Wat is Trump met zijn invoertarieven van plan?

In een opmerkelijke toespraak op 7 april 2025 onthulde Stephen Miran, de voornaamste economische adviseur van Donald Trump en voorzitter van de US Council of Economic Advisers, het ware doel van het tariefbeleid onder Trump:

het gebruiken van importheffingen als drukkingsmiddel om andere landen te dwingen financieel bij te dragen aan het behoud van de wereldhegemonie van de VS.

Eerst betalen

Volgens Miran leveren de Verenigde Staten twee zogenoemde “globale publieke goederen”: militaire bescherming via hun wereldwijde legerbasisnetwerk en de rol van de dollar als wereldreservemunt.

Deze rol als wereldmacht is volgens Miran duur, en het is niet langer aanvaardbaar dat andere landen hier gratis gebruik van maken. De VS wil dat landen “hun eerlijke deel” betalen, onder dreiging van zware invoertarieven als sanctie voor weigering.

Deze strategie wordt omschreven als een ‘Mar-a-Lago akkoord’ – een informele naam voor een nieuwe economische wereldorde onder de voorwaarden van de VS.

Trump wil de imperialistische wereldorde niet hervormen of democratiseren maar net verstevigen

De kern van Mirans boodschap is dat de militaire en financiële dominantie van de VS behouden moet blijven, en dat deze niet langer enkel door de VS zelf gefinancierd kan worden. Hij stelt dat het onhoudbaar is dat andere landen profiteren van machtsstructuren van de VS zonder bij te dragen aan de kosten.

De VS zal daarom buitenlandse regeringen onder druk zetten met hoge importheffingen totdat ze instemmen met gunstige voorwaarden voor Washington.

Op 2 april had Trump zeer hoge invoerheffingen opgelegd aan zowat alle landen. Enkele dagen later heeft hij die maatregel behalve voor China voor drie maand opgeschort, in afwachting van gesprekken met de betrokken landen. Ondertussen blijft wel een heffing van 10 procent overeind voor alle landen.

Bretton Woods

In plaats van de huidige wereldorde, zoals gecreëerd tijdens Bretton Woods in 1944, te hervormen of te democratiseren, wil Trump deze imperialistische structuren net verstevigen.

De Bretton Woods-conferentie van 1944 markeerde het begin van een internationale economische orde waarin de hegemonie van de VS centraal stond. In een wereld die verwoest was door oorlog, traden de Verenigde Staten naar voren als enige economische supermacht.

Onder hun leiding werd een systeem opgezet waarin de dollar het wereldwijde anker werd: andere munten werden aan de dollar gekoppeld, en de dollar zelf was inwisselbaar voor goud. Dit gaf de VS een uitzonderlijke positie, want andere landen moesten dollars opsparen om hun economieën draaiende te houden en handel te drijven, terwijl de VS die dollars probleemloos kon bijdrukken.

De dreiging van tarieven is een soort belasting op buitenlandse samenwerking met het VS-imperium

De instellingen die tijdens de periode van Bretton Woods werden opgericht — het IMF en de Wereldbank — vestigden zich in Washington en functioneerden grotendeels volgens de belangen en voorwaarden van de VS.

Waar Bretton Woods de economische pijler van die hegemonie vormde, legde de NAVO de militaire basis. Onder het mom van collectieve veiligheid tegen de Sovjetdreiging kreeg de VS via de NAVO vaste voet aan de grond in Europa, met militaire bases, troepen en een leidende rol in de strategische besluitvorming.

Trump wil de hegemonie van de VS behouden, zowel op vlak van de munt als militair, maar wil wel dat andere landen dat financieren. Miran verwoordde het duidelijk: als landen willen genieten van de “geopolitieke en financiële paraplu” van de VS, dan zullen ze daarvoor moeten betalen. De dreiging van tarieven wordt zo een soort belasting op buitenlandse samenwerking met het VS-imperium.

Afbeelding

Het verlanglijstje van Trump

In zijn speech formuleerde Miran vijf concrete manieren waarop landen “hun eerlijke aandeel” aan de Amerikaanse hegemonie kunnen bijdragen.

Ten eerste kunnen ze simpelweg de importtarieven aanvaarden zonder tegenmaatregelen te nemen, waarmee inkomsten worden gegenereerd voor het ministerie van Financiën om publieke goederen te financieren.

Ten tweede kunnen ze hun markten openen voor export vanuit de VS en meer producten van Amerikaanse makelij aankopen.

Trump wil de hegemonie van de VS behouden, maar wil wel dat andere landen dat financieren

Ten derde wordt verwacht dat landen meer investeren in defensie-uitgaven, maar dan wel door wapens en materieel bij VS-bedrijven aan te kopen.

Ten vierde kunnen buitenlandse bedrijven een deel van hun productie verleggen naar de VS. Dat bespaart hen importheffingen en creëert banen in de VS.

Ten slotte, en het meest expliciet imperialistisch, stelde Miran dat landen ook gewoon “cheques” kunnen uitschrijven aan de schatkist van de VS – in de vorm van langlopende obligaties (leningen) zoals 100-jarige Treasury bonds met lage opbrengsten, die door inflatie in waarde dalen, waardoor ze Washington feitelijk subsidiëren.

