Wanneer syndicalisten zich verbinden met sociaal werkers en andere activisten zoals antiracisten, feministen, klimaatactivisten en vredesactivisten dan is heel veel mogelijk.

Actievoeren loont

De geschiedenis bewijst het keer op keer: zonder sociale strijd geen vooruitgang. In de aanloop naar de regeringsformatie lieten werkers en vakbonden hun stem horen. Niet zonder reden. Dankzij massale acties zijn schadelijke beleidsmaatregelen, zoals het schrappen van de automatische loonindexering, voorlopig tegengehouden. Dit toont aan dat collectieve actie werkt. Maar de strijd is verre van gestreden.

Hoe bouwen we verder aan een tegenmacht voor echte verandering?

s

https://www.instagram.com/reel/DF2G3f5Tk34/?

1. De kracht van collectieve actie manifesteert zich in protestgolven

De pensioenplannen, de doorgedreven flexibiliteit zonder vergoeding en de algemene uitholling van de sociale zekerheid hebben geleid tot woede en massale protesten. De werkvloer laat van zich horen. Dit eist van de vakbonden niet alleen actie, maar een volgehouden strategie.

De staking van 31 maart is een belangrijke stap, maar geen eindpunt. Niemand zal beweren dat deze regering met een succesvolle algemene staking op 31/3 als hoogtepunt de asociale en anti-werknemersbelangen gaat opbergen. Syndicalisten en andere activisten omarmen het concept van protestgolven: een combinatie van massaprotesten – allemaal samen op straat –, gerichte acties en stakingen, en lokale acties dichtbij de community’s.

De staking van 31 maart is een belangrijke stap, maar geen eindpunt

Het gemeenschappelijk vakbondsfront zal hopelijk heel snel duidelijkheid én eenheid scheppen over breekpunten, onderhandelingspunten, offensieve eisen en ordewoorden. In mensentaal: rond welke politieke beslissingen gaan we niet onderhandelen over correcties in de marge of overgangsmaatregelen, maar eisen we een fundamenteel andere politiek?

Welke thema’s raken de brede bevolking en vragen om een breed front binnen de ganse samenleving? Hoe geven we dit vorm? Welke acties dragen we massaal met alle middenveldorganisaties, en welke acties ontwikkelen we in bepaalde sectoren, provincies en regio’s?

De optelsom van al deze protestinitiatieven garandeert de nodige golven om het lang vol te houden.

2. In de diepte werken

Het is helemaal logisch dat de focus van de vakbonden nu ligt op een geslaagde staking op 31 maart. In bedrijven en sectoren zullen vakbondsafgevaardigden nog meer contacten leggen met hun collega’s, duiding geven over de maatregelen en hun effecten, en hen organiseren om deel te nemen aan de stakingspiketten.

Waar nodig zullen zij alternatieve acties op poten zetten wanneer de staking vandaag nog niet kan worden gerealiseerd. Voor deze moedige syndicalisten zal het de komende weken geen business as usual zijn.

Tegelijk zullen we ons klaar moeten maken voor een strijd op de lange termijn. Het voordeel hiervan is: we hebben tijd om ons hierop te organiseren, om nieuwe dingen te leren en misschien oude zaken af te leren.

We hebben tijd om ons te organiseren, om nieuwe dingen te leren en misschien oude zaken af te leren

Ik hoop dat we met duizenden afgevaardigden de tijd kunnen nemen om ook in de diepte te werken: hoe kunnen we de eenheid op de werkvloer versterken? Hoe organiseren we die collega’s die niet spontaan onze ideeën delen? Wie riskeert om in een ongewijzigde werkwijze achter te blijven?

Hoe maken we ruimte vrij voor mensen die als eersten geraakt worden door de aanvallen van Arizona? Zeker als hun stem niet gegarandeerd wordt door een structurele plek in de organisaties: zieke collega’s, werkzoekenden, werknemers zonder verblijfsdocumenten.

Vaak zijn ze zelfs in groten getale aangesloten bij de vakbond, mutualiteiten of andere verenigingen. De samenwerking met andere middenveldorganisaties kan ertoe bijdragen om hun stem te laten horen en om te achterhalen hoe zij graag geïnformeerd en betrokken worden in een brede protestbeweging.

Welke structuren moeten we aanpassen of in het leven roepen om sterke netwerken uit te bouwen, zodat niemand geïsoleerd raakt en collectieve actie krachtiger wordt? Alleen door samenwerking kunnen we weerstand bieden aan de aanvallen op onze rechten en samen opkomen voor een betere toekomst.

3. Diepe solidariteit

Echte maatschappelijke verandering vraagt om meer dan losse samenwerkingen of tijdelijke coalities. We hebben een diepgewortelde solidariteit nodig—één die verder gaat dan individuele belangen en de logica van ‘wederzijdse gunsten’. Een oppervlakkige vorm van solidariteit, gebaseerd op transacties (“What’s in it for me?”), kan op korte termijn nuttig zijn. Maar voor echte maatschappelijke transformatie is een diepere, duurzame en onvoorwaardelijke verbondenheid nodig.

