Wie werkt betaalt opnieuw de rekening

Dat is de titel van de opinie van Lieve Norga, Algemeen Secretaris van ACV Puls, in De Standaard. De geplande regeringsmaatregelen treffen vooral de gewone mensen en laten de superrijken buiten schot. Norga stelt vast dat we met zijn allen langer en flexibeler zullen moeten werken voor minder pensioen.

“Wij moeten inleveren, terwijl de anderen blijven nemen. Vele bedrijven boeken recordwinsten. De grote vermogens groeien. De bonussen rollen binnen. Maar de ziekenhuizen, de scholen, de sociale zekerheid? Die worden ontmanteld, langzaam, alsof iemand de schroeven uit onze samenleving draait terwijl we toekijken,” schrijft Bert Engelaar, algemeen secretaris van het ABVV.

De cijfers spreken voor zich: bij de gepensioneerden, werklozen, langdurig zieken, ambtenaren, vluchtelingen en armen wordt 11 miljard gehaald. Bij de vermogenden amper een half miljard. 

Daarom zegt Lieve Norga dat de regering de vakbonden geen andere keuze laat “dan al het mogelijke te doen om de werkende bevolking te organiseren in een tegenbeweging”. 

Hardvochtig en asociaal

Met het regeerakkoord evolueren we naar een maatschappij die hardvochtig en asociaal is. De focus ligt op individuele verantwoordelijkheid en discipline, ten koste van solidariteit en empathie. 

Ben je werkloos, dan is dat aan jezelf te danken. Ben je langdurig ziek, dan moet je beter je best doen om opnieuw te gaan werken. Asielzoekers worden gereduceerd tot potentiële criminelen of lastposten. Uitkeringsgerechtigden worden bekeken en weggezet als profiteurs. 

Foto: Marc Vandepitte

Is het zo’n maatschappij dat we willen, een maatschappij die ons terugbrengt naar de negentiende eeuw? Onze voorouders hebben hard strijd gevoerd om een sociale welvaartsstaat op poten te zetten. In zo’n maatschappij is solidariteit en zorg voor de zwakke categorieën essentieel. We moeten er alles aan doen om dat behouden. 

“De regering laat de vakbonden geen andere keuze dan al het mogelijke te doen om de werkende bevolking te organiseren in een tegenbeweging”

Wil je een warme toekomst voor jou, je kinderen en je kleinkinderen? Dan mogen we dit niet laten passeren. Dat is een tweede belangrijke reden waarom de plannen van het regeerakkoord moeten afgevoerd worden. 

Eenheid 

De derde reden sluit daar bij aan. Het regeerakkoord probeert verdeeldheid te zaaien: de Belgen tegen de asielzoekers, de mensen die werken tegen de zieken of de werklozen, de jongere generatie tegen de gepensioneerden, de mensen uit de privésector tegen de ambtenaren. 

Verdeel en heers is een gekende strategie en we mogen niet in die val lopen. Vandaag wil de regering bijvoorbeeld huiszoekingen kunnen doen bij mensen zonder papieren onder het voorwendsel van ‘overlast’. Als we dat toelaten, dan zijn morgen mogelijk de werklozen of langdurig zieken aan de beurt. En dan vervolgens andere ‘vervelende’ groepen, zoals vakbondsleiders of andere activisten die zogenaamd de openbare orde verstoren.

Engelaar omschrijft het zo: “Het lijkt erop dat Vooruit bereid is om de rechten van migranten te verhandelen in ruil voor een klein beetje sociaaleconomische kruimels. Willen jullie echt in een regering stappen waar het discours van extreemrechts niet alleen wordt nagepraat, maar ook wordt omgezet in beleid? Waar mensen in precaire situaties nog verder gemarginaliseerd worden? Waar we ons sociaal model ondergraven door groepen tegen elkaar op te zetten?” 

Foto: Marc Vandepitte

De defensie uitgaven verhogen door te besparen op uitkeringen en pensioenen, op openbare diensten, op ontwikkelingssamenwerking en klimaatinspanningen, op asielzoekersopvang, enzovoort, tonen dat het over één strijd gaat. Een strijd vóór een warme samenleving met sociale veiligheid voor iedereen en tegen de oorlogskoorts. 

