Cubaanse jongeren. Foto: Anabel Díaz, Granma.
Interview -

Zware tijden in Cuba: de transformaties zullen diepgaand moeten zijn

Cuba maakt op dit moment een uiterst moeilijke tijd door. Hoe slaagt dit eiland erin om ondanks alles stand te houden? Wat zijn de uitdagingen op het terrein en hoe worden ze aangepakt? We legden onze vragen voor aan Rogelio Polanco, een topadviseur van de Cubaanse regering.

vrijdag 3 februari 2023 15:44
Spread the love

 

De economische blokkade duurt al meer dan zestig jaar en door de pandemiecrisis was de belangrijkste bron van inkomsten – het toerisme – weggevallen. Dit moet ongetwijfeld interne problemen in het land veroorzaakt of verergerd hebben?

Rogelio Polanco. Foto: Granma.

“Vandaag worden wij inderdaad geconfronteerd met ernstige economische problemen. Ze zijn het gevolg van de internationale economische situatie en van de verscherping van de blokkade, maar ook van de problemen die zich voordoen ten gevolge van de economische transformaties die we aan het doen zijn binnen onze samenleving.”

“Cuba heeft vandaag zeer beperkte financiële middelen om de verdere ontwikkeling van het land aan te pakken. Wij hebben geen toegang tot kredieten van welke aard dan ook, noch van internationale organisaties, noch commerciële kredieten.”

“Geen enkel land kan zich ontwikkelen als het geen toegang heeft tot financiële bronnen. Ook de toegang tot handel, buitenlandse investeringen en internationaal toerisme is door de blokkade steeds moeilijker geworden.”

“De revolutie is tegelijk het product van de bewuste en actieve deelname van een heel volk. Anders kan je haar voortbestaan niet verklaren”

“Binnen dat kader voeren de Verenigde Staten een grootschalige politieke communicatiecampagne met miljoenen dollars om ons land te destabiliseren. Zij beheersen vandaag vrijwel de gehele informatiestroom die in de wereld wordt gegenereerd. Via media intoxicatie en hoogtechnologische communicatieoperaties, proberen zij onze samenleving te destabiliseren.”

Na een campagne in de sociale media, opgezet vanuit het buitenland waren er rellen en vernielingen in enkele Cubaanse steden op 11 juli 2021. Foto: Cubadebate.

“Hun doel is wat zij een ‘sociale explosie’ noemen. In feite gaat het om het genereren van chaos en geweld. Ze willen delen van ons volk opzetten tegen de autoriteiten en de ordehandhaving, om campagnes over schendingen van de mensenrechten en de democratie te kunnen uitrollen.”

“Door zogenaamd niet-gewelddadige of civiele acties proberen ze chaos te veroorzaken om vervolgens buitenlandse interventie uit te lokken. Zo gaan ze te werk om regeringen omver te werpen die hen niet zinnen.”

Wat ziet u in dat verband als de belangrijkste uitdagingen voor Cuba?

“Vanuit ideologisch oogpunt hebben de belangrijkste uitdagingen te maken met het vermogen van ons volk om die subversieve acties het hoofd te bieden. We moeten de politieke vorming op alle niveaus versterken, zodat de bevolking de maatregelen van onze overheid begrijpt.”

Fidel Castro met op de achtergrond José Martí, die vocht voor de onafhankelijkheid van Cuba op het einde van de 19de eeuw. Foto: Cubadebate.

“Dat is een voorwaarde voor steun aan het ontwikkelingsproces en de verdere socialistische opbouw van ons land. Al onze inspanningen zijn gericht op het versterken van onze waarden, onze nationale identiteit, onze cultuur en de fundamenten van onze ideologie. Die heeft als basis het gedachtegoed van José Martí, van Fidel Castro, het marxisme en het leninisme.”

“Vanuit de VS probeert men een proces van culturele kolonisatie op te zetten. Voortdurend probeert men de Amerikaanse droom of het kapitalisme voor te stellen als de enige weg voor ontwikkeling. Die subversieve acties zijn gericht tegen onze symbolen, onze leiding en onze geschiedenis.”

