De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Opinie

‘Poetin is Hitler’ en andere sprookjes

Afbeelding
Foto: shutterstock
Foto: shutterstock
Gepensioneerd journalist Johan Depoortere, voormalig VRT-correspondent in Moskou, plaatst de demonisering van Poetin in zijn historische context. Hoe werd een bejubelde lieveling van het Westen, van Britse eerste minister Blair, van VS-president W. Bush en van Belgisch eerste minister Guy Verhofstadt een nieuwe Hitler?

De sprookjes van Grimm worden bevolkt door gruwelijke personages en gebeurtenissen die de kinderen doen huiveren: de wolf die oma verslindt, de heks die Hans en Grietje vetmest voor de kookpot: pure horror. Het is blijkbaar een eeuwige behoefte bij kinderen  maar ook bij volwassenen die maar niet genoeg kunnen krijgen van het horrorgenre in film en literatuur.

Afbeelding
Tekening ca.1900. Public Domain
Tekening ca.1900. Public Domain

Ook het gangbare narratief over de oorlog in Oekraïne kan niet zonder horror en cowboy met de zwarte hoed. De slechterik van de dag ligt voor de hand: Vladimir Poetin, niets en niemand minder dan de reïncarnatie van Hitler.

Poetin is niet de eerste die die rol krijgt toebedeeld. Yasser Arafat was de nieuwe Hitler in de ogen van de Israëlische premier Menachem Begin, later kreeg de Iraanse president Ahmadinejad het etiket opgeplakt en recent is Hamas zowat de collectieve heropstanding van de Führer.

Kandidaten genoeg om een snorretje op te plakken: Saddam Hoessein, Moammar Khadaffi, Hugo Chavez. Wat ze gemeen hebben is dat ze het Westen en de zogenaamde liberaal-democratische waarden verwerpen en dus in aanmerking komen voor regime change en/of fysieke eliminatie.

Opmerkelijk: Saddam Hoessein[1] was de “goede dictator” toen hij aan de kant van de VS oorlog voerde tegen Iran (1980-1988) tot hij de slechte dictator werd die het VS-imperium uitdaagde. Moammar Khadaffi was afwisselend de goede en de slechte dictator – vriend of vijand van het Westen en van Britse eerste minister Tony Blair en Frans president Nicolas Sarkozy.

In 1983 ontmoette gezant Donald Rumsfeld, later minister van defensie, Iraaks dictator Saddam Hoessien om wapendeals te bespreken en nieuwe oliepijplijnen aan te leggen voor Iraakse petroleum via Jordanië:

https://www.youtube.com/watch?v=zaP7ZrmkcuU

Ook Vladimir Poetin was de goede dictator zolang hij de pro-westerse lijn van zijn voorganger Boris Jeltsin volgde. VS-president George W. Bush had hem bij een topontmoeting “in de ogen gekeken” en “een gelijkgestemde ziel” gezien.

Bush was ervan overtuigd dat Poetin “veel goeds zou betekenen voor zijn land” en de vriendschapsbanden werden aangehaald door het echtpaar Poetin uit te nodigen naar de ranch van de president in Texas.

Ook de toenmalige  Belgische premier Guy Verhofstadt was na zijn eerste ontmoeting met Poetin in Moskou vol lof: “Ziedaar een man die zijn dossiers kent en met wie zaken te doen zijn” zei hij in een interview met de plaatselijke VRT-correspondent, auteur dezes.

Maar de innigste vriendschapsband was met de toenmalige Britse premier Tony Blair die in 2001 zijn buddy naar aanleiding van diens verjaardag zilveren manchetknopen stuurde. Dat Poetin toen al een niets ontziende oorlog tegen Tsjetsjenië voerde was geen enkel probleem. Hoezo Hitler?

George W. Bush inviteert zijn goede vriend Vladimir Poetin op zijn familiedomein om samen te gaan vissen in 2007:

Poetin is allerminst een democraat, dat heeft hij uitvoerig bewezen. Rusland is nooit een democratie geweest – een korte periode onder Boris Jeltsin misschien uitgezonderd, hoewel ook daar terecht nogal wat twijfels over bestaan.

Jeltsin, door het Westen op handen gedragen, werd door de Russen uitgespuugd. Hij zorgde er voor dat “democratie” voor de meeste Russen een vies woord werd dat stond voor corruptie, oorlog (Tsjetsjenië), armoede en porno. Niet voor niets werd de komst van Poetin door veel Russen als een verademing aangevoeld.

Poetin zet de traditie van autoritaire Russische leiders voort en werd desondanks of wellicht juist daardoor uiterst populair. Noem hem voor mijn part een dictator die de vrije pers de mond heeft gesnoerd, van justitie een instrument heeft gemaakt in dienst van het regime en opposanten laat opsluiten. Dat was allemaal geen probleem zolang Poetin de vriend was van het Westen.

De klad kwam in de vriendschap door de uitbreiding van de NAVO tot de voormalige landen van het Warschaupact, zelfs de toetreding van de Baltische landen die onderdeel waren van de Sovjetunie leidde nog niet tot een definitieve breuk.

