Voor mijn raam hangt een grote affiche: STEM JA.
Over een maand spreekt Sint-Niklaas zich uit over de vraag wie straks de bruine vuilzakken komt ophalen: stadspersoneel, zoals vandaag het geval is, of werkmannen van een privé-firma.
Vorige week was ik in café De Gouden Poort, op de hoek van de Markt en de Nieuwstraat, getuige van een uitbundig tafereel. Een lange toog houthakkershemden stond bier te hijsen op het succes en het geluk van het stadspersoneel. Ze dansten en zongen, en iemand parafraseerde Annie M.G. Schmidt.
De mannen van de vuilkar hebben de sympathie van het volk.
Dat komt omdat ze er zich tussen bewegen als vissen in het water maar ook omdat hun gespierde biceps, getraind van de dagelijkse wals van het vuilzakheffen, de discussie over de gedeeltelijke privatisering van hun dienst tot ver boven en buiten den Borg, de Stadswerkplaatsen, optilden.
Al maanden stellen ze de-vragen-die-er-toe-doen: willen de inwoners van deze stad écht een belangrijke basisdienst, net geen honderd jaar in openbare handen, aan een privé-bedrijf uitbesteden? Geloven ze wérkelijk dat de heilige marktlogica tot een lagere factuur en betere dienstverlening leidt? Zitten ze te wachten op een transformatie van burger naar consument? Weten ze dat werken voor pakweg Van Gansewinckel vaak gelijkstaat aan meespelen in Liefde in tijden van interim-arbeid?
Meer dan negenduizend Sint-Niklazenaren tekenden de petitie die tot de volksraadpleging leidde, en tot de nacht van 31 augustus op 1 september zal een veelvoud daarvan op café, het voetbal of gewoon thuis aan de keukentafel discuteren over de plaats van afvalophaling in een maatschappij.
In veel andere beschaafde steden op deze planeet krijg je daar de plaatselijke Oscar voor de Democratie voor, of word je in een met stijlvolle ornamenten en snijwerk versierde draagstoel gehesen en onder begeleiding van een fanfare langs arbeiderswijken en groene pleinen rondgedragen.
In Sint-Niklaas fietste het N-VA-sp.a-Groen-bestuur in een ultieme poging het referendum tegen te houden naar de Vlaams Adviescommissie voor Volksraadplegingen, om daar de geldigheid van bijna de helft van de handtekeningen en van de vraagstelling van de petitie in twijfel te trekken.
Ben je dan een slechte verliezer of een slechte democraat?
De burgemeester en zijn schepenen hebben hun schort van goede bestuurder / manager omgegord. Aan de voorkant staat in zwartgele letters: TINA. Zo proberen ze de weifelende en twijfelende werknemer, syndicalist en burger wijs te maken dat de ‘herstructurering’ ( ‘privatisering’ krijgen ze niet over hun lippen) van de reinigingsdienst geen zaak van links of rechts, kop of kont, maar van gezond verstand is. Denk aan een bijna technische operatie, een melanoom dat uit het stadhuiselijk lijf moet worden gesneden.
Vier weken voor het referendum blijven ze met een spijtig gezicht herhalen: ‘Dit kost de belastingbetaler meer dan 200.000 euro terwijl er geen enkel van de 42 personeelsleden ontslagen wordt.’
Anders gezegd: deze volksraadpleging is totaal onzinnig.
In zijn essay Een paradijs waait uit de storm dat eerder dit jaar bij EPO verscheen noemt filosoof Thomas Decreus de democratie de ware achilleshiel van het marktdenken ‘om de heel eenvoudige reden dat markt en democratie in wezen onverzoenbaar zijn’.
In Sint-Niklaas is dat niet anders.
Daarom hebben de mannen van de vuilkar mijn steun. Ik stem op 1 september ja; voor democratie en niet voor markt, en durf u oproepen hetzelfde te doen.