Cuba en de bestaansgrond van het socialisme als project

Recent gingen twee interessante gebeurtenissen door waarbij Cuba een prominente rol speelde binnen de landen van het Globale Zuiden, namelijk de G77-top plus China in Havana en de 78e zitting van de Algemene Vergadering van de VN in New York. Deze twee gebeurtenissen dienen als basis voor dit artikel.

G77-top plus China

De eerste is de G77-top plus China, die op 15 en 16 september plaatsvond in Havana. De staatshoofden en regeringsvertegenwoordigers van meer dan 130 landen namen eraan deel. De top stelde niet alleen economische sancties en unilaterale dwangmaatregelen aan de kaak, maar legde ook sterk de klemtoon op investeringen in wetenschappelijke ontwikkeling als weg naar soevereiniteit en menselijke ontplooiing in de landen van het Zuiden.

Cuba was het enige derdewereldland dat in staat was om in minder dan twee jaar tijd vijf eigen vaccins te produceren tegen covid19

Het interessante aan deze klemtoon is dat die werd gelegd in de hoofdstad van het enige derdewereldland dat in staat was om in minder dan twee jaar tijd vijf eigen vaccins te produceren tegen Covid-19. Daarmee kon het de verwoestende pandemie aanpakken, waarvan de economische en sociale gevolgen ons nog steeds treffen.

Vijf vaccins die, naast het feit dat ze in recordtijd werden geproduceerd, voldoen aan een groep vereisten die ze uiterst waardevol maken voor het Zuiden.

Ten eerste zijn ze veilig, want gebaseerd op een algemeen beproefde technologische basis. Bovendien zijn ze zuinig en hittebestendig, waardoor ze gemakkelijk te vervoeren en op te slaan zijn. Dat is vooral van belang in tropische landen, net een van de geografische gebieden waar vaccinatie op dat moment het langzaamst en inefficiëntst vorderde.

De vaccins waren het resultaat van de enorme investeringen die Cuba al deed sinds het begin van de revolutie. Maar vooral in de moeilijke jaren negentig, toen de Wetenschappelijke Pool van Oost-Havana werd geconsolideerd.

De aanwezigheid van dit menselijk en sociaal potentieel, maakte het mogelijk om vijf vaccins te ontwikkelen met zeer weinig middelen, midden in een nationale en wereldwijde crisis. Ook de blokkade werd toen verscherpt, onder meer met het doel om Cuba uit te sluiten van de mechanismen voor de distributie van vaccins, opgezet door internationale organisaties.

Algemene Vergadering van de VN

De andere interessante gebeurtenis was het bezoek van de Cubaanse president aan New York, in het kader van de 78e zitting van de Algemene Vergadering van de VN. De presidentiële agenda kon uitgevoerd worden, ondanks het diplomatiek en politiek vertoon en de vijandigheid van de media en de georganiseerde contrarevolutie in dat land.

"We zijn niet bang om te zeggen dat we geloven in het socialistische project en dat het systeem moet veranderen"

Tijdens een bijeenkomst met meer dan duizend vertegenwoordigers van sociale organisaties en vrienden van Cuba zei de jonge activist Manolo de los Santos in zijn toespraak: “We zijn niet bang om te zeggen dat we geloven in het socialistische project. We zijn niet bang om te zeggen dat het systeem moet veranderen”.

Afbeelding

Naast de veroordeling van de blokkade en de steun voor Cuba die door duizenden werd uitgesproken, laten Manolo's woorden ons nadenken over wat volgens mij een fundamenteel feit is: het verzet en het voorbeeld van Cuba.

Ondanks 65 jaar belegering en vijandigheid van het imperialisme (ook Venezuela en andere projecten verzetten zich tegen soortgelijke aanvallen) stelt het een nieuwe generatie militanten in staat om zich te verbinden met het socialisme, als een mogelijk project voor de transformatie van een steeds onrechtvaardiger wereldorde.