Afbeelding
Volgens Duits minister van buitenlandse zaken Johann Wadephul (r), hier met VS-minister van buitenlandse zaken Marco Rubio, is er een 'eeuwige oorlog' met Rusland. Hij vergeet er bij te zeggen wie in die oorlog steeds de agressor was. Foto: US Department
Volgens Duits minister van buitenlandse zaken Johann Wadephul (r), hier met VS-minister van buitenlandse zaken Marco Rubio, is er een 'eeuwige oorlog' met Rusland. Hij vergeet er bij te zeggen wie in die oorlog steeds de agressor was. Foto: US Department of State/Public Domain

Maar de Russische irritatie met de “unipolaire wereld” die uit de Koude Oorlog was voortgekomen nam toe. In 2007 gaf Poetin voor het eerst lucht aan zijn ongenoegen op de veiligheidsconferentie van München.

De VS-beslissing van 2008 om – tegen de wil van de Europese partners – Oekraïne lidmaatschap van het bondgenootschap te beloven verzuurde nog meer de Russische betrekkingen met het Westen.

De definitieve breuk kwam in 2014 met de gebeurtenissen op het Maidanplein in Kiev, voor de Russen (niet enkel Poetin) een door de VS gesteunde staatsgreep met de bedoeling Oekraïne definitief in het Westerse kamp te verankeren en Rusland te verzwakken. Poetin annexeerde zoals hij al in 2008 had voorspeld de Krim en werd daarmee definitief de “slechte dictator.”

Het gelijkheidsteken tussen Poetin en Hitler is luie analyse van historische parallellen en het minimaliseren van Hitlers misdaden

Is de voormalige KGB-agent daarom ook echt te vergelijken met de Duitse dictator die Europa in puin achterliet en naast de massamoord op zes miljoen joden ook de dood van miljoenen Roma, communisten, socialisten, homoseksuelen en andere “minderwaardige bevolkingsgroepen” op zijn conto heeft?  Waar zijn de gaskamers van Poetin, waar de concentratiekampen, waar de experimenten op tweelingen en de liquidatie van gehandicapten en geesteszieken?

Afbeelding
Volgens deze Poolse opiniepeiling wijt 34 procent de recente drone-aanvallen aan Rusland. Tabel: wylop.pl
Volgens deze Poolse opiniepeiling wijt 34 procent de recente drone-aanvallen aan Rusland, 38% aan Oekraïne, 15% aan de Poolse regering, 8% aan de media en 5% aan de NAVO . Tabel: wykop.pl

Het gelijkheidsteken tussen Poetin en Hitler is niet alleen het resultaat van luie analyse van historische parallellen, het is ook het minimaliseren van Hitlers misdaden. Is dat de bedoeling?

Het dient een ander doel:  het is een efficiënt middel om de geesten rijp te maken voor het voortzetten van de oorlog in Oekraïne en om de massale militarisering van het Westen het publiek door de strot te rammen.

Als Poetin gelijk is aan Hitler, wat houdt ons dan immers tegen om met alles wat het Westen aan militaire macht kan samenbrengen op te rukken naar Moskou en te blijven doorvechten tot de nieuwe Hitler in zijn bunker in het Kremlin zichzelf de kogel toedient en Moskou in puin ligt?

Is Poetin net als Hitler van plan de rest van Westeuropa te onderwerpen? Dat is het argument van de oorlogsstokers om Oekraïne te voorzien van wapens en de oorlog voort te zetten tot de hypothetische “totale overwinning.”

Daarom moeten raketten en drones worden aangeleverd die tot diep in Rusland doelen kunnen treffen en daarom moet alles in het werk worden gesteld om de Verenigde Staten blijvend in de oorlog te betrekken, ook al heeft Trump beslist dat die oorlog niet langer de Amerikaanse belangen dient en dus door Europa gefinancierd moet worden.

En daarom is zelfs het idee van Europese boots on the ground niet langer onbespreekbaar, integendeel, het is officieel beleid van de coalition of the willing,  zeg maar de coalitie van de oorlogsstokers.

De basis voor de stelling dat Poetin in het beste geval het voormalige Sovjetimperium wil herstellen en in het slechtste Europa veroveren, te beginnen met de Baltische staten, is wankel.

“Poetin zal niet stoppen bij Oekraïne” weet de Duitse bondskanselier Merz. Die overtuiging berust op de speech die Poetin op 14 juni 2024 gaf voor diplomaten van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken en op zijn essay uit 2021 over de “eenheid van Russen en Oekraïners” waarin hij suggereert te geloven in een soort historische missie om de Russische invloedssfeer te herstellen.

Maar wie Poetins woorden uit deze lange en langdradige tekst citeert laat meestal na door te gaan tot de laatste paragraaf.

Daarin zegt Poetin uitdrukkelijk dat hij “het historisch gegroeide verlangen (van Oekraïne) naar een eigen soevereine staat” erkent.  Hij verwijst daarbij naar de betrekkingen tussen Duitsland en Oostenrijk, twee landen die eveneens uit een gemeenschappelijke geschiedenis zijn voortgekomen, als een voorbeeld van constructief nabuurschap.

