Nauwelijks is het zomerreces voorbij, of het wekelijkse protest tegen de Israëlische vlag op het stadhuis wordt verbannen naar Het Steen. De organisatoren kregen de keuze: Het Steen of de Groenplaats. Twee locaties die beide veilig buiten het zicht en het gehoor van de Antwerpse politiek liggen, net diegenen waartegen men wil demonstreren.
Stem weggedrukt
Dit illustreert opnieuw hoe het stadsbestuur de stem van zijn burgers systematisch wegdrukt. In Antwerpen mag je enkel demonstreren na goedkeuring van de stad. In de praktijk betekent dat: toestemming vragen aan degene tegen wie je protesteert.
Daarmee wordt het Europees recht op vrije meningsuiting – dat expliciet garandeert dat protest mag plaatsvinden op een relevante plaats en tijd – uitgehold. Amnesty International klaagde deze beperkingen vorig jaar nog aan en pleitte voor de mogelijkheid tot spontane protestbijeenkomsten.
Toestemming vragen aan degene tegen wie je protesteert
Daarnaast zijn er de brede zones waar protest gewoon verboden is, zelfs mét toestemming. De as van het stadhuis tot het Centraal Station geldt als een no-go-zone: aanvragen worden systematisch naar zijstraten verwezen. Op de Suikerrui, de Wapper of het Operaplein mag je wél staan, maar niet op de Grote Markt of de Meir. Uit het zicht van politici en weg uit de commerciële kern.
Intussen negeert het stadsbestuur massaal bezwaarschriften. Het Collectief Ongehoord – ondertussen een collectief van zo’n twintigtal Antwerpse burgerbewegingen die zich ongehoord voelen - toonde vorig jaar al hoe bijna 13.000 bezwaren van burgers simpelweg terzijde werden geschoven. Nieuwe cijfers zijn er niet. Maar recente dossiers, zoals de bomenkap aan de Wouter Haecklaan en in Deurne-Zuid, tonen dat er weinig veranderd is.
Framing
Een andere strategie die de stad graag inzet, en die Amnesty ook beschreef, is framing: bezorgde burgers worden weggezet als extremisten of als beroepsactivisten om zo hun protest te minimaliseren. Dit gebeurt niet alleen met de ‘boomknuffelaars’, maar ook met mensen die opkomen voor mensenrechten zoals de pro-Palestijnse betogers die nu uit het zicht en het gehoor van de Antwerpse politici moeten verdwijnen.
Uit het zicht, uit het gehoor van politici die niet willen luisteren
De wekelijkse solidariteitsactie voor Palestina met de vraag om de vlag van de apartheidsstaat Israël van het stadhuis te halen was blijkbaar te luid. Zij mogen voortaan enkel nog demonstreren op afstand. Uit het zicht, uit het gehoor van politici die niet willen luisteren.
Toch leert de geschiedenis telkens opnieuw dat vreedzaam protest een essentieel onderdeel is van de democratische rechtsstaat. Daarom is dit een oproep om, ten eerste protest opnieuw toe te staan zoals het Europees recht voorziet. Dus zonder voorafgaande goedkeuring, ook als het wringt.
En ten tweede om echt te luisteren naar de bezorgdheden van burgers en hun voorstellen serieus te nemen, in plaats van deze burgers ongehoord en ongezien te laten. Want wie burgers blijft negeren, kweekt enkel luider protest.
Zo is het massale verzet na de recente bomenkap in Deurne-Zuid nog maar een begin. Antwerpen verdient een bestuur dat luistert, niet dat wegkijkt.
Aly Talen is masterstudent Filosofie aan Universiteit Antwerpen.