Voor echte maatschappelijke transformatie is een diepere, duurzame en onvoorwaardelijke verbondenheid nodig

De westerse wereld mag leren van de Afrikaanse wijsheid Ubuntu: “Ik ben omdat wij zijn.” Ubuntu herinnert ons eraan dat onze menselijkheid vervlochten is met die van anderen. In plaats van elkaar als concurrenten te zien, staan we er best voor open dat onze individuele en collectieve vooruitgang onlosmakelijk met elkaar verbonden is.

Diepe solidariteit betekent dat werknemers, middenveldorganisaties en sociale bewegingen elkaar steunen, niet alleen wanneer het ons direct iets oplevert, maar omdat we beseffen dat onze strijd dezelfde wortels heeft. Het betekent dat we niet stil blijven als een ander onrecht wordt aangedaan, ook al voelen we de gevolgen zelf (nog) niet.

In een wereld die steeds individualistischer wordt, is deze vorm van solidariteit een krachtig en noodzakelijk antwoord. Het is de sleutel tot een rechtvaardige samenleving—duurzaam, machtig en diep menselijk.

4. Onmiddellijk verbreden door meer kruispuntdenken

Om onze strijd effectief te voeren, moeten we erkennen dat onderdrukking en sociaal onrecht geen op zichzelf staande fenomenen zijn. Kruispuntdenken helpt ons te begrijpen hoe verschillende vormen van ongelijkheid—op basis van klasse, gender, ras, migratiestatus en milieu-impact—met elkaar verweven zijn en elkaar versterken.

Een vrouw in een onderbetaalde sector wordt niet alleen benadeeld vanwege haar geslacht, maar ook door economisch beleid dat lage lonen in stand houdt. Een werknemer met een migratieachtergrond ondervindt niet alleen de druk van doorgedreven flexibiliteit, maar wordt bovendien geconfronteerd met racistische uitsluiting op de arbeidsmarkt. Klimaatverandering treft niet alleen de planeet, maar vooral de meest kwetsbaren in de samenleving—mensen die vaak het minst bijdragen aan de crisis, maar er het hardst door worden geraakt.

Een vrouw in een onderbetaalde sector wordt niet alleen benadeeld vanwege haar geslacht, maar ook door economisch beleid dat lage lonen in stand houdt

Als we de regering op andere gedachten willen brengen, moeten we niet alleen kruispuntdenken, maar ook sterke allianties vormen. We moeten samen een maatschappijbeeld schetsen waarin concrete alternatieven centraal staan.

Welke thema’s pakken we gezamenlijk aan? Op welke fronten verwachten we de leiding van partnerorganisaties? Hoe bereiden we verschillende golven van protest voor? En vooral: hoe voorkomen we dat we tegen elkaar worden uitgespeeld?

Daarom moeten we onze strijd verbinden. Het is niet voldoende om enkel vakbondsrechten te verdedigen zonder oog te hebben voor bredere sociale en ecologische vraagstukken. Pas wanneer we onze krachten bundelen, kunnen we een beweging opbouwen die niemand uitsluit en die echte verandering afdwingt.

Onmiddellijk verbreden met feministen

Heel wat feministen hebben al begrepen dat de vrouwonvriendelijke regering-Arizona vooral vrouwen treft. De Internationale Dag voor Vrouwenrechten is hét moment om deze regering te ontmaskeren. Laten we van de ‘campagne- en actiedag op 8 maart’ een echte protestgolf maken—een beweging die niet begint of eindigt op 8 maart, maar die blijft groeien en druk uitoefenen. Dit is geen symbolische strijd, maar een noodzakelijke oproep tot structurele verandering.

Ook vakbonden kunnen deze gelegenheid aangrijpen om hun vrouwencomités en genderafdelingen nieuw leven in te blazen. Door de stem van vrouwen binnen de arbeidsmarkt sterker te laten klinken, kunnen we de strijd voor gelijke rechten en betere werkomstandigheden verbreden en verdiepen. Dit is geen strijd die alleen feministen aangaat, maar een gedeelde verantwoordelijkheid van iedereen die gelooft in rechtvaardigheid en gelijke kansen.

Onmiddellijk verbreden met antiracisten

Deze regering probeert mensen die niet in haar bedrijfsmodel passen weg te zetten als tweederangsburgers. Werklozen, zieken en nieuwkomers betalen de hoogste prijs voor een beleid dat enkel de belangen van een kleine elite dient. De rol van de media in deze dynamiek is niet te onderschatten: te vaak herhaalt de pers kritiekloos het discours van politici, waardoor vooroordelen worden versterkt en maatschappelijke verdeeldheid groeit.