Voorstanders van voortzetting van de oorlog zeggen voortdurend dat we niet naar Poetins woorden moeten luisteren maar naar zijn daden moeten kijken. De Russische invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 lijkt hen gelijk te geven.

De vraag is: zou Poetin ook zonder de belofte Oekraïne lid te maken van de NAVO en zonder de burgeroorlog die de Russisch sprekende Donbas bedreigde Oekraïne zijn binnengevallen om zijn imperialistische ambities te realiseren? Het is mogelijk, maar het is een hypothese waarvoor geen enkel materieel bewijs bestaat.

De realiteit is dat de NAVO duidelijk heeft gemaakt dat Oekraïne lid zou worden ondanks de Russische bezwaren en ondanks de vele en dringende waarschuwingen van VS- en andere Ruslandkenners die wezen op het gevaar dat zo een beslissing voor de vrede in Europa zou meebrengen.

De realiteit is ook dat het regime in Kiev sinds 2014 inderdaad een gruwelijke oorlog voerde tegen zijn eigen bevolking in de Donbas.

Maar nog afgezien van de schuldvraag over de oorsprong van deze oorlog is de dringende kwestie vandaag hoe een einde te maken aan dat conflict dat elke dag meer slachtoffers eist en Oekraïne meer in puin legt.

Geen simpele vraag maar een uiterst dwingende want hier gaat het om de toekomst van Europa: willen we voor eeuwig in staat van oorlog blijven tegen Rusland of zoeken we een manier om in vreedzame coëxistentie samen te leven met het grootste land op het Europese continent?

De Koude Oorlog leert ons een les

We horen dat de NAVO ervoor heeft gezorgd dat we tachtig jaar vrede hebben gekend in Europa. De waarheid is dat we ondanks de NAVO en het Warschaupakt een wankele vrede hebben gekend.

Dat het niet tot een warme oorlog is gekomen – althans niet in het Westen, voor onder andere de Koreanen en Vietnamezen was de oorlog allesbehalve “koud” – hebben we te danken aan ontwapeningsakkoorden, aan de zogenaamde “Rode Telefoon” tussen Washington en Moskou.

Ondanks het blokdenken spraken de twee grootmachten met elkaar. Dat leidde uiteindelijk tot de slotverklaring van Helsinki, het orgelpunt van decennialange onderhandelingen. Helsinki kon na de val van de Sovjetunie de basis vormen voor een tijdperk van vrede in Europa en een veiligheidsstructuur waarin ook Rusland werd betrokken.[2]

Het liep anders. Vandaag is er geen gesprek. Duitsland bereidt zich voor op oorlog. Duitsland moet “Kriegstüchtig” worden zegt Bondskanselier Merz, “oorlogsbereid.” De geschiedenis leert dat een “oorlogsbereid” Duitsland ook daadwerkelijk oorlog voert.

Minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul (CDU-de christendemocratische partij) zegt dat Rusland voor eeuwig de vijand van Duitsland zal zijn.  Volgens de Poolse premier Tusk stonden we “nooit zo dicht bij een Derde Wereldoorlog als vandaag.”

Dat zegt hij naar aanleiding van het neerschieten van ongewapende drones boven Polen.  Over dat incident hangen nog vele vraagtekens maar de unanieme verklaring van Westerse pundits en militairen luidt dat het om een “Russische provocatie” gaat.

Eén meerderheid van de Poolse burgers (38%) is er volgens een bevraging van overtuigd dat de drones het werk van Oekraïne zijn. Wat er ook van zij: in tijden van oorlog moet elke informatie van welke partij ook met argwaan en achterdocht worden bekeken.

Het drone-incident past in elk geval wonderwel in de algehele sfeer van oorlogsstokerij en waanzinnige militarisering die ons niet dichter bij vrede maar dichter bij oorlog brengt.

Het wordt hoog tijd om het roer om te gooien en “oorlogsbereidheid” te vervangen door “vredesbereidheid.”

Dit artikel werd overgenomen van het Salon van Sisyphus. Je kan deze blog rechtstreeks volgen door je e-mailadres op te geven op hun website.

Note:

[1] Saddam Hoessein werd in 1979 dictator van Irak na een door CIA én KGB goedgekeurde staatsgreep. Tot de invasie van Koeweit in 1991 was hij een favoriet van het Westen. In 1990 kreeg hij nog het tot dan hoogste bedrag ooit van land tot land voor steun aan zijn regime van de VS. Enkele weken voor zijn invasie van Koeweit – de enige ‘foute’ inschatting van zijn regime – kreeg hij nog het bezoek van een grote handelsdelegatie uit de VS met meerdere Democratische en Republikeinse politici.

[2] Die veiligheidsstructuur bestaat wel degelijk in de vorm van de vele missies (o.a. in Kosovo en in Oekraïne) die de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) organiseerde. De voorbije jaren werd dat potentieel van de OVSE echter uitgehold door de VS en door de Europese NAVO-lidstaten.

Vandaag op de hoogte van de wereld van morgen?