“Het imperialisme probeert verdeeldheid te zaaien onder ons volk, door fake news te verspreiden of te doen geloven dat Cuba of het socialisme niet levensvatbaar is. Daarvoor hebben ze denktanks, universiteiten en belangrijke denkrichtingen op cultureel, filosofisch en ideologisch gebied.”

“Het imperialisme probeert verdeeldheid te zaaien door fake news te verspreiden of te doen geloven dat Cuba niet levensvatbaar is”

“Zo proberen ze op verschillende manieren de geesten en harten van ons volk te beïnvloeden. Het belangrijkste doelwit van die subversieve actie zijn onze jongeren.”

Wat doet Cuba om de jeugd op het pad van de revolutie te houden?

“Ons doel in deze historische fase is onze ideologische basis steviger maken. Dat houdt het versterken in, maar ook het grondig veranderen van ons ideologisch-politieke werk.”

“Die veranderingen moeten diepgaand zijn. We moeten de nieuwe generaties beter voorbereiden op deze uitdagingen dan we tot nu toe doen.”

“We moeten harder werken aan het verhogen van het bewustzijn van onze bevolking. Een aantal werkwijzen van onze partij, van onze communistische jeugd, van onze sociale organisaties en van ons politiek systeem zijn niet doeltreffend genoeg.”

“Er is een transformatie nodig in overeenstemming met de nieuwe realiteit, waarin de digitale openbare ruimte en de invloed van de media en informatie in het algemeen, essentiële elementen worden in de vorming van onze jeugd en de gehele bevolking.”

“De digitale openbare ruimte en de invloed van de media zijn essentiële elementen in de vorming van onze jeugd en de gehele bevolking”

“We moeten ons hele onderwijssysteem versterken, maar ook de waarden van de nieuwe generaties. We moeten de rol van de leraar versterken, de rol van de school als fundamenteel cultureel centrum van de gemeenschap.”

“Er is een belangrijk rol weggelegd voor cultuur in haar breedste uitdrukking, cultuur als een integrale algemene cultuur. We moeten de instellingen voor het genereren van ideeën en voor het genereren van onze nationale identiteit versterken.”

“We hebben een cultuur en een culturele ontwikkeling op verschillende gebieden waarop we trots kunnen zijn, ondanks de imperialistische pogingen om ons als natie te vernietigen.”

“Er is ook een belangrijk gebied dat te maken heeft met communicatie en technologie. Internet, sociale netwerken en de digitale openbare ruimte laten een nieuw communicatieparadigma toe dat niet enkel globaal de massa bereikt, maar dat elke persoon rechtstreeks kan beïnvloeden.”

“Het vermogen van wereldwijde algoritmische platforms om via het gebruik van big data de smaak, interesses en verlangens van elk individu op de planeet te beïnvloeden, is indrukwekkend.”

Is Cuba in staat de sociale mediaoorlog tegen het eiland te neutraliseren?

“We moeten onze capaciteit om dat ondermijningswerk tegen te gaan verhogen. We moeten doen zoals de strijders in onze onafhankelijkheidsoorlog en zoals het Rebellenleger in de Sierra Maestra: de wapens afpakken van onze vijand, er leren mee werken en ze gebruiken voor onze eigen doeleinden.”

“We moeten leren werken met de sociale media. Het gemanipuleerd gebruik ervan tegen de belangen van onze landen moeten we aan de kaak stellen.”

“We hebben technologische soevereiniteit en internationale samenwerking nodig. We moeten met al die landen die vandaag geconfronteerd worden met de schadelijke gevolgen van deze technologieën, een internationale wetgeving op poten zetten om hun gebruik voor oorlog en confrontaties tussen landen te beperken.”

“We moeten een internationale wetgeving op poten zetten om het gebruik van sociale media voor oorlog en confrontaties tussen landen te beperken”

“Onze mensen verrichten vandaag al veel werk om ervoor te zorgen dat deze informatie- en communicatietechnologie op een betere manier wordt gebruikt, dan die waarvoor ze door het imperialisme ontworpen is. Die gebruikt dat om de dominante ideologie van de VS en het Westen te bevestigen.”

