Na de krokodillentranen bij de aankondiging van de sluiting op 24 oktober roept men nu op vooral aan de toekomst te denken. Opvallend is dat in alle strategische plannen en toekomstvisies, Ford volledig buiten schot wordt gelaten.

Deze houding is niet rechtvaardig en niet slim. De PVDA+ pleit voor een rechtvaardige schadevergoeding door Ford, ook om de reconversieplannen een kans van slagen te geven. Politici zouden juist op alle mogelijke manieren de werknemers moeten helpen om Ford ter verantwoording te roepen.

Belofte maakt schuld

De vakbonden hebben Ford voor de rechter gedaagd omdat die de belofte van werkzekerheid tot 2020 gebroken heeft. Directeur Ford-Genk Guy Martens beloofde dat in 2010 en 2011.^[.] De Europese en Amerikaanse directies beloofden dat in 2012, door te herhalen dat de nieuwe Mondeo vanaf 2013 in Genk gemaakt zou worden. Dat zijn duidelijke beloftes. Sommige werknemers hebben op basis van die belofte zelfs nog recent een lening aangegaan. Dat is zo voor de werknemers van Ford, maar ook bij de toeleveringsbedrijven.

Belofte maakt schuld, ook de belofte die niet op papier staat. Een belofte die concreet is en duidelijk geformuleerd, is verbindend voor diegene die ze aflegt (de zogenaamde ‘eenzijdige verbindende belofte’). Ford kan daar niet zomaar op terugkomen. Dat stellen juridische deskundigen.

Rechtvaardige schadevergoeding

Als Ford toch haar beloftes van werkzekerheid wil verbreken, dan is volgens de PVDA+ een doorlopende betaling van het loon tot 2020 de meest rechtvaardige schadevergoeding. Het geeft de provincie Limburg ook tijd en vooral koopkracht tot dan.

Daarbij moet men niet anciënniteit maar het loonverlies als uitgangspunt nemen. Op die manier krijg je een schadevergoeding die voor alle werknemers, ook bij de toeleveringsbedrijven, gelijkwaardig en dus rechtvaardig is. Oudere werknemers hebben bovendien meer voordeel bij loon tot en met 2020, dan een kleine premie te ontvangen onder het stelsel van de werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT, dit is de nieuwe naam van het brugpensioen). Dat geldt niet alleen wat betreft hun inkomsten van de komende jaren, maar ook voor hun uiteindelijke pensioenberekening.

De impactstudie van UHasselt toont duidelijk aan wat de economische gevolgen zijn voor Limburg: bijna 8.000 getroffen gezinnen, werkeloosheid stijgt met 27%, nu al meer dan 30.000 werkzoekenden, 20% meer werkzoekenden per vacature, nu al 9 kandidaten per vacature, de getroffen gezinnen verliezen maandelijks gemiddeld 1.450€ euro. Samengevoegd gaat het dan over een koopkrachtverlies van 140 miljoen euro. De ontvangsten van de gemeente Genk dalen met 10 miljoen euro, 9% van alle inkomsten samen.

De studie besluit dat het tot 20 jaar kan duren voor deze maatschappelijke factuur verwerkt is. De ervaring van de mijnsluiting is dat zelfs na meer dan 20 jaar onze regio nog een duidelijke achterstand heeft op de rest van Vlaanderen. De impactstudie van UHasselt heeft een economische invalshoek. De sociale kostprijs (armoede, criminaliteit, drugs, zelfmoorden en familiedrama’s) wordt dus niet in rekening genomen.

Alle mooie voornemens van reconversie ten spijt, zal er in ieder geval tijd nodig zijn om nieuwe banen te creëren. Tijd en koopkracht moet er zijn, wie gaat anders de producten van die nieuwe bedrijven kunnen kopen? Alleen werk of loon tot 2020 kan daarvoor zorgen.

Loon doorbetalen tot 2020 is doenbaar

De loonmassa van Ford-Genk bedraagt 232,4 miljoen euro per jaar voor de 4.337 werknemers. De loonmassa van de directe en indirecte toeleveranciers bedraagt 140,3 miljoen euro per jaar voor 2.816 werknemers. Samen is dat 372,7 miljoen euro per jaar. Voor zes jaar (2014-2020) is dat 2,2 miljard euro.