Door de vakbonden te verzwakken probeert de rechterzijde het verzet van de bevolking tegen de asociale maatregelen te kortwieken

Daarom is een breed front nodig van vakbonden, de Vredesbeweging, de armoedebewegingen, de Noord-Zuidbeweging, vluchtelingen- en minderhedenorganisaties, vrouwenorganisaties, de ecologische beweging, de cultuursector, gebruikersverenigingen van openbaar vervoer, …

Democratische rechten

Dat brengt ons bij de vierde reden. De nieuwe regering is er op uit om de positie van de vakbonden te verzwakken en het stakingsrecht uit te hollen. In het regeerakkoord staat dat het recht op demonstreren gevrijwaard wordt, maar – en het is een belangrijke maar – dat in geval van “ernstige verstoring van de openbare orde” moet kunnen worden opgetreden. 

Het is duidelijk dat de regering naar manieren zoekt om de vakbonden juridisch aan te vallen. De rechterzijde weet heel goed dat vakbonden het verzet succesvol kunnen leiden. Door hen te verzwakken proberen ze het verzet van de bevolking tegen de asociale maatregelen te kortwieken. 

Foto: Marc Vandepitte

En niet alleen de vakbonden worden geviseerd. De drastische beperking van de fiscale aftrekbaarheid van giften aan vzw’s maakt deel uit van de poging om het middenveld in zijn geheel te verzwakken.

De volgehouden strijd van de vakbonden en andere organisaties voor opgebouwde rechten is daarom niet alleen terecht, maar ook essentieel voor het behoud van de democratie. De middenveldorganisaties zijn een noodzakelijk tegengewicht tegen het beleid van de regering dat de belangen van werkgevers en vermogenden vooropstelt. 

Ernst 

De nieuwe regering probeert ons in te prenten dat het nu eenmaal moeilijke tijden zijn voor iedereen en dat de maatregelen al bij al nog meevallen. Dat is goed geprobeerd, maar het klopt niet. Of zoals Engelaar het zegt: “het zal duren tot iedereen voor zichzelf gezien zal hebben wat de gevolgen zijn”. Maar dan is het te laat natuurlijk.

Een eenvoudige rekensom leert dat als de Arizonaridders minstens elf miljard bij de gewone mensen willen halen, een gemiddeld gezin dan 2.300 euro moet ophoesten. Dat zal ongetwijfeld zwaar gevoeld worden in de portemonee, bij de een al wat meer dan bij de ander.

Alles hangt af van de krachtsverhoudingen

En dat bedrag is dan nog gerekend zonder de mogelijk forse verhoging van de defensiebudgetten. Om de fameuze norm van 2 procent van ons bnp te halen moeten we 4,2 miljard euro extra uitgeven aan defensie. Maar als het 3,5 procent wordt, zoals NAVO-baas Rutte voorstelt en waar Francken van droomt, dan moeten we jaarlijks 13,4 miljard euro meer uitgeven dan vandaag. 

Foto: Marc Vandepitte

En als Trump zijn zin krijgt – hij wil 5 procent – dan zou dat jaarlijkse een extra uitgave zijn van 22,4 miljard euro, of 4.500 euro per gezin extra. Tel dat bij de 2.300 die ze nu al komen halen, dan besef je wat er boven ons hoofd hangt als we ze laten doen.  

Strijd loont

Het regeerakkoord, dat zijn intenties en plannen, die later in wetteksten moeten vertaald worden. Maar die plannen kunnen verijdeld of gewijzigd worden. Alles hangt af van de krachtsverhoudingen. Dankzij het massaal protest van 13 januari, net vóór het regeerakkoord er kwam, hebben de onderhandelaars al gas terug genomen. Het regeerakkoord gaat minder ver dan de verschillende ‘supernota’s’ van Bart De Wever. Dat toont dat strijd loont. 