Ook op economisch vlak moet er een tandje bijgestoken worden?

“Inderdaad, het is dringend noodzakelijk om, ondanks de blokkade, onze economie te hervormen. Om de welvaart te genereren die onze mensen zo hard nodig hebben en die we zo hard verdienen. Daarbij kunnen we alleen rekenen op de vindingrijkheid en de capaciteit van onze mensen.”

“Hoe moeilijk het ook is, we zullen de blokkade moeten overstijgen en onze eigen productiecapaciteiten genereren. We gebruiken wetenschap en innovatie en het talent dat gedurende zoveel jaren door onze revolutie is ontwikkeld, om onze economische capaciteit te vergroten.”

Op biotechnologisch en farmaceutisch gebied behoort Cuba bij de wereldtop. Foto: Granma.

“In verschillende gebieden van onze economie voeren we belangrijke veranderingen door. Ze stellen ons in staat om zowel onze overheidsbedrijven als nieuwe economische actoren te ontwikkelen. Daar zijn ook privé beheersvormen bij, maar met behoud van een socialistische sociale identiteit.”

“Het doel is niet om ons nationaal project te ondergraven, maar om de mogelijkheden voor werkgelegenheid en economische bijdrage van andere vormen van beheer te vergroten. Want de productie van voedsel en geneesmiddelen moet verhogen en de innovatie op de meest uiteenlopende gebieden van onze economie en diensten is noodzakelijk.”

“Daarnaast moeten we onze fundamentele sociale verworvenheden blijven versterken: onderwijs, gezondheid, sociale zekerheid, cultuur, sport. Het zijn basisverworvenheden van ons socialisme.”

“Cuba wil de economische verstikking en media-belegering doorbreken met meer democratie, meer participatie, meer volkscontrole, meer socialisme”

“We doen alles met een hoge mate van democratische participatie en volkscontrole. De regering werkt via nieuwe structuren, op basis van de nieuwe Grondwet die, na een breed volksdebat, door een ruime meerderheid is goedgekeurd.”

“We gieten nieuwe rechten en nieuwe structuren in wetten zodat de burgerparticipatie effectiever kan zijn. Cuba wil de economische verstikking en media-belegering door het imperialisme doorbreken met meer democratie, meer participatie, meer volkscontrole, meer socialisme.”

“Alleen op die manier kunnen we de uitdagingen het hoofd bieden. Daarvoor is nationale eenheid, een hoog niveau van bewustzijn en een belangrijke inspanning van iedereen noodzakelijk. Tegelijk we hebben er het volste vertrouwen in dat de huidige leiding de steun van de immense meerderheid van ons volk heeft en zal behouden.”

De uitdaging met de jeugd is groot. Er is een groep jongeren die emigreert, betekent dit niet dat zij geen perspectieven meer zien in hun eigen land?

“De regering van de VS heeft de migratiekwestie op verschillende momenten gebruikt om destabilisatie binnen Cuba te veroorzaken en om het Cubaanse socialisme als een mislukking af te schilderen.”

“Om de migratie aan te zwengelen krijgen Cubanen exclusieve immigratiemogelijkheden die aan geen enkele ander Latijns-Amerikaans land worden toegekend.”

“Zo is er bijvoorbeeld de Cuban Adjustment Act van 1966, die inhoudt dat iedere Cubaan die in de Verenigde Staten aankomt, zelfs zonder zijn identiteitskaart te kunnen tonen, wordt binnengelaten. Na een jaar kan hij of zij legaal in het land blijven.”

“Dit heeft op verschillende momenten confrontaties over het migratievraagstuk opgeleverd. Cuba heeft intussen besloten zijn migratiewetten te versoepelen. Iedere Cubaanse burger die naar een ander land wil reizen, of daar voor een bepaalde periode wil blijven of zich er zelfs wil vestigen, kan dat.”

“Ons socialisme is alleen mogelijk op basis van de vrijwillige deelname van degenen die onze samenleving vooruit willen helpen en in Cuba willen wonen, of in een ander land willen verblijven met behoud van de banden met hun land.”

