Rechtbank zet paal en perk aan repressie van protest: GAS-boetes voor pro-Palestinabetogers op Pride vernietigd
"Deze overwinning voor de vrije meningsuiting is een enorme opluchting," zegt Luna Verbeek van UA4P. "Tegelijk stelt deze hele procedure ernstige vragen over de staat van het recht op protest in Antwerpen. Waarom voelden wij, als vreedzame betogers, ons genoodzaakt naar de rechter te stappen om ons grondrecht te verdedigen?"
De rechter oordeelde op 14 oktober dat het optreden van de stad niet enkel juridisch ongegrond was, maar ook een gevaarlijk signaal vormde over wie wél en niet gehoord mag worden. "Stad Antwerpen geeft een eigen invulling van waar de Pride voor staat," stelde de rechter, die de visie van het stadsbestuur bestempelde als een "eenzijdige interpretatie."
"Zwijgen is geen optie"
Het protest benadrukte dat er geen sprake kan zijn van bevrijding voor de lhbtqi+-gemeenschap zonder bevrijding voor het Palestijnse volk. De betoging was een daad van intersectionele solidariteit tussen gemeenschappen die strijden tegen onderdrukking.
"Wij protesteerden tegen de genocide en voortdurende mensenrechtenschendingen in Palestina," benadrukt Luna Verbeek van UA4P. "Elke publieke ruimte, ook de Pride, moet een plek zijn waar we onrecht kunnen benoemen. Zwijgen is geen optie."
Onderdeel van een zorgwekkende trend
Deze zaak past in een breder patroon van toenemende repressie in Antwerpen. De voorbije maanden werden verschillende protestrechten ingeperkt, waaronder een algemeen protestverbod op de Grote Markt, een escalerend en gewelddadig politieoptreden tijdens betogingen, en een stroom van GAS-boetes tegen activistische bewegingen.
"Wat we hier zien is een systeem," zegt Peter Paul Vossepoel van LABO vzw. "Of het nu om klimaatactivisten, vakbondsleden of Palestina-solidariteit gaat, de strategie is dezelfde: intimidatie via GAS-boetes en het fysiek onmogelijk maken van protest. Het is een aanval op de democratie zelf."
FIRM waarschuwt voor “ontradend effect” van GAS-boetes
De uitspraak bevestigt een reeds lang geuite zorg. In zijn jaarverslag 2024 waarschuwt het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM) voor het “sterk ontradend potentieel” van GAS-boetes. Het instituut benadrukt dat zulke boetes mensen ervan kunnen weerhouden om nog deel te nemen aan protesten en zo hun deelname aan het openbaar debat belemmeren. Dit sluit naadloos aan bij de Europese rechtspraak, die stelt dat zelfs een kleine boete een verlammend effect kan hebben op de vrijheid van betoging.
"Dit is precies wat er in Antwerpen gebeurt," zegt Vossepoel. "Deze boetes van 50 euro zijn geen onschuldige administratieve sancties, maar een middel om kritische stemmen te intimideren. De rechtbank heeft vandaag gelukkig een streep in het zand getrokken."
De rechtbank bevestigde dat de studenten reglementair deelnamen aan de Pride via de correct aangemelde wagen van de Universiteit Antwerpen. De vermeende verstoring van de openbare orde was "louter hypothetisch" en "op geen enkel concreet element gebaseerd."
"Protest is een recht, geen gunst"
"Wat hier op het spel staat, is meer dan een boete van 50 euro," benadrukt Vossepoel. "Het gaat over de fundamentele vraag of burgers in deze stad nog vrij hun stem mogen laten horen. Deze uitspraak bevestigt wat we al langer zeggen: protest is geen gunst die je al dan niet krijgt van het stadsbestuur, het is een fundamenteel recht."
UA4P en LABO vzw roepen de Stad Antwerpen op om het recht op vreedzaam protest ondubbelzinnig te respecteren en af te stappen van het systematisch sanctioneren van politieke meningen via administratieve weg.
"Wij zullen blijven spreken, blijven organiseren en blijven zichtbaar zijn: op straat, op de universiteit en in elke publieke ruimte die ons toebehoort," besluit Luna Verbeek van UA4P.
