Rechtszaak Anuna De Wever: "Waarom graffiti wel vervolgen, maar medeplichtigheid aan genocide niet?"

“Het gaat over een actie die heeft plaatsgevonden op 3 december 2023, dus dat is al een hele tijd geleden”, legt Van den Broeck uit. Zij is advocate bij Progress Lawyers Network. Samen met collega Selma Benkhelifa neemt zij de verdediging op zich voor Anuna De Wever in de rechtszaak die vandaag, dinsdag 23 september, in de namiddag in Doornik van start gaat.

“De actie was tegen OIP/Elbit in België, waarbij het de bedoeling was om te laten zien dat hier in ons land ook bedrijven zitten die een hele sterke link hebben met wat er in Gaza gebeurt. Elbit Systems is de grootste wapenleverancier van het Israëlische leger. Hun wapens worden dagelijks gebruikt om gruwelijke oorlogsmisdaden te plegen.”

Geen bewijs

“Sommige actievoerders hebben met graffiti een aantal tags op het bedrijf gespoten, zoals ‘Free Palestine’ en ‘Stop genocide’. Ook al waren ze daar met meer en is dat duidelijk te zien op de videobeelden, wordt nu zoveel tijd later alleen Anuna De Wever vervolgd voor het spuiten van een tag. En dat terwijl ze die tag niet eens heeft gezet."

OIP heeft zich in de zaak tegen Anuna De Wever burgerlijke partij gesteld. Van den Broeck: “Dat betekent dat ze zichzelf als slachtoffer zien en ze vragen om een schadevergoeding voor de schade die ze geleden hebben.”

Banden met Israëlisch wapenbedrijf

“Het gaat om een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid. Dan is er risico op vervolging. Maar ze staat nog steeds honderd procent achter die actie”, gaat Van den Broeck verder. “Het was op dat moment, en nu nog steeds, heel belangrijk om te laten zien aan iedereen dat er een bedrijf op Belgische bodem is dat honderd procent eigendom is van het Israëlische wapenbedrijf Elbit."

“Elbit levert meer dan 80 procent van de wapens van het Israëlische leger, die steeds efficiënter en gruwelijker worden. Het is belangrijk dat de mensen dit weten.”

“Het is belangrijk om te laten zien dat een Belgisch bedrijf eigendom is van een Israëlisch wapenbedrijf”

“We begrijpen niet goed wat het Openbaar Ministerie ertoe brengt om in een tijd waarin er een genocide plaatsvindt, één persoon te vervolgen vanwege een graffiti-tag. Normaal gezien krijg je daar een GAS-boete voor.”

“Hoe weegt dat op tegen het feit dat er een bedrijf in België is, die banden heeft met de genocide in Gaza en daar helemaal niks tegen doet? In onze ogen is dat hallucinant.”

"Omdat het over zo’n klein feit gaat, waarvoor je doorgaans niet voor de rechter komt, en men alleen Anuna viseert, is het voor ons duidelijk dat men met dit dossier een voorbeeld wil stellen. Hiermee zegt men tegen andere mensen: voer geen actie, want je zal vervolgd worden."

"Wij willen hier en in de rechtbank heel duidelijk zeggen: ‘Nu, meer dan ooit is actievoeren gerechtvaardigd en noodzakelijk. Want er is een genocide gaande, en onze politici reageren amper.’"

Noodtoestand

“Daarbij gaat het hier ook om een noodtoestand”, legt Van den Broeck uit, “dat het plegen van een misdrijf rechtvaardigt. Bijvoorbeeld: als je voor een brandend huis staat en je hoort een baby huilen, dan mag je inbreken om die baby te redden.”

“Dus wanneer er sprake is van een noodtoestand en je moet een misdrijf plegen om iets ergers te voorkomen, dan is dat een rechtvaardigingsgrond. Daarvoor kan je dan niet gestraft worden. Zo moest de actie gevoerd worden, om een groter misdrijf tegen te gaan. Want een ernstiger misdrijf dan genocide bestaat niet. Dat men in België bedrijven hun gang laat gaan die bijdragen aan die genocide, moet onmiddellijk stoppen.”

Vrijheid van meningsuiting

Tot slot gaat het hier volgens Van den Broeck ook om de vrijheid van meningsuiting. “Dit recht is één van de fundamenteelste mensenrechten. Zonder het recht op vrijheid van meningsuiting kan je niet voor je andere rechten opkomen.”

“Dit is een van de kerngedachten in een democratie en de bescherming hiervan gaat heel ver”, aldus Van den Broeck. “Zover dat bepaalde acties waarbij de wet overtreden wordt, niet gestraft kunnen worden, omdat het recht op vrijheid van meningsuiting dan geschonden zou zijn.”

