Over Hamas valt wel iets meer te zeggen dan alleen maar ‘terrorisme’ 

In het ‘vredesplan’- Trump, ondertekend door tal van westerse en Arabische landen, én door de Palestijnse Autoriteit, is de ontbinding van Hamas als militaire organisatie een essentiële voorwaarde om de oorlog te stoppen. Iets wat, als je erover nadenkt, eigenlijk bizar is. Niet de genocidale geweldmachine moet ontwapenen, maar de organisatie die er zich tegen verzet.  

Die politieke en mediatieke consensus blijft overeind doordat Hamas in het publieke debat is opgeblazen tot een mythisch begrip, opgehangen aan 7 oktober 2023 - een begrip dat Israël als propagandawapen inzet. Al twee jaar lang dient die mythe om de genocide een “verzachtende omstandigheid” te geven.

Zowel Trump als de haastig toegeschoten ondertekenaars van zijn plan gaan ervan uit dat ze op die manier de werkelijkheid kunnen dwingen zich naar die voorstelling te voegen. 

Nog altijd moeten we ons van Hamas distantiëren. Nog altijd moeten we 7 oktober veroordelen als een terreuraanval op een burgerbevolking. Nog altijd wordt impliciet uitgegaan van Israëls recht op verdediging. Nog altijd wordt gedaan alsof de genocide een antwoord is op die 7de oktober. 

Afbeelding

Het wordt tijd om afscheid te nemen van dat ideologisch dictaat en het uit het beeld duwen van wat zich in Palestina afspeelt. Hamas functioneert, net als de tweestatenoplossing en de westerse erkenning van Palestina, als een notie die één effect heeft: de ruit vertroebelen waarachter de genocide zich voltrekt, en westerse regeringen een drogreden geven om níét alles te zetten op het stoppen van de zionistische moordmachine. 

Het is tijd daar een realistisch beeld van Hamas en 7 oktober tegenover te stellen.

Veel vragen, weinig zekerheden

Over de feitelijkheid van die zevende oktober weten we bitter weinig, aangezien de vraag naar een onafhankelijk onderzoek wel ondersteund wordt door Hamas, maar geweigerd wordt door Israël. Een weigering die in elke andere aangelegenheid verdacht zou overkomen. Maar niet in dit geval. 

We kregen dus alleen het verhaal van het bloedbad op onschuldige burgers en de leugens over onthoofde baby’s, massale verkrachtingen en andere gruweldetails. De verklaring van Hamas over de bedoeling van de operatie – een aanval op Israëlische militaire posten met de bedoeling ze uit te schakelen en gijzelaars mee te nemen om ze uit te wisselen tegen Palestijnse gevangenen – werd volledig genegeerd. 

Kregen de Qassamstrijders van Hamas het bevel zoveel mogelijk Israëli’s, gewapend of niet gewapend, te doden en gewone burgers te gijzelen? We weten het niet. Hamas ontkent het. Welke andere gewapende groepen drongen Israël binnen en opereerden los van de Hamas-richtlijnen? 

Hoeveel ongewapende burgers werden door Qassamstrijders gedood en hoeveel door andere gewapende Palestijnen? We weten het niet. Hoeveel burgers heeft het Israëlische leger gedood door conform de Hannibalrichtlijn met zwaar geschut vanuit helikopters en tanks zowel gijzelnemers als gijzelaars te bestoken? We weten het niet. Veel vragen dus en weinig zekerheden. 

Afbeelding

Wanneer een officieel onafhankelijk onderzoek niet mogelijk is, is het logisch te kijken naar de media om tenminste die feiten aan het licht te brengen die niet genegeerd kunnen worden. Het duurde een half jaar eer tegensprekelijke getuigenissen (als die van Yasmin Porat) over het Hamas-bloedbad schuchter doordrongen tot de dominante media. 

Intussen hadden onafhankelijke media zoals The Grayzone, The Electronic Intifada, Mondoweiss en bij ons DeWereldMorgen voldoende bewijsmateriaal aangedragen (overwegend uit Israëlische bronnen) om een realistischer en genuanceerdere kijk op de gebeurtenissen van 7 oktober 2023 mogelijk te maken. 

De invloed van dat bewijsmateriaal blijkt twee jaar later, afgaande op wat politici, media en opiniemakers nog altijd over die dag proclameren, bijzonder gering. 

Legitieme verzetsdaad

Ook als we aannemen dat de Qassambrigades honderden weerloze burgers hebben gedood, wat uiteraard een oorlogsmisdaad is, heft dat het recht op gewapend verzet niet op. Het uitschakelen van Israëlische militaire basissen tijdens Operatie Al Aqsa is met andere woorden geen terreuraanval, maar een volgens internationaal recht legitieme verzetsdaad. 

