Terzake niet terzake
Opinie, Nieuws, Samenleving, België, Auschwitz, Kazerne Dossin, Terzake, Auschwitz processen -

Terzake niet terzake

Op 16 oktober ging een deel van Terzake over 'het Auschwitzproces'. Aanleiding was het vastlopen van een pas opgestarte website met klankbandopnames van de Auschwitz processen: getuigenissen van overlevenden, verdediging en uitvluchten van daders en hun advocaten. De interesse voor de website was zo overweldigend groot dat het door het Fritz Bauer Institut op 7 oktober opgestarte initiatief vastliep.

donderdag 17 oktober 2013 18:14
Spread the love

Terzake had om dit toe te lichten Christophe Busch uitgenodigd, zakelijk leider van de Kazerne Dossin. Helaas hadden zowel Busch als zijn interviewster Kathleen Cools het niet over de betekenis van de Duitse Auschwitz processen – als ze die al kenden – maar werd nietszeggend vastgesteld dat de belangstelling voor de Holocaust (Endlösung, jodenuitroeiing) groeiend is, iets wat ook moest blijken uit de vele jonge bezoekers (“100.000 in amper een jaar tijd”) die het nieuwe museum Kazerne Dossin te verwerken krijgt.

Dat het gros van deze bezoeken door scholen georganiseerd wordt, een verplicht – in het programma ingeschreven – nummertje voor jongeren, werd er niet bij verteld. Onvermeld bleef ook dat de jongeren in twee uur tijd door het museum worden gejaagd onder historisch gezien niet altijd even deskundige begeleiding van snel-snel opgeleide gidsen, en dat de jongeren vaak dezelfde dag ook nog eens op bezoek moeten naar het concentratiekamp Breendonk.

Busch en Cools maakten niet alleen gebruik van de gelegenheid om Kazerne Dossin te bewieroken, Busch greep de kans ook aan om zijn eigen onderzoek en dada voor het voetlicht te brengen. Zonder verdere duiding stelde hij dat vergelijkend onderzoek van genociden zou aantonen dat steeds weer dezelfde mechanismen werkzaam zijn. Dat is tot op grote hoogte het geval wat ontmenselijking van slachtoffers en gedrag van massamoordenaars betreft, maar onjuist wat betreft de politiek-ideologische veroorzaking van genociden.

Ook het in 2006 ontdekte fotoalbum van Karl-Friedrich Höcker, in 1944 één van de adjudanten van de kampcommandant van Auschwitz, kwam vrij uitvoerig aan bod. Christophe Busch is betrokken bij de Nederlandse uitgave van dit album en voert Höcker graag op als de typische dader. Höcker was één van de medebeschuldigden in het eerste Auschwitzproces en kreeg zeven jaar gevangenisstraf (later, op een ander proces, nog eens vier jaar voor zijn betrokkenheid bij de jodenuitroeiing in het kamp Majdanek).

Vermeldenswaard is nog dat Christophe Busch, voor hij tewerkgesteld werd bij Kazerne Dossin, aan een doctoraat werkte en dat nu misschien nog doet. Collega professor Johan Braeckman is zijn promotor, een filosoof die zweert bij evolutionaire psychologie en helemaal niet gespecialiseerd is in genociden, Endlösung of daderschap. Busch vertelde me dat Braeckman hem had gevraagd waarom hij hem en niet Gie van den Berghe, toch een gedoodverfd specialist ter zake, als promotor koos. Daarop antwoordde Busch dat ik in Joodse middens persona non grata ben (klopt helaas) en dat hij zijn toekomstkansen gaaf wou houden.

In Terzake kwam de échte betekenis van de Auschwitzprocessen (drie in totaal en nog enkele opvolgingsprocessen in de jaren 1970) op generlei wijze aan bod. Zoals bekend waren dit niet de eerste strafzaken tegen nationaal-socialisten, maar anders dan de Neurenbergprocessen (1945-1948), het Bergen-Belsen proces (1945) en het Auschwitzproces in Krakau (1947) werden de Auschwitzprocessen in Frankfurt-am-Main niet door de overwinnaars georganiseerd (Amerikanen, Russen, Britten, Fransen) noch door de slachtoffers (Polen). Neen, de Auschwitzprocessen kwamen er op initiatief van het ‘daderland’ en het waren Duitsers die over Duitsers recht spraken. Voordien waren er weliswaar al enkele processen tegen nazi-misdadigers, maar de Auschwitz processen waren de eerste daadwerkelijke stap om op grote schaal strafrechterlijk af te rekenen met de Jodenuitroeiing door de nazi’s.

Belangrijk hierbij was de oprichting, in 1958 in Ludwigsburg, van een centraal orgaan ter bestraffing van nationaalsocialistische misdaden. Procureur-generaal Fritz Bauer (naar wie het voormelde instituut dus werd vernoemd), een sociaaldemocraat die in 1933 door de nazi’s werd gearresteerd, en Hermann Langbein, president van het Internationale Auschwitzcomité, ijverden van bij de oprichting van dit centrale orgaan voor een heus Auschwitzproces. Het eerste Auschwitzproces liep van eind 1963 tot augustus 1965, en het zijn de bandopnames van dit proces die al in 2005 door het Fritz Bauer Institut beschikbaar gesteld zijn voor het grote publiek (dvd: Der Auschwitz Prozess, www.zeno.org en nu dus ook op de website www.auschwitz-prozess.de).

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!