"Zeer beperkt misdrijf stelt groot kwaad aan de kaak"

“En in dit geval gaat het dus om een zeer beperkt misdrijf, dat een zeer groot kwaad aan de kaak stelt. Dus de vervolging ervan is disproportioneel en het niet vervolgen van OIP is des te bedenkelijker.”

“Het openbaar ministerie heeft nu te veel oog voor bescherming van eigendom en te weinig respect voor de vrijheid van meningsuiting, voor wat er aan de hand is in Gaza en voor wat wij als België kunnen doen om deze gruwel tegen te gaan. Terwijl het internationale genocideverdrag ons land verplicht om alles te doen om een genocide te voorkomen.”

“Dat betekent natuurlijk ook dat als er bedrijven zijn op Belgisch grondgebied die medeplichtig zijn, dat we die moeten aanpakken. De genocide is nu bijna twee jaar bezig en het dochterbedrijf van Elbit wast zijn handen in onschuld. Dat moet stoppen”, stelt Van den Broeck.

“België heeft de plicht veel verder te gaan, en ook activiteiten op Belgisch grondgebied die bijdragen aan de genocide en oorlogsmisdaden te beteugelen. Dat is haar plicht binnen het internationaal recht. Maar wat zien we? Dat de Belgische staat - het Openbaar Ministerie maakt hiervan deel uit - ervoor kiest om dat niet te doen.”

Klacht tegen OIP

“Dat is de reden waarom wij het initiatief nemen om vervolgens ook een strafklacht in te dienen tegen OIP”, verklaart Van den Broeck. “Volgens ons is OIP medeplichtig aan genocide en aan oorlogsmisdrijven door hun banden met Elbit.”

“OIP zegt dat ze er niks mee te maken hebben, omdat ze alleen aan Oekraïne verkopen en aan andere landen, maar niet aan Israël. Maar financiële steun is ook medeplichtigheid. En we geloven dat de banden met Elbit nog veel sterker zijn dan OIP ons wil doen geloven. OIP is gewoon een onderdeel van de Elbit groep. Dat kan men niet verbergen.”

“Ons gaat het om het doorgeven van geld en technologie, oftewel financiële en technologische medeplichtigheid. Zo geeft OIP al zijn winst aan Elbit. En OIP zorgt voor onder andere high tech optisch materiaal, dat maakt dat wapens heel dodelijk zijn.”

“We weten niet of OIP ook daadwerkelijk technologie doorgeeft aan Elbit, maar we vermoeden van wel. Het kan bijna niet anders, aangezien OIP het bezit is van Elbit.”

“Openbaar ministerie moet prioriteiten stellen in wie wel en wie niet vervolgd moet worden”

“Om die reden willen we volgende week een klacht neerleggen bij de onderzoeksrechter in Oudenaarde, waar de hoofdzetel van OIP gevestigd is. Daarin stellen we ons burgerlijke partij en vragen we dat de onderzoeksrechter een strafonderzoek opent om na te gaan hoeveel betrokkenheid er juist is bij de oorlogsmisdaden en genocide.”

“Daarbij vraagt de onderzoeksrechter aan de politie om onderzoekshandelingen uit te voeren, zoals mensen ondervragen, huiszoekingen en inbeslagnames. Als dan na het onderzoek wordt vastgesteld door het Openbaar Ministerie dat het bedrijf medeplichtig is, volgt er een strafzaak tegen OIP.”

In zee met Israëlisch bedrijf strafbaar

“Dit had in de eerste plaats moeten gebeuren, in plaats van Anuna te vervolgen. Het is dus sowieso belangrijk dat de zaak wordt opgestart. Wél vervolgen voor graffiti, maar niet voor medeplichtigheid aan genocide is de prioriteiten verkeerd stellen. Als je ziet hoeveel mensen betogen en actievoeren zodat België meer zou doen tegen de gruwel in Palestina, is deze keuze ook voor de bevolking niet te begrijpen.”

“Voor ons is er sprake van minstens medeplichtigheid aan ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht door OIP. Die boodschap is belangrijk, omdat we duidelijk willen maken dat het tijdens een genocide mogelijk strafbaar is om in zee te gaan met een Israëlisch bedrijf, dat bijdraagt aan de genocide. Dat hoeft geen wapenbedrijf te zijn.”

“Deze zaak tegen OIP zal van de hele lange adem zijn, maar als we uiteindelijk winnen, dan zal het bedrijf daadwerkelijk haar activiteiten moeten stilleggen of haar banden met Elbit moeten beëindigen.”

“We hopen sowieso dat er veel strenger wordt opgetreden tegen al wie banden heeft met de Israëlische oorlogsmachine”, besluit Van den Broeck. “Bovendien hopen we dat de zaak directe impact kan hebben, want zoals iedereen hopen ook wij dat de genocide vandaag nog stopt.”