Langdurig ziek en het grondig moe

“Dat ze die beroepsprofiteurs eindelijk eens aanpakken!”, las ik. Enig idee hoe hard je zou moeten werken om van ‘profiteren’ je broodwinning te maken? Al die bewijslast en dat eindeloze rondjes rennen in de papiermolen. Nog snel versgeperste verslagen gaan verzamelen bij de huisarts, de kinesist, de specialist.

Wanneer er weer een oproepbrief in je Doccle valt – want zo verloopt dat tegenwoordig – lees je onderaan die brief in het vetgedrukt: “Wanneer je niet komt opdagen, schrappen we per direct je uitkering.” Probeer je zenuwstelsel maar te reguleren, wanneer je lot afhangt van een kwartier durende inschatting door een wildvreemde arts, die bovendien onder politieke druk staat om een strengere 'poortwachter' te zijn.

Goesting

Als iemand die al tien jaar ploetert in de invaliditeit, kan ik je zeggen dat het ons - de mensen met de langdurige gezondheidsproblemen - zo moeilijk gemaakt wordt om te blijven bijdragen aan de samenleving. Al die regels, voorwaarden en controlemechanismen. We moeten zelfs toestemming vragen om ons als vrijwilliger te engageren.

Tegelijkertijd krijgen we naar ons hoofd geslingerd dat we ‘inactief’ aan de zijlijn staan en schaamteloos teren op de vrijgevigheid van de hardwerkende medemens. Alsof we collectief ‘pijn aan onze goesting’ zouden hebben, zoals het zeer recent nog werd gepresenteerd in een fragment van De Ideale Wereld:

Ik heb oprecht geprobeerd de satire te eren, maar hier de humor van inzien lukt me niet. Daarvoor zit het misschien allemaal wat te dicht op mijn huid - ook al valt mijn diagnose niet samen met die van ME/CVS. Mocht de nadruk in deze sketch liggen op hoe absurd het is om mensen individueel de schuld te geven voor hun aanhoudende "kwaaltjes" (woordkeuze uit de bewuste scène), zou het misschien nog verteerbaar zijn. Maar zo komt het helaas niet over.

De symptomen van dit chronisch vermoeidheidssyndroom worden omschreven als "jezelf een beetje bleh voelen" en als leven met "een constant, allesdoordringend gevoel dat je kop er niet naar staat". De problemen zouden bovendien acuter worden wanneer iemand "iets niet graag doet of ergens niet veel goesting in heeft". Kwestie van de bestaande stigma's nog wat extra te voeden.

Beleidsmakers haperen niet eens meer wanneer ze een half miljoen burgers wegzetten als een "groeiende dreiging voor de sociale zekerheid"

En dan is er nog de bewuste sandwich met smeerkaas, een soort ode aan de breed gedragen gedachte dat genieten een gezond privilege zou zijn. Nu De Warmste Week voor de deur staat, met als jaarthema "onzichtbaar ziek zijn", voelt dit als een wel zeer ongelukkige zet van onze openbare omroep.

Groeiende dreiging

Des te meer wanneer je het politieke klimaat mee in acht neemt. Beleidsmakers haperen niet eens meer wanneer ze een half miljoen burgers wegzetten als een "groeiende dreiging voor de sociale zekerheid" of "een probleem dat strenger moet worden aangepakt".

De pensioenmalussen, verplichte jaarcontroles en zwaardere sancties vliegen ons om de oren. Minister van Volksgezondheid Vandenbroucke verkoopt zijn controleplannen ondertussen als een positieve ingreep om het arbeidspotentieel te meten en te zorgen dat er "voor deze mensen gepaste hulp en ondersteuning is en blijft".

In de praktijk ligt de verantwoordelijkheid weer helemaal bij het individu: wie vergeet om zijn uitkering jaarlijks opnieuw aan te vragen en daarvoor op keuring te komen, verliest ze zonder boe of ba. Moet er nog stress zijn?

Werkgevers staan niet te popelen om in de huidige economische realiteit mensen aan te werven die bovengemiddeld kwetsbaar zijn

Begrijp me niet verkeerd: ik zou een gat in de lucht springen mocht er voor iedereen met een grillige lichamelijke en/of geestelijke gezondheid een zingevende job op maat bestaan, maar de realiteit is andere koek. Werkgevers staan niet te popelen om in de huidige economische realiteit mensen aan te werven die bovengemiddeld kwetsbaar zijn - ook al is de overheid bereid premies te betalen voor het opvangen van hun 'rendementsverlies'. De bestaande re-integratietrajecten bereiken nog geen 7.000 mensen per jaar en een degelijk preventiebeleid is nog altijd geen prioriteit. Dweilen met de kraan open, noemen ze dat.

Grondig moe

Sta me daarom toe te zeggen dat ik de contraproductieve beleidskeuzes en beschuldigende vingers grondig moe ben. Onze energie zou veel beter stromen naar het creëren van meer mogelijkheden in de grijze zone tussen zielig ziek in een hoekje zitten en tegen 200 procent meehollen in de ratrace. Gezondheidsproblemen kunnen eender wie, eender wanneer overvallen. De vraag is maar in wat voor realiteit jij dan graag wakker wordt?