Geen plek voor vreedzaam protest in Antwerpen

Toen mijn vriend, nadat de politie de demonstranten vroeg om de Suikerrui te verlaten, zich langzaam richting het Steenplein verplaatste, werd hij plots omsingeld door een groep agenten. Samen met een twintigtal anderen werd hij zonder duidelijke communicatie uit de groep gehaald, geboeid, publiekelijk gefotografeerd en afgevoerd.

Dat allemaal terwijl ze enkel, op een vreedzame manier, wilden protesteerden tegen de genocide in Gaza.

Elke week toestemming vragen

Week na week moet de Antwerpse Coalitie voor Palestina toestemming vragen aan het stadsbestuur om het protest op de Suikerrui te laten plaatsvinden. Vaak horen ze pas enkele uren voor de betoging of het mag doorgaan. Zo kregen ze enkele weken geleden eerst goedkeuring voor de actie op de Suikerrui, maar dat besluit werd nog diezelfde dag ingetrokken. De deelnemers konden daardoor niet meer tijdig op de hoogte worden gebracht, wat de spanning met de politie deed oplopen.

Voor de locatie op het Steenplein krijgen ze wel steeds toestemming. Ver weg van het stadhuis, waar ze zeker niemand storen met hun “lawaai en geroep”. Stad Antwerpen is dus duidelijk geen fan van vreedzaam protest en doet er alles aan om de Antwerpse activisten dit recht te ontzeggen.

Protest is een recht, geen gunst

Maar het recht op protest is wel degelijk een recht, geen gunst. Het wordt helder omschreven in het internationaal recht. Volgens Amnesty International is het niet de taak van de politie om vreedzame betogers te beperken, maar om hun veiligheid te garanderen. Een betoging hoeft geen voorafgaande toestemming, enkel een melding zodat alles ordelijk kan verlopen.

Een betoging hoeft geen voorafgaande toestemming

Daarom heeft de Coalitie er deze keer ook bewust voor gekozen om zonder toestemming aan het Stadhuis te protesteren, waar het stadsbestuur hen daadwerkelijk kon horen. Ook al wil het stadsbestuur dat duidelijk liever niet.

Een ander verhaal

Het stadsbestuur van Antwerpen en de pers doen hard hun best om de wekelijkse Palestina-protesten in een slecht daglicht te stellen. Zo staat er op VRT NWS dat de actievoerders er zelf voor kozen om bij het Stadhuis te blijven staan en er dus ook zelf voor kozen om opgepakt te worden. In HLN stond dan weer dat de actievoerders zich “weigerden te verplaatsen”. Dat komt totaal niet overeen met de getuigenis van mijn vriend.

Het lijkt alsof media geen belangstelling hebben voor het perspectief van activisten

Er wordt ook nergens vermeld dat de arrestatie heel lang duurde én dat ze tijdens de arrestatie één per één door de politie, op straat, gefotografeerd werden, terwijl nieuwsgierige voorbijgangers toekeken.

Het lijkt wel alsof de media geen belangstelling hebben voor het perspectief van de activisten. Toen ze enkele weken geleden een persconferentie hielden, kwam er bijvoorbeeld niemand opdagen. Ook nu werd er geen reactie gevraagd van de actievoerders, enkel de woordvoerder van de politie kwam aan bod. Zo ontstaat een eenzijdig verhaal, waarin activisten al snel worden afgeschilderd als oproerkraaiers in plaats van betrokken burgers.

Bende beroepsactivisten

Deze verdraaiing van de feiten past in een ruimer patroon van negatieve beeldvorming rond activisme. De term “professioneel activisme”, die onder meer door Gwendolyn Rutten in De Afspraak werd gebruikt, wekt de indruk dat opkomen voor meer dan één kwestie per definitie verdacht is.

Hierdoor raakt de essentie uit beeld: de pro-Palestinabetogingen in Antwerpen blijven, ondanks toenemende politierepressie, vreedzaam en ordelijk verlopen. Dat blijft zo, ook al botsen de activisten op administratieve rompslomp en een gebrek aan dialoog met het Stadsbestuur.

Gebrek aan dialoog zorgt voor escalatie

Ook het stadsbestuur heeft geen interesse in een gesprek met de activisten. Vertegenwoordigers van de Antwerpse Coalitie voor Palestina zouden vorige week donderdag samenzitten met de waarnemend burgemeester van Antwerpen, Els van Doesburg. De burgemeester kwam echter niet opdagen bij die afspraak, enkel de kabinetschef, waardoor de kans op open dialoog verloren ging. 

Elke week zien de activisten meer politieagenten verschijnen

Hierdoor lopen de spanningen week na week verder op. Elke week zien de activisten meer politieagenten verschijnen, met elk een schild, én een waterkanon. Het strenge optreden van de politie bij een vreedzaam protest, lijkt eerder aan te sturen op escalatie, in plaats van te zorgen voor een veiliger Antwerpen.

Moeten we dan thuis blijven?

De spanning tussen de betogers en de politie in de voorbije weken, zorgde er al voor dat sommige demonstranten thuisblijven. De arrestatie en het publieke karakter ervan zullen mogelijk ook verder afschrikken. Palestijnen met een vluchtelingenstatus vrezen de gevolgen van een eventuele aanhouding bij de betoging. Niet alleen hun recht op vreedzaam protest wordt hen op deze manier ontnomen, maar ook hun recht om op te komen voor de rechten van hun volk en achtergebleven familie.

Ook al zal de afschrikking in sommige gevallen zijn doel bereiken, de Antwerpse activisten zijn niet zomaar klein te krijgen. Mijn vriend zal in elk geval volgende maandag weer protesteren voor een vrij Palestina.

Dat engagement verdient gehoord te worden, niet genegeerd. Zolang het protest enkel wordt beantwoord met repressie, raken we verder verwijderd van de dialoog die juist nodig is. Enkel zo kan verdere escalatie vermeden worden. Zonder dialoog blijft de negatieve beeldvorming dominant en gaat nuance verloren.

Noor Cavens is student en vrijwilliger bij Pax Christi. Tijdens de Temple of Peace, het tiendaagse vredesfestival van Pax Christi, schreef ze dit opiniestuk. Het festival is opgebouwd rond de vier pijlers van hun vredesvisie: Diplomatie, Development, Democratie en Defensie.

Democratie vormt een onmisbare basis voor een vreedzame samenleving. Het recht op vreedzaam protest is daar een essentieel onderdeel van.