Er is een meisje vermoord door een man, niet omdat ze alleen naar huis fietste

Op Instagram gaat een post massaal rond van Nienke ‘s Gravemade. “Waar halen wij als maatschappij het gore lef vandaan om meisjes en vrouwen almaar medeplichtig te maken aan hun eigen rampspoed, hun eigen trauma, hun eigen dood?”.

Ze reageert op de dood van een 17-jarig meisje in Nederland, die na een avond uitgaan in Amsterdam, onderweg naar huis is vermoord. Wat er precies is gebeurd is nog onduidelijk, maar ze fietste 's nachts alleen naar huis en “werd om het leven gebracht door ernstig geweld”.

Alles wijst erop dat ze is vermoord door een man die ze onderweg is tegengekomen.

“Waarom gaat ze niet in de taxi met haar vrienden? Is het wel slim om alleen op de fiets te stappen?”, het zijn gedachten die velen waarschijnlijk hebben gehad. En die ook bij ‘s Gravemade voor een seconde door haar hoofd gingen. “Hoe durf ik haar medeplichtig te maken?”, gaat ze verder.

Want nogmaals: “Waar halen wij als maatschappij het gore lef vandaan?”

In de commentsectie onder haar post op Instagram, waar meer dan 3.000 mensen een reactie hebben achtergelaten, zie je vooral rode hartjes en berichten van vrouwen die ‘s Gravemade bedanken voor het verwoorden van wat zo velen voelen. Ouders reageren met bezorgde gedachtes over hun eigen dochters, vrouwen delen gevoelens van woede en ongeloof.

Maar tussen die reacties door sijpelen ook berichten die stellen dat jonge meisjes “voorzichtig” en “realistisch” moeten zijn. Want er lopen nou eenmaal “mafkezen” rond. Deze berichten leggen een diepgeworteld seksisme bloot waarmee onze samenleving doordrenkt is.

Volgens hen is het “naïef” om te dromen van een wereld waarin meisjes en vrouwen veilig naar huis kunnen fietsen. Sommigen gaan zelfs zo ver om te stellen dat “goede, betrouwbare” mannen vrouwen zouden moeten beschermen tegen “dit soort mannen”.

Niet alle mannen, maar altijd een man

In Nederland worden er jaarlijks meer dan 40 vrouwen slachtoffer van femicide. Dat betekent dat ze worden vermoord omdat ze vrouw zijn. In België worden cijfers van femicide nog niet goed bijgehouden, maar er werden in 2024 elke maand twee vrouwen vermoord door partnergeweld. Dat zijn dus al 24 vrouwen.

Het probleem met het idee dat er “rotte appels” in de samenleving rondlopen, is dat het de realiteit van onze patriarchale samenleving ondermijnt. In werkelijkheid leven we in een wereld waar vrouwen constant eraan worden herinnerd dat ze minder waard zijn dan mannen. Een wereld waar mannen vrouwen nog al te vaak als een soort bezit zien.

Door de man die het 17-jarige meisje heeft vermoord als een monster of “mafkees” te beschrijven, wordt het debat over seksisme monddood gemaakt. Dan kunnen we het niet meer hebben over alle andere zaken van vrouwenmoord of seksueel grensoverschrijdend gedrag of de 21.000 aangiftes van stalking per jaar.

We kunnen niet ontkennen dat al die zaken aan elkaar gerelateerd zijn. Vrouwen worden massaal lastig gevallen, aangerand en vermoord door mannen.

Dan denk ik aan Gisèle Pelicot, een vrouw die minstens 200 keer werd gedrogeerd door haar eigen man en vervolgens werd verkracht door op z’n minst 83 mannen. Dan denk ik ook aan het nieuws over een Facebook-groep met 31.000 leden in Italië waar mannen naaktfoto’s van hun vrouwen met elkaar deelden.

Het zijn allemaal voorbeelden die een structuur blootleggen waar vrouwen minder waard zijn dan mannen. Waar het lichaam van een vrouw het bezit is van een man. Of je nou met hem getrouwd bent of niet.

Maar waag het niet om als meisje van 17 jaar alleen in de nacht naar huis te fietsen, want dan moet je oppassen voor die ‘gevaarlijke man in de bosjes’. We denken nog al te vaak dat daar het gevaar ligt. Maar als je even onder de oppervlakte krabt, stelt een maatschappij van diepe ongelijkheid zich bloot.

Laten we dus stoppen met afvragen of het meisje misschien niet alleen had moeten fietsen, of dat haar ouders haar hadden moeten ophalen. Ze is vermoord door een man, die schuld ligt volledig bij hem en alle andere mannen die denken dat vrouwen hen toebehoren. Want zoals Pelicot zei: "De schaamte is niet aan ons om te voelen, maar aan hen."