Wat rechts paus Franciscus nooit heeft vergeven

Tot op het laatste moment van zijn leven bleef paus Franciscus hameren op de boodschap die de politiek-militaire leiders van het zionisme het meest irriteerde: een oproep om het bloedbad in Gaza te stoppen. Hij verwoordde wat miljoenen mensen wereldwijd voelen - dat het "afschuwelijk" en "beschamend" is om onschuldige kinderen te vermoorden onder het mom van de verdere bezetting van een land dat de aanvaller niet eens toekomt.

In tegenstelling tot de hypocrisie van veel internationale instellingen, sprak Franciscus zich luid en duidelijk uit. Wie nu zwijgt, zei hij, maakt zich medeplichtig aan een nieuwe Holocaust.

Een paus die de status quo doorbrak

Vanaf het moment dat Mario Bergoglio tot paus werd verkozen, wist hij dat hij een wereld zou betreden die vele werelden omvat. Die zijn bijna allemaal gehuld in een geheimzinnigheid die dient om de verschillende problemen en geschillen te verdoezelen in de gang van zaken binnen de kerk.

Met zijn vriendelijke en goedmoedige stijl wist hij zich door de ingewanden van het Vaticaan te bewegen. Hij zette de eerste stappen om de deuren open te gooien voor de gelovigen en zelfs voor degenen die het niet eens waren met zijn ideeën over diepgaande verandering. Hij ging nog veel verder en riep op tot een interreligieuze dialoog en tot een broederlijke toenadering tot de Islam.

“Als de armen niet berusten, als mensen zich organiseren, dan zal dat vroeg of laat de dingen ten goede veranderen”

Hij was ook keihard tegen het gebrek aan transparantie binnen de Kerk. Hij vocht tegen corruptie, ook al maakte hij daarmee machtige vijanden - met name onder de reactionaire vleugel van het Vaticaan. Die groep kon het niet verkroppen dat deze paus, geïnspireerd door Franciscus van Assisi, altijd koos voor de armen en verdrukten.

Een paus voor de sociale bewegingen

Franciscus nodigde sociale en volksbewegingen van over de hele wereld uit in het Vaticaan. Mensen zoals de vermoorde Hondurese activiste Berta Cáceres, de leider van de cocatelers en Boliviaanse ex-president Evo Morales, de Argentijnse vakbondsleider Juan Grabois en gemeenschapsleiders van de Bolivariaanse Revolutie en van het socialistische Cuba kwamen langs.

Met hen, dankzij de oproep van het Dicasterium (bestuursorgaan van het Vaticaan, nvdr) voor de Dienst van Integrale Menselijke Ontwikkeling, steunde hij de slogan die nog steeds gedragen wordt door de verschillende betogingen en protesten in Abya Yala (Noord- en Zuid Amerika): “Land, Huisvesting en Werk”. Zonder aarzelen noemde Franciscus ze “heilige rechten”.

Vaak was hij linkser dan bepaalde lauwe standpunten van het progressieve kamp. Tegen de nieuwe “verdoemden der aarde” die hem om advies durfden te vragen over hoe ze door moesten gaan met de strijd, stelde Franciscus dat “niemand jullie je overtuiging mag afnemen, niemand jullie hoop mag stelen, niemand de dromen die jullie vandaag hebben mag uitdoven”.

Vaak was hij linkser dan bepaalde lauwe standpunten van het progressieve kamp

Volgens hem was de missie van de sociale bewegingen “transcendentaal” omdat “als de armen niet berusten, als mensen zich organiseren, als ze volharden in het dagelijks opbouwen van gemeenschap en tegelijkertijd vechten tegen de structuren van sociale onrechtvaardigheid, vroeg of laat de dingen ten goede zullen veranderen”.

Ontroerd door de getuigenissen van landloze boeren uit Brazilië of mannen en vrouwen uit Guatemala en Peru die het kwaad aan de kaak stelden van de megamijnen die Pacha Mama, de aarde, verwoesten, spoorde hij hen aan om “niet op te geven”, want “overwinningen kosten offers”.

En toen de jongste leden van de religieuze basisgemeenschappen hem vroegen wat ze moesten doen tegen de arrogantie van vraatzuchtige en onverzadigbare kapitalisten, antwoordde hij schalks: “Ik hoop dat jullie de straat op gaan en herrie schoppen. Ik wil dat de Kerk de straat op gaat. Als de kerk de straat niet op gaat, wordt het een NGO. En de Kerk is geen NGO!”

Encyclieken die de wereld wakker schudden

Om zijn standpunten te ondersteunen en een universele boodschap achter te laten, schreef hij twee baanbrekende encyclieken: Laudato Si’, in 2015 en Fratelli Tutti, in 2020. Het doel was om mensen bewust te maken van de moeilijkheden in een wereld die steeds verder af komt te staan van spiritualiteit.

“Ik hoop dat jullie de straat op gaan en herrie schoppen. Ik wil dat de Kerk de straat op gaat”

De eerste encycliek staat bekend als de 'ecologische encycliek'. De paus maakte er een diepgaande reflectie over de toestand van het milieu en de ecologie. Hij riep op tot het beschermen van de planeet en tot een echte ecologische bekering om zorg te dragen voor ons gemeenschappelijke huis.

Fratelli Tutti is een sociaal document waarin hij het thema van broederschap en sociale vriendschap aansneed.

Waarom rechts hem haatte

Zijn onverzettelijkheid in mensenrechtenkwesties, tegen autoritarisme en dictaturen, maakte hem een doelwit van de rechtervleugel. In Argentinië voerden de ‘vrienden’ van de genocidaire militairen, die in 1976 een dictatuur installeerden en een hele generatie lieten verdwijnen, een ware inquisitie tegen Franciscus.

Hij wees met de vinger naar de misdadigers die een etnocide plegen in Gaza

Ze beledigden hem op duizend manieren. Een van die fanatici twitterde zelfs “de hemel te vragen om hem voor altijd te laten verdwijnen, maar dan wel naar de hel”. Het zijn dezelfden die zich tegenwoordig schuilhouden achter de rok van vice-presidente, Victoria Villarruel, die al even negationistisch en brutaal is als het hele kabinet van Javier Milei.

Blijvende erfenis

Francisco is heengegaan, maar zijn stem en zijn daden zullen mensen aan het denken blijven zetten. Hij wees met de vinger naar de misdadigers die een etnocide plegen in Gaza en aarzelde niet om zich uit te spreken. Hij veroordeelde de deportaties uitgevoerd door de nieuwe Satan die vanuit Washington regeert, zonder zich van protocol aan te trekken.

Dat was zijn stijl, zijn manier van zijn, dezelfde die hij de afgelopen jaren liet zien toen hij de grootmoeders van Plaza de Mayo ontving of zijn woede uitte over het slaan en met traangas bewerken van gepensioneerden door de Argentijnse politie. Gedurende zijn hele ambtstermijn weigerde hij ook om zijn land te bezoeken, om te vermijden dat dat bezoek misbruikt zou worden in de interne machtsstrijd.

Lees ook: Paus Franciscus overleden: stem van de armen en geweten van de wereld

Afbeelding

Carlos Aznárez is een Argentijse journalist.

Dit artikel verscheen eerder op Almayadeen. De vertaling is van Katrien Demuynck.