Er zijn verkiezingen geweest, ‘het volk’ heeft gesproken en moet nu dus zwijgen en luisteren. Dat is – kort gezegd – de democratische opvatting van Bart De Wever.

Eerder in dit dossier kwam al aan bod hoe hij het door zijn regering gevoerde beleid als ‘noodzakelijk’ voorstelt, alsof er geen andere opties zijn. Terwijl deze regering de zogenaamd noodzakelijke afbraak van onze sociale zekerheid en militarisering van onze samenleving doorvoert, zal ze daarom ook proberen om kritische stemmen de mond te snoeren.

Macht en tegenmacht

Het idee van het zogenaamde ‘primaat van de politiek’, oftewel dat burgers na hun stem te hebben uitgebracht hun mond moeten houden, sijpelt door in het regeerakkoord. “Indien het sociaal overleg geen akkoord bereikt, beslist de regering”, klinkt het meermaals.

Wanneer in het regeerakkoord staat dat het recht op demonstreren gevrijwaard wordt, maar dat in geval van “ernstige verstoring van de openbare orde” moet kunnen worden opgetreden, weet je dat men zoekt naar manieren om de vakbond juridisch aan te vallen. Ook de drastische beperking van de fiscale aftrekbaarheid van giften aan vzw’s maakt deel uit van die poging om het middenveld te verzwakken.

Als we vandaag nog in een democratie leven, dan is dat in de mate dat het mogelijk is om tegenover de macht een tegenmacht op te bouwen. Het is tegenwoordig in om een stakingsaanzegging ‘crimineel’ te noemen, maar staken is gewoon een democratisch recht. Men probeert de democratie te herleiden tot het houden van verkiezingen, maar zonder het stakingsrecht zou er wellicht van algemeen enkelvoudig stemrecht zelfs geen sprake zijn geweest.

Een representatieve democratie houdt niet enkel in dat de macht bij het volk ligt. Het houdt ook in dat die representatie tijdelijk is en steeds in vraag gesteld kan worden. Er is niet enkel de meerderheid, er is ook steeds oppositie mogelijk. Niet enkel vanuit het parlement, maar ook vanuit het volk zelf.

Een ander realisme

De regering De Wever blijft liever blind voor de sociale, ecologische en democratische realiteit. De tegenmacht die wij in dit dossier een stem hebben willen geven is niet enkel belangrijk om juist deze realiteit onder de aandacht te brengen. Ze is ook belangrijk omdat ze aantoont dat wel degelijk andere politieke keuzes mogelijk zijn, hoezeer men ook wil doen alsof dat niet het geval is.

De tegenmacht is belangrijk omdat ze de logica in vraag stelt, die zegt dat je werkzoekenden alleen kan motiveren door hun geld af te nemen en CEO’s en politici alleen kan motiveren door hen heel veel te betalen. Ze is belangrijk omdat met de andere realiteit van waaruit ze vertrekt ook een ander soort realisme tot stand kan komen.

Wie in armoede leeft, weet dat het niet realistisch is om te verwachten dat men zich harder gaat inspannen wanneer alle energie gaat naar overleven. Het personeel van de openbare diensten weet dat het lang niet meer mogelijk is om meer te doen met minder middelen. Klimaatwetenschappers en slachtoffers van klimaatrampen weten dat het de klimaatcrisis is die niet haalbaar en betaalbaar is voor de mensen en niet het beleid dat nodig is om ze aan te pakken.

Wat de tegenmacht tot uitdrukking brengt, is hoe de sociale en ecologische realiteit aan de onderkant van de samenleving botst met de politiek-economische realiteit waar de top van onze samenleving in leeft. Uiteindelijk is het de bovenkant van de samenleving die in een bubbel leeft en de onderkant van de samenleving die het gelijk aan haar kant heeft.

Een politiek-economisch systeem dat de natuur en de mensen die haar in stand houden vernietigt, is gedoemd om vroeg of laat ten onder te gaan. Aan de tegenmacht om ervoor te zorgen dat dit eerder vroeg dan te laat gebeurt.

Lees ook:

Het volledige dossier
Wie PDF van het volledige dossier?
Stuur een mailtje naar redactie@dewereldmorgen.be met als onderwerp ‘Dossier regeerakkoord’.

1. Waar komt dit regeerakkoord vandaan? (Seppe De Meulder, DeWereldMorgen)

1.1 Waarom is er geen debat over de Europese begrotingsregels? 
1.2 Wat is de staatsschuld, waar komt ze vandaan en wie profiteert ervan?
1.3 Het doemdenken van Bart De Wever
1.4 De verrechtsing van het politieke debat

2. Wat staat er ons te wachten?

2.1 Een begroting op maat van grote bedrijven (Seppe De Meulder, DeWereldMorgen)
2.2 Jef Maes (ABVV) over afbraak sociale zekerheid (Kristien Merckx)
2.3 Vruchteloos zoeken naar werkbaarheid in de Arizona-woestijn (Raf De Weerdt & Lander Vander Linden, ABVV)
2.4 Openbare diensten: eerst uithongeren, dan verkopen? (Chris Reniers, ACOD)
2.5 Competitiviteit van bedrijven krijgt voorrang op klimaatambities (Greenpeace)
2.6  Federaal regeerakkoord dreigt meer mensen dieper in armoede te drijven (Vlaams Netwerk tegen Armoede & het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding
2.7 De impact van de nieuwe federale regering op vrouwen (Fauve Peirelinck & Matilde De Cooman, Collectief 8 maars)
2.8 Het strengste asiel- en migratiebeleid ooit uitgelegd (Pascal Debruyne, migratie-expert)
2.9 Miljarden sociale uitgaven doorgesluisd naar leger en wapenfabrikanten (Ludo De Brabander, Vrede vzw)
2.10 Democratische rechten onder druk in het federale regeerakkoord (Toon Danhieux)

3. Macht en tegenmacht

3.1 Wij zijn de motor van dit land (Bert Engelaar, ABVV)
3.2 Verzet tegen regeerakkoord: “De volgende 12 maanden zijn doorslaggevend” (Lieveke Norga, AVC Puls)
3.3 De kracht van samenwerking (Fatiha Dahmani, union organiser)
3.4 Ja, er is een alternatief voor de plannen van De Wever (Joris Van Gorp)
3.5 Naar een nieuw realisme (Seppe De Meulder, DeWereldMorgen)

Samenvatting: Het federale regeerakkoord doorgelicht