Dat ‘de massa’ meer vermag dan ze zelf vaak vermoedt, werd eind oktober in Gent bewezen, waar na de aangehouden mobilisatie van het hele middenveld een gesloten akkoord met N-VA werd weggestemd door de leden van Vooruit. Aangezien 56 procent van hen inzag dat de Gentenaars en zeker de Vooruit kiezers niet hadden gekozen voor een coalitie met twee rechtse partijen, waarvan één de afbraak van het middenveld openlijk predikt.

In 2018 konden massale syndicale acties voorkomen dat het ‘pensioen met punten plan’ dat de regering Michel vast van plan was in te voeren, ooit in werking trad. De mobilisaties waren massaal omdat de bonden zeer breed en zeer concreet hadden geïnformeerd over de gevolgen ervan.

Lange adem

De strijd is echter nog lang niet gestreden. Om de golf afbraakmaatregelen te stoppen en te verhinderen dat ze in nieuwe wetten worden gegoten is massale actie en mobilisatie nodig. 

De globale oriëntatie van dit regeerakkoord moet verworpen worden. In plaats van de werkende bevolking verder uit te persen moeten de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Tegenover de elf miljard die ze willen halen bij de gewone mensen staat amper een half miljard meerwaardebelasting. Bovendien blijven de superrijken daarbij helemaal buiten schot. Dat is onfatsoenlijk en onaanvaardbaar. 

Een sterk actieplan is nodig met duidelijke, concrete en offensieve eisen

Om de mensen wat te paaien zal de tactiek van de regering erin bestaan om moeilijke maatregelen iets uit te stellen, ze geleidelijk te laten invoeren, of om enkele symbolische toegevingen te doen. Een andere tactiek zal erin bestaan om bepaalde sectoren tegemoet te komen om zo de werkende bevolking tegen elkaar uit te spelen. 

Daar mogen we ons niet aan laten vangen. Een sterk actieplan is nodig met duidelijke, concrete en offensieve eisen. Het is aan de vakbonden en andere middenveldorganisaties om zo’n actieplan op te stellen. 

Informatie zal ook heel belangrijk zijn. Op dit moment informeren de vakbonden de werknemers over de concrete gevolgen van wat de regering van plan is. Goede informatiecampagnes kunnen bij de werkers het idee counteren dat het begrotingstekort en het tekort in de sociale zekerheid veroorzaakt is door kosten voor asiel, door de te hoge (sic) pensioenen, enzovoort. 

Het is belangrijk om aan te tonen dat het begrotingstekort wordt veroorzaakt door steeds lagere bijdragen van bedrijven aan de sociale zekerheid, steeds meer subsidies aan de (fossiele) industrie, belastingverlagingen voor de rijken en blijvende vrijstelling van belastingen op steeds groter wordende vermogens. 

Foto: Marc Vandepitte

De strijd zal van lange adem moeten zijn, want de regering wil – naast deze aanslag op de portemonnee van de werkers, werklozen en gepensioneerden – ook extra uitgeven in defensie en nog meer subsidies aan de werkgevers. Het valt dus te verwachten dat dit Arizona-pakket het eerste is van vier die bij elke begrotingscontrole zal worden uitgerold omdat de defensie-uitgaven dringend omhoog moeten en de vorige besparingsronde onvoldoende heeft opgebracht.

“Wie vecht kan verliezen, maar wie niet vecht heeft al verloren”

Er is nu al een aankondiging van een algemene staking op 31 maart. Dat is een heel duidelijk signaal, maar zal zeker niet voldoende zijn om de regeringspartijen van gedacht te doen veranderen. Daarvoor zal er een waaier aan actievormen nodig zijn. Lieve Norga stelt het zo: “Het is cruciaal te vermijden dat de staking als climax gepercipieerd wordt, want we zullen daarna op een slimme manier verder moeten duwen als we écht veranderingen willen in de arizona-plannen”.

Foto: Marc Vandepitte

Zoals Berteld Brecht het zei: “Wie vecht kan verliezen, maar wie niet vecht heeft al verloren”. De ervaringen van vorige strijdbewegingen en van de massabetoging van januari tonen aan dat strijd wel degelijk resultaat kan brengen.

Meer lezen? 

Bekijk ons dossier: De plannen van regering de Wever