Het consumentisme als het enige model voor nationaal en individueel succes en welvaart is niet ons project

Midden in de permanente campagne om de armoede en sociale problemen van het eiland te tonen als onvermijdelijk bewijs van het falen van het socialisme wereldwijd, zijn er realiteiten die onmogelijk te ontkennen zijn voor wie ze wil zien.

We zijn een eiland dat zijn onvolledig en verbeterbaar project van socialisme verdedigt. Al kampen we met een actieve en versterkte blokkade, de pesterijen, de chantage, de valse lijsten[1], de menselijke beperkingen van de Cubaanse vrouwen en mannen die de dagelijkse realiteit van het land maken.

Maar als we er zo in slagen om, onder extreme omstandigheden, vijf eigen vaccins te produceren en meer dan veertig hooggespecialiseerde medische brigades uit te sturen om levens te redden op de vijf continenten, dan is socialisme een haalbare horizon.

Het is een horizon die niet gemeten kan worden in termen van consumptie. Het consumentisme als het enige model voor nationaal en individueel succes en welvaart is niet ons project. Socialisme is een sterke drijvende kracht die de menselijke ontwikkeling van een land organiseert om haar over de grenzen van haar eigen ontwikkelingsvoorwaarden te laten springen.

De kracht van het socialisme stuwt ons ook voorbij de rol die ons door de grootmachten toebedeeld is

Die kracht stuwt ons ook voorbij de rol die ons door de grootmachten toebedeeld is in de mondiale productiearchitectuur. Daarom kan een land dat veroordeeld was om alleen maar suiker te produceren, zijn eigen biotechnologische sector ontwikkelen, een kindersterftecijfer bereiken dat vergelijkbaar is met dat van ontwikkelde landen, alle kinderen op schoolgaande leeftijd naar school sturen, een hoog percentage hoger onderwijs behalen, een lange levensverwachting, enzovoort.

Dat is waarom een klein Caraïbisch eiland deel uitmaakt van de geschiedenis van Afrika. Zijn dochters en zonen waren hoofdrolspelers in de onafhankelijkheidsprocessen in veel Afrikaanse landen. Vandaag brengen ze levenskwaliteit en gezondheid in landen overal ter wereld.

Deze en nog meer elementen verklaren waarom het Cubaans project ontkend, gedemoniseerd, verguisd en afgebroken wordt. Voor het heersende model en zijn verdedigers, zelfs voor degenen onder hen die geen deel uitmaken van de elites en dat ook nooit zullen zijn, is het ondenkbaar dat er een rechtvaardigere orde zou kunnen ontstaan, zelfs niet in de meest ongunstige omstandigheden.

Voor het heersende model en zijn verdedigers is het ondenkbaar dat er een rechtvaardigere orde zou kunnen ontstaan

Cuba is vandaag een politiek project met tegenstrijdigheden en tekortkomingen. Zijn eigen beperkingen en de beperkingen die het worden opgelegd, bepalen het aanzicht van een deel van de realiteit en het dagelijks leven op het eiland. Het Cubaanse volk moet strijden onder zeer moeilijke omstandigheden, die we zo snel mogelijk moeten oplossen, op eigen kracht en met solidaire steun van bevriende landen en volkeren.

Want de concrete werkelijkheid laat zien dat Cuba ondanks de blokkade en vijandigheden niet alleen staat. Zijn politieke prestige wordt internationaal erkend. Zijn bestaan alleen al verbindt een hele generatie met het ideaal en de inzet van het socialisme. Een strijd en een inzet die niet voor een vage toekomst kan zijn, maar altijd voor het heden.

José Ernesto Novaes Guerrero is Cubaans schrijver en journalist. Coördinator van de Cubaanse afdeling van REDH.

Dit artikel verscheen eerder op Mate Amargo. De vertaling is van Katrien Demuynck.

Note:

[1] Verwijzing naar de door de VS opgestelde lijst van landen die terrorisme sponsoren, waar Cuba onterecht op vermeld staat. Daardoor wordt elke internationale financiële transactie met of door het eiland bemoeilijkt.