Marc De Vos commentaar laten geven op een staking is als Club Brugge commentaar laten geven op Anderlecht

Vakbonden brachten dinsdag 14 oktober meer dan 100.000 mensen op de been. Wie mag daar commentaar op geven in De Afspraak? Marc De Vos. De Vos wordt aangekondigd als professor arbeidsrecht. Het lijkt dus alsof hij vanuit die expertise is uitgenodigd.

Onafhankelijk?

Dat zijn academische carrière niet onbesproken is, is zacht uitgedrukt. Als decaan van de Law School van Macquarie University vertrok hij na beschuldigingen van pestgedrag, discriminatie, gebrek aan eerlijkheid en het niet naleven van vastgelegde procedures. Belangrijker om te weten is dat De Vos vandaag ook opnieuw aan het hoofd staat van denktank Itinera.

Terwijl De Vos bijzonder vaak mag aanschuiven bij praatprogramma’s, worden in de kranten studies van Itinera ook regelmatig geciteerd, vaak met de vermelding dat het om een onafhankelijke denktank gaat. Maar onafhankelijk is Itinera helemaal niet.

De Vos is niet uitgenodigd omwille van zijn expertise

Itinera is niet transparant over haar donoren, maar in 2011 bracht de toenmalige sp.a-politicus Dirk Van der Maelen enkele van hen naar buiten. De denktank van De Vos blijkt voornamelijk gefinancierd te worden door rijke CEO’s met liberale connecties. Onder hen onder andere Christian Leysen, CEO van de AXE Group en voormalig parlementslid voor Open Vld. Zijn broer, Thomas Leysen, is CEO van Mediahuis, het bedrijf achter onder meer De Standaard en Het Nieuwsblad, kranten die graag studies van Itinera publiceren.

Een van de medeoprichters van Itinera is Bart Verhaeghe. Hij is CEO van onder andere Club Brugge. Zelfs over een voetbalwedstrijd van Anderlecht kun je niet zeker zijn dat De Vos neutraal kan blijven. Dat hij als woordvoerder van rijke, liberaal-gezinde CEO’s niet enthousiast wordt van een staking, is een evidentie.

Het coöpteren van experts

In de aflevering zette De Vos dan ook — weinig verrassend — een lange tirade in tegen de vakbonden. Ze zouden bezig zijn met de problemen van vroeger, schade toebrengen aan de economie, enzovoort.

Expertise is niet neutraal

De Vos is dan ook niet uitgenodigd omwille van zijn expertise. Hij komt niet om consensus uit een bepaald academisch veld het debat binnen te brengen. Hij is uitgenodigd omdat hij er goed in slaagt het beeld van de expert na te bootsen en zodoende, met enig gezag, een wereldbeeld dat de gevestigde orde verdedigt van een objectieve schijn kan voorzien.

In Manufacturing Consent doen Noam Chomsky en Edward S. Herman uit de doeken hoe machthebbers heel bewust ‘experts’ van het type-De Vos creëren. Zij noemen dat “het proces van het coöpteren van experts”.

“Dat wil zeggen: hen op de loonlijst zetten als consultants, hun onderzoek financieren en denktanks organiseren die hen rechtstreeks in dienst nemen en helpen hun boodschappen te verspreiden. Op deze manier kan vooringenomenheid worden gestructureerd en kan de aanvoer van experts worden beïnvloed in een richting die gewenst is door de overheid en ‘de markt’.”

Wiens expertise

Expertise is niet neutraal. De keuze wiens expertise je aan bod laat komen, is dan ook niet onschuldig.

In het algemeen geldt dat wie veel macht en middelen heeft, ook meer macht en middelen heeft om een heleboel experts op te leiden die goed passen in de volgens een commerciële logica opererende mediaformats.

De macht is maagdelijk wit, al de rest is ‘gekleurd’

Terwijl liberale denktanks zoals Itinera makkelijk hun weg vinden naar de kranten en de televisiestudio’s, is dat voor vakbonden vaak veel moeilijker. Het is dan ook bijzonder ironisch dat, wanneer wij op DeWereldMorgen deze stemmen wél aan bod laten komen, dit vanuit de mainstream weleens wordt afgedaan als ‘niet neutraal’.

De macht is maagdelijk wit, al de rest is ‘gekleurd’. In een medialandschap waarin neutraliteit al te vaak synoniem staat voor het napraten van de macht, is er meer dan ooit nood aan onbeschaamd geëngageerde journalistiek die doet wat ze moet doen: de macht bevragen, bekritiseren en alternatieven onderzoeken.