De Ford-Group (alle vestigingen van Ford wereldwijd) maakte 6,7 miljard euro netto winst in 2011. Voor 2012 was er een nettowinst van 4,2 miljard euro. Met slechts de helft of een derde van één jaarwinst is het dus mogelijk om de loonmassa voor Genk gedurende zes jaar te betalen.

Die winsten verdwijnen nu in de zakken van de familie Ford en de andere grote aandeelhouders. Topman Mullaly kreeg vorige week 58 miljoen dollar als bonus voor zijn geleverde werk in 2012. Mullaly en de familie Ford zullen geen boterham minder eten indien ze het loon doorbetalen tot 2020. Hun kinderen zullen nog kunnen studeren. Hun villa zal nog kunnen afbetaald worden. Voor Limburg echter is werk of loon tot 2020 essentieel om een zware aderlating te vermijden.

2,2 miljard euro afdwingen van Ford, haalbaar?

De Ford Groep gaat natuurlijk niet zomaar lonen uitbetalen tot 2020. Dat zou te mooi zijn. Weinig overwinningen van de werknemers zijn er zomaar gekomen. Denk maar aan de Limburgse steenkoolmijnen, die twintig jaar langer open bleven door het verzet van de mijnwerkers. Hun verzet zorgde er ook voor dat er 100 miljard Belgische frank naar Limburg kwam, dat de mijnwerkers na 20 jaar dienst al een volwaardig pensioen kregen en een premie van 20.000 euro (800.000 Belgische frank).

Wie gijzelt wie?

Bij Ford-Genk hebben de vakbonden en werknemers een bijzonder machtig wapen om druk uit te oefenen op de directie. “Aangezien Ford zich niet kan veroorloven dat er in Genk geen auto’s worden geproduceerd, zitten de vakbonden in een uitzonderlijke machtspositie”, zo zegt autospecialist Vic Heylen. Genk blijft tot eind 2014 de enige vestiging die de drie luxe modellen (Mondeo, Galaxi en S-max) kan produceren. Ford kan het zich niet veroorloven dit segment van de markt voor twee jaar ‘on hold’ te zetten.

Ford verspreidt nu het gerucht dat er nauwelijks nog wagens verkocht worden uit Genk. De verkoop zou in België met 78% en in Europa met 76% gedaald zijn. Het gaat in feite over ‘wagens die in verkeer zijn gesteld in januari 2013’. Sinds 24 oktober 2012 heeft Ford eerst zelf enorm veel werkloosheidsdagen ingezet en daarna uit schrik voor acties opnieuw technische werkloosheid ingevoerd.

Ford heeft schrik dat de werknemers voor langere tijd in actie gaan en zo hun eigen krachten ontdekken. Ze hebben gezien hoe bewust de werknemers van de toeleveringsbedrijven geworden zijn. Zelfs toen de blokkades waren opgeheven bleven nog 90% van de werknemers in de refter zitten tot ze loon kregen voor de gestaakte dagen.

Auto’s die niet gemaakt zijn, kunnen ook niet in ‘verkeer gesteld’ worden. De echte verkoopcijfers worden niet bekend gemaakt. Wat weten we wel? In 2011 werden er nog 178.304 Mondeos, S-Max’en en Galaxy’s verkocht. In 2012 waren dat nog 139.000 wagens. Zelfs indien de verkoop in 2013 zou dalen met 40%, dan moeten er nog 100.000 wagens worden gemaakt. Ford had begin januari zelf de prognose van 123.000 wagens voor 2013 bekend gemaakt.

Politici, kies kant van de werknemers!

Tijdens de stakingen bij zowel de toeleveringsbedrijven als bij Ford-Genk sprak men van ‘onverantwoordelijk gedrag’. De werknemers van Ford en toelevering willen echter welwerken, liefst en tenminste tot 2020. Als Ford die belofte niet wil houden moet er een rechtvaardige schadevergoeding op tafel worden gelegd.

De verschillende overheden kunnen deze sociale strijd ondersteunen bijvoorbeeld door er mee te dreigen dat zolang er geen rechtvaardige schadevergoeding wordt afgesproken Ford-Genk geen enkele wagen mag uitvoeren. Dat kan ook door in het reconversieplan expliciet een financiële bijdrage van Ford te vragen om nieuwe openbare tewerkstelling mogelijk te maken.

Stany Nimmegeers

Voorzitter PVDA-Limburg, mede auteur brochure ‘Ford & Toelevering. En wat nu? Een politiek antwoord van de PVDA’