelijke negatieve gevolgen op het vertrouwen dat élke jongen en élke man in deze samenleving op eerste indruk van vrouwen krijgen kan. Mannen die doorheen hun daden tonen goed te zijn ten opzichte van hun eigen moeders, echtgenotes en dochters, verliezen mijns inziens veel van hun geloofwaardigheid als ze zwijgen over structureel geweld voorbij die kringen. Zoals ik op de Vrouwendag hoorde, herstelgericht werken start vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid om scherp en duidelijk grenzen te trekken. Waar feminisme volgens velen een verhaal is van vrouwen, is geweld op vrouwen meestal een verhaal van mannen, dus het is onzin om  een scherp eisenpakket voor te leggen aan de regering, maar ondertussen individuele mannen niet aan te spreken. Waar blijft in hemelsnaam die mannenbeweging die niet alleen zegt het zelf anders te willen, maar dat ook voorbij de eigen sferen op te eisen en te bevechten?

Dat zou tenminste een rechtvaardige oorlog zijn. Met uiteindelijk misschien een wapenstilstand 11 november waardig…

take down
the paywall
steun ons nu!