Dilemma

In zijn toespraak erkende Miran impliciet het bestaan van het zogeheten Triffin-dilemma: het fundamentele conflict waarbij een land dat de wereldreservemunt uitgeeft – in dit geval de VS – een structureel handelstekort moét hebben (meer importeren dan exporteren) om voldoende dollars in omloop te brengen voor internationale handel. Dit tekort ondermijnt echter op termijn de eigen industriële basis.

Voor de VS vormt de economische relatie met China het kerngevecht van de globale machtsstrijd

Miran gaf toe dat deze rol de maakindustrie van de VS heeft “gedecimeerd” en dat de handelstekorten “onhoudbaar” zijn geworden. Toch wil de Trump-regering het systeem behouden én hervormen tegelijk: het wil blijven profiteren van de dominante dollarpositie, maar andere landen dwingen de kosten te dragen die deze dominantie met zich meebrengt.

China als vijand

Binnen dit plan wordt China voorgesteld als de voornaamste tegenstander. Volgens Miran is Beijing “de grootste vijand” van de VS, en vormt de economische relatie met China het kerngevecht van de globale machtsstrijd. Trump heeft reeds tarieven tot 145 procent opgelegd aan Chinese goederen en wil de productie in de VS loskoppelen van die van China.

De VS wil alternatieve toeleveringsketens ontwikkelen met bevriende landen, die volgens Miran “eerlijk” omgaan met de belangen van de VS. Miran beweert dat landen met grote handelsoverschotten – zoals China – zwak staan in een handelsoorlog, omdat ze afhankelijk zijn van export en van de Amerikaanse markt.

In zijn ogen staan de Verenigde Staten sterker omdat ze de import uit China kunnen vervangen, hetzij door in te voeren vanuit andere partnerlanden, hetzij door de productie van goederen in de VS zelf te (laten) produceren (door buitenlandse bedrijven).

Washington speelt volgens hem een spelletje economische blufpoker met Beijing, om te kijken wie eerst plooit, in de hoop dat dit China is. Intussen waarschuwen economen dat gewone burgers in de VS de rekening zullen betalen via inflatie, terwijl de voordelen van deze economische confrontatie vooral ten goede komen aan de financiële en industriële elite, denk maar aan de geplande belastingverlaging voor bedrijven.

Mar-a-Lago

De Trump-regering probeert hiermee niets minder dan het herschrijven van de economische fundamenten van de wereldorde zoals die ontstond na de Tweede Wereldoorlog.

Het is zeer de vraag of landen zich opnieuw zo zullen laten misleiden als in 1985 met het ‘Plaza-akkoord’

De VS heeft sinds Bretton Woods de wereldorde ingericht op maat van haar eigen belangen, met de dollar als wereldwijd betaalmiddel en met Wall Street als profiteurs van het internationale kapitaalverkeer. Deze hegemonie wordt ook ondersteund door een enorm militair apparaat, met zo’n 800 buitenlandse bases.

Miran en Trump willen deze dominantie niet democratiseren of delen, maar haar kosten uitbesteden en de voordelen ervan verder centraliseren binnen de VS.

De grote deal die Trump hoopt te bereiken, wordt het ‘Mar-a-Lago-Accord’ genoemd. De term verwijst naar Trumps luxeresort en doet denken aan het ‘Plaza Accord’ uit 1985, toen de regering Reagan haar bondgenoten (Japan, VK, Frankrijk, West-Duitsland) dwong de waarde van hun munten op te drijven tegenover de dollar.

Afbeelding

Dat akkoord had desastreuze gevolgen voor Japan: het leidde tot een enorme economische zeepbel en een decennialange economische stagnatie. Trump hoopt nu op vergelijkbare deals met zijn bondgenoten, maar mikt ook op bredere internationale naleving. Het is nu echter zeer de vraag of landen zich opnieuw zo zullen laten misleiden.

China heeft de VS in elk geval al met gelijke munt terugbetaald en zal invoertarieven tot 125 procent heffen. Daarnaast lanceert Beijing een alternatief voor het door de VS gedomineerde SWIFT-betalingssysteem wat de positie van de dollar op termijn serieus kan ondermijnen.

De volgende 90 zullen mee bepalen hoe de (economische) wereldorde van de volgende decennia er zal uitzien

In de volgende drie maanden zullen er intensieve onderhandelingen zijn tussen de VS en de rest van de wereld die bepalend zullen zijn voor de toekomstige (handels)relaties met de VS. Maar ook in de rest van de wereld zal er ongetwijfeld veel overleg zijn om te kijken hoe men zich - al dan niet gezamenlijk - het best kan verhouden tot deze nieuwe en ongeziene agressie van de VS.

De volgende 90 dagen zullen dan ook heel belangrijk zijn. De wijze waarop de wereld zal reageren op deze brutale handelspolitiek van de VS zal mee bepalen hoe de (economische) wereldorde van de volgende decennia er zal uitzien.

Neoconservatieven

Nog belangrijk om te vermelden: de toespraak van Miran vond plaats achter gesloten deuren op het Hudson Institute, een neoconservatieve denktank in Washington D.C., gefinancierd door rijke rechtse donoren zoals Rupert Murdoch, Charles Schwab en Harlan Crow.

Het instituut ontvangt ook geld van multinationals als