De illegale bezetting van Palestina, de jarenlange economische wurging van Gaza en de herhaalde maai-het-gazon-operaties van Israël zijn de bron van dat verzet, ook waar en wanneer het ontspoort in niet goed te praten wandaden. Een van de eerste reacties die ik na 7 oktober 2023 ontving, van Jewish Voice for Peace , sloeg de spijker op de kop. ‘Wil je dit in de toekomst vermijden, stop dan de bezetting'. 

Afbeelding

Het telkens weer terugkeren naar 7 oktober 2023 als een gruwelijk bloedbad onder weerloze Israëlische burgers, verbergt de onwil om in de beoordeling van Hamas ook te betrekken hoe de organisatie sindsdien opereert. Is Hamas een terroristische organisatie, tuk op antisemitische gruweldaden? 

Welke moraal spreekt uit haar daden van de afgelopen twee jaar - niet alleen de guerrilla-acties tegen het IDF, maar ook het civiele bestuur in verschrikkelijke omstandigheden, de behandeling van de Israëlische gijzelaars, de voorstellen voor een staakt-het-vuren en een rechtvaardige vrede, de houding tijdens onderhandelingen? Welke rode lijn heeft Hamas na 7 oktober nog overschreden? In vergelijking met Israël? 

Onverzoenlijke agenda's

Nemen we de reactie op het plan van Trump. Dat plan is, in zijn geheel, niets minder dan de vraag aan het Palestijnse verzet om zich over te geven, in te stemmen met een toekomstig koloniaal bestuur en de zionistische agenda te aanvaarden. 

Niettemin heeft Hamas het plan gunstig onthaald omdat het in een eerste fase de bevolking een staakt-het-vuren, het binnenrijden van noodhulp en de bevrijding van tweeduizend gevangenen oplevert. 

Terwijl ik dit schrijf, is het onzeker of en hoelang het bestand zal standhouden aangezien noch de agenda van Netanyahu noch die van Hamas is veranderd. De eerste tien dagen na het ingaan van het staakt-het-vuren werden minstens 80 Palestijnen door het Israëlisch leger vermoord, werd de noodhulp tijdelijk weer afgesloten en volstonden twee gedode IDF-soldaten (door Hamas volgens Israël, door onontplofte munitie volgens andere bronnen) om opnieuw te gaan bombarderen. 

Israël wil geen bestand, het wil genocide. De geringste aanleiding – een onzekere gele lijn die wordt overschreden bijvoorbeeld – volstaat om ongewapende burgers neer te schieten. De agenda van Hamas is die van de Palestijnse bevolking, het stoppen van de bombardementen en de uithongering. Men moet blind zijn om niet te zien wie het staakt-het-vuren wil volhouden en wie het voortdurend schendt.   

Hoe onderhandelingen over de volgende fasen zullen verlopen (als ze tenminste doorgaan), weten we niet, maar zeker is dat Hamas niet zal ontwapenen en het verzet niet zal opgeven zolang het bestaansrecht en het recht op zelfbeschikking van de Palestijnse bevolking niet is gegarandeerd. 

Misschien is die houding een beter uitgangspunt om Hamas te beoordelen dan het nog altijd overheersende narratief over 7 oktober.  

Koloniaal denken 

Westerse regeringen (en zij niet alleen) staan te popelen om de 'normale' banden met zionistisch Israël te kunnen herstellen en niet langer vervelende toegevingen te moeten doen onder druk van de publieke opinie. Ze hopen uiteraard dat die druk door het bestand en het hernemen van noodhulp afneemt, dat het verdwijnen van het 'humanitair probleem' de massademonstraties zal doen slinken.

Daarom is het van groot belang voor de solidariteitsbeweging in te zien welk gevaar de demonisering van Hamas tot mythisch begrip inhoudt. Als de organisatie herleid wordt tot een extremistische terreurorganisatie die best verdwijnt, doet men alsof verzet en bevolking twee te scheiden fenomenen zijn.   

Dat zijn ze natuurlijk niet. Niet in de concrete realiteit van Gaza vandaag en niet historisch bekeken. Het gewapend verzet is onderdeel van een strijd die de Palestijnen al decennialang voeren, op allerlei manieren, niet in het minst door de koppige weigering, dag aan dag, om hun land en hun menselijke waardigheid op te geven. 

Hamas moet verdwijnen, niet omdat de Palestijnen dat willen, maar omdat Israël en haar bondgenoten dat willen. En dus menen te kunnen beslissen, met koloniale arrogantie, door wie de Palestijnen bestuurd moeten worden. De stem van de Palestijnse bevolking is volstrekt afwezig in al die 'vredesinitiatieven' uit westerse hoek. 

Palestijnen hebben ongetwijfeld een realistischer beeld van het gewapend verzet dan wij.  Misschien kunnen we de beoordeling daarvan beter aan hen overlaten en onze energie richten op wat hen werkelijk helpt. Tegen de drogredenen van regeringen om de banden met Israël te blijven in stand houden: de druk blijven opvoeren, nieuwe massale betogingen, blijvende steun aan pro-Palestijnse activisten, blijven schudden aan de wereld.