Malcolm X waarschuwde ooit: “The media will have you hate the oppressed and love the oppressor.” Dit is precies wat we vandaag zien gebeuren. Terwijl sociale ongelijkheid toeneemt, worden de slachtoffers van dat beleid gestigmatiseerd in plaats van gesteund.

Terwijl sociale ongelijkheid toeneemt, worden de slachtoffers van dat beleid gestigmatiseerd in plaats van gesteund

21 maart, de Internationale Dag tegen Racisme, is een uitgelezen moment om deze mechanismen te ontmaskeren en een krachtige protestgolf op gang te brengen. Maar dit moet geen eenmalige actie zijn. Samen met de vakbonden kunnen we dit moment benutten om racisme en economische ongelijkheid op de werkvloer en in de samenleving aan te kaarten.

Welke belangen worden met dit beleid gediend? Welke rol speelt de media in de beeldvorming? Waarom ligt onze kracht in eenheid en samenwerking? Dit zijn de vragen die we centraal moeten stellen.

Ook 8 mei, de dag waarop we de overwinning op het fascisme herdenken, biedt een kans om onze strijd verder te zetten. Door deze actiemomenten te verbinden en structurele verandering na te streven, kunnen we de impact van verdeeldheidspolitiek doorbreken en bouwen aan een samenleving waarin solidariteit de boventoon voert.

De kracht van samenwerking

Wat ze ons ook proberen wijs te maken, mensen zijn van nature sociale wezens. We worden ziek wanneer we geïsoleerd en vereenzaamd raken. Mensen willen ergens bij horen, ze voelen zich goed bij samenhorigheid. Dit heeft een drievoudig voordeel:

1. Vakbonden en sociale bewegingen moeten deze kracht benutten om meer mensen te betrekken, juist daar waar ze nu minder zichtbaar zijn.
2. Dit zal niet alleen hun aanhang vergroten, maar ook de solidariteit binnen de beweging versterken.
3. Het zal bovendien hun slagkracht vergroten, waardoor ze effectiever kunnen optreden tegen onrecht en afbraakbeleid.

Echte verandering ontstaat wanneer verschillende strijdbewegingen elkaar vinden. Door de krachten te bundelen—tussen syndicalisten, feministen, antiracisten, klimaatactivisten en vredesactivisten—bouwen we een tegenmacht op tegen de afbraakpolitiek. Alleen samen kunnen we winnen.

Lees ook:

Het volledige dossier
Wie PDF van het volledige dossier?
Stuur een mailtje naar redactie@dewereldmorgen.be met als onderwerp ‘Dossier regeerakkoord’.

1. Waar komt dit regeerakkoord vandaan? (Seppe De Meulder, DeWereldMorgen)

1.1 Waarom is er geen debat over de Europese begrotingsregels? 
1.2 Wat is de staatsschuld, waar komt ze vandaan en wie profiteert ervan?
1.3 Het doemdenken van Bart De Wever
1.4 De verrechtsing van het politieke debat

2. Wat staat er ons te wachten?

2.1 Een begroting op maat van grote bedrijven (Seppe De Meulder, DeWereldMorgen)
2.2 Jef Maes (ABVV) over afbraak sociale zekerheid (Kristien Merckx)
2.3 Vruchteloos zoeken naar werkbaarheid in de Arizona-woestijn (Raf De Weerdt & Lander Vander Linden, ABVV)
2.4 Openbare diensten: eerst uithongeren, dan verkopen? (Chris Reniers, ACOD)
2.5 Competitiviteit van bedrijven krijgt voorrang op klimaatambities (Greenpeace)
2.6  Federaal regeerakkoord dreigt meer mensen dieper in armoede te drijven (Vlaams Netwerk tegen Armoede & het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding
2.7 De impact van de nieuwe federale regering op vrouwen (Fauve Peirelinck & Matilde De Cooman, Collectief 8 maars)
2.8 Het strengste asiel- en migratiebeleid ooit uitgelegd (Pascal Debruyne, migratie-expert)
2.9 Miljarden sociale uitgaven doorgesluisd naar leger en wapenfabrikanten (Ludo De Brabander, Vrede vzw)
2.10 Democratische rechten onder druk in het federale regeerakkoord (Toon Danhieux)

3. Macht en tegenmacht

3.1 Wij zijn de motor van dit land (Bert Engelaar, ABVV)
3.2 Verzet tegen regeerakkoord: “De volgende 12 maanden zijn doorslaggevend” (Lieveke Norga, AVC Puls)
3.3 De kracht van samenwerking (Fatiha Dahmani, union organiser)
3.4 Ja, er is een alternatief voor de plannen van De Wever (Joris Van Gorp)
3.5 Naar een nieuw realisme (Seppe De Meulder, DeWereldMorgen)

Samenvatting: Het federale regeerakkoord doorgelicht