“Tegenwoordig onderhouden duizenden Cubanen die buiten Cuba wonen een normale band met hun vaderland en komen zij er regelmatig terug.”

“Ons socialisme is alleen mogelijk op basis van vrijwillige deelname”

“Vele Cubanen in het buitenland zijn zelfs actief betrokken bij solidariteitsacties met hun land van herkomst. Wij gaan in de richting van wat door analisten van de sociale wetenschappen en de demografie een circulaire migratie wordt genoemd.”

“Dat betekent dat het voor Cubaanse burgers steeds normaler wordt om voor een bepaalde periode in een ander land te verblijven en dan naar hun land van oorsprong terug te komen. Maar dit wordt bemoeilijkt door de regering van de VS.”

“De regering van de VS heeft de toekenning van visa beperkt. Daarmee bemoeilijken ze de normale betrekkingen tussen Cubanen die in Cuba wonen en Cubanen die op Amerikaans grondgebied wonen. Door het tegelijkertijd voor elke Cubaan die illegaal op Amerikaans grondgebied aankomt gemakkelijk te maken om binnen te komen, wordt het vertrek via niet-legale, wanordelijke en onveilige kanalen aangemoedigd.”

“Elk incident dat zich in dat kader voordoet wordt uitvergroot in de media. Het is heel pervers. Zo bestraffen ze de relaties tussen familieleden. Ze straffen een hele natie omwille van politieke belangen. Het migratievraagstuk tussen Cuba en de Verenigde Staten is sinds de revolutie constant gemanipuleerd door de Verenigde Staten.”

“Het migratievraagstuk tussen Cuba en de VS is sinds de revolutie constant gemanipuleerd door de VS”

“Op dit moment heeft dit een bepaald niveau bereikt ten gevolge van de sluiting van het consulaat (van 2017 tot begin 2023) en het feit dat het aantal visa dat in de migratieovereenkomsten tussen de twee landen is overeengekomen, al verscheidene jaren beperkt wordt.” (Sedert begin januari 2023 worden er opnieuw visa uitgereikt, nvdr.)

“Daar bovenop kwamen twee jaar pandemie, waarin internationale vluchten en het vertrek via derde landen beperkt werd. De Verenigde Staten hebben het aantal vluchten vanaf Amerikaans grondgebied extra verminderd en buitengewone vereisten opgelegd aan luchtvaartmaatschappijen en reisbureaus om zo ontevredenheid binnen Cuba te creëren.”

Lester Mallory. Foto: Twitter AlelRoss.

“Wat we zien is de methodische toepassing van het zogenaamde Lester Mallory Memorandum. Dat was een Amerikaanse diplomaat die in 1960 aan zijn superieuren schreef welk beleid de regering ten aanzien van Cuba moest voeren om haar doelstellingen te bereiken.”

“In het memorandum wordt gesteld dat er in Cuba geen politieke oppositie bestaat. De meerderheid van de bevolking steunt de regering, stelde Mallory. Hij raadde aan alles in het werk stellen om de koopkracht van de Cubanen af te breken en zo ontevredenheid op te wekken en zelfs honger en wanhoop te veroorzaken, om zo de regering omver te werpen.”

“Wij hebben een potentiële groep die wil migreren, hoofdzakelijk jongeren. De Verenigde Staten richten zich op het uitlokken van de emigratie van die jongeren.”

“Wij moeten een versnelling hoger schakelen naar onze jongeren”

“We moeten er dus voor zorgen dat jongeren hun persoonlijke en professionele ontplooiing in Cuba zoeken. Ze moeten hun persoonlijke levensproject zoveel mogelijk hier in hun thuisland kunnen realiseren. Zonder te bemoeilijken dat iedereen die wil emigreren dat kan doen, want dat is nu eenmaal zijn of haar recht.”

“Het doel moet zijn dat de grote meerderheid van de jongeren een bijdrage levert aan de samenleving en dat hun professionele ontwikkeling, via de ontwikkeling van hun individuele capaciteiten, kan bijdragen aan het collectief belang.”

“De regering is de laatste tijd bijzonder actief geweest in het stimuleren van de ontwikkeling van op jongeren gericht overheidsbeleid. Er zijn overheidswerkgroepen van deskundigen opgericht, om op korte termijn voorstellen te presenteren op het gebied van werkgelegenheid, bijscholing, huisvesting en andere voorzieningen die speciaal op jongeren zijn gericht.”

Een groep jongeren van de UJC, de communistische jongerenvereniging van Cuba. Foto: Granma.

“De jeugdbeweging zelf speelt daar een essentiële rol in. Het is de bedoeling dat jongeren meer deelnemen aan de besluitvorming. We moeten ervoor zorgen dat jongeren in toenemende mate vertegenwoordigd zijn in alle sectoren van het economische en sociale leven van het land.”

“Dat hun overwegingen, meningen en voorstellen in aanmerking worden genomen. Dat zij het gemakkelijker hebben om managementfuncties te bekleden in de overheidsbedrijven. Dat zij in toenemende mate vertegenwoordigd zijn in de belangrijkste besluitvormingsorganen van het land.”

“Wij moeten een versnelling hoger schakelen naar onze jongeren en toe, in het bijzonder naar de universitair opgeleiden. Dit zijn de grote uitdagingen naar de jongeren toe. We zijn er ons van bewust dat het een stuk beter moet naar de toekomst toe.”

Werkt u specifiek op sociale netwerken om jongeren te bereiken?

“Dat staat nog in de kinderschoenen. We zitten midden in een leerproces rond de digitale publieke ruimte. Vergeet niet dat Cuba door de informatie- en communicatieblokkade heel laat toegang kreeg tot alle technologische ontwikkelingen. Dit heeft onze eigen capaciteit om inhoud te genereren en om dit communicatie-ecosysteem te begrijpen beperkt.”

“We zitten midden in een leerproces rond de digitale publieke ruimte”

cuba gsm smartphone

In Cuba zijn vele honderden hotspots, meestal pleinen of parken, waar je op wifi kan. Foto: Granma

“Internettoegang op mobiele telefoons en gsm’s startte minder dan vier jaar geleden. Vandaag hebben al meer dan 7 van de 11 miljoen Cubanen toegang tot het internet. Vanuit technologisch oogpunt is de toegang tot elke nieuwe technologie behoorlijk versneld.”

“We hebben al enkele interessante ervaringen met het gebruik van belangrijke toepassingen en digitale formats door onze jongeren. Doel is steeds meer Cubaanse applicaties ontwikkelen, voor instant messaging of audiovisueel gebruik op het web of het gebruik van hier geproduceerde videospelletjes. Met eigen formats, die onze esthetiek en waarden weerspiegelen.”

“De digitale wereld biedt ons ruime mogelijkheden voor een intensievere deelname om haar te benutten en te transformeren.”

“We moeten inhoud genereren op een creatieve manier. De consumptie van audiovisueel materiaal door de nieuwe generaties is exponentieel. Via dat materiaal komen waarden, essenties en identiteiten binnen. Dat gaat veel vlotter dan door het lezen van een boek.”

“De digitale wereld biedt ons ruime mogelijkheden voor een intensievere deelname om haar te benutten en te transformeren”

“Natuurlijk blijven we lezen aanmoedigen. Maar de consumptie van al deze nieuwe formats in het digitale ecosysteem vormt vandaag een essentieel onderdeel van de opbouw van menselijke kennis en vorming van waarden. We moeten ons dit format eigen maken.”

“Communicatie wordt een essentieel instrument van het politieke werk. We moeten ons personeel op het gebied van communicatie beter voorbereiden.”

“We versterken ook de opleiding van onze journalisten. We ontwikkelen een nieuwe ervaring door toekomstige studenten journalistiek een vooropleiding aan te bieden vanaf de tweede graad. Zodat zij beter voorbereid hun journalistieke loopbaan kunnen aanvatten, zowel vanuit professioneel oogpunt als op vlak van waarden.”

 

Dit is een ingekorte versie van het interview. De volledige versie vind je hier.

Katrien Demuynck is Cuba-kenner en auteur

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!