Het klimaat redden door soep op kunstwerken te gooien?
De Universiteit Antwerpen (UA) deed in maart onderzoek naar publieke steun voor klimaatacties. De studie Hoeveel soep moet er nog gegooid worden? gaat over het radical flank-effect: over hoe verstorende klimaatprotesten en radicale eisen onze waarneming beïnvloeden.
Zijn ze contraproductief of helpen ze om meer gematigde protestvormen plausibel te maken en dragen ze bij aan beleidsveranderingen?
Simpelweg door er te zijn helpt een radicale voorhoede haar ideeën acceptabel te maken voor gematigden
Om opinieverschuivingen te begrijpen helpt het Overton-Venster. Dat beschrijft welke ideeën en beleidsvoorstellen op een bepaald moment als politiek en maatschappelijk acceptabel worden beschouwd. Ideeën buiten dit ‘venster' worden als radicaal gezien, maar kunnen via publieke discussie en verschuivende normen alsnog binnen het raam terechtkomen.
Bij klimaatacties zal een eisende en activistische aanpak herkend worden door een zekere kopgroep. Het eerder gematigde peloton, het grote publiek, neemt vermoedelijk afstand van extreme uitingsvormen maar volgt wel.
De massa wordt dankzij de actie ontvankelijker voor het achterliggende doel. Zelf zouden ze nooit met soep gooien voor het klimaat, maar hun denkraam schuift een beetje op.
Jongeren van Fridays for Future met hun schoolstakingen en Extinction Rebellion hebben er mede voor gezorgd dat de grote massa een beetje meebewoog in hun richting en een houding aannam die daarvoor nog ondenkbaar leek. Simpelweg door er te zijn, helpt een radicale voorhoede haar ideeën acceptabel te maken voor gematigden.
Samenvattend toont het UA-onderzoek aan dat het onderzochte effect vanuit de flanken reëel en meetbaar is wanneer het gaat om protest. Verstorende acties kunnen meer gematigde acties legitimiteit verlenen.
De radicale en de gematigde flanken moeten zich genoeg van elkaar blijven onderscheidenDit inzicht kan de klimaatbeweging vooruithelpen. Maar de radicale en de gematigde flanken moeten zich wel genoeg van elkaar blijven onderscheiden. Anders bestaat het risico dat de hele klimaatbeweging als extreem en onredelijk worden gezien. “Een zekere mate van tactische differentiatie tussen de facties wordt noodzakelijk geacht”, aldus de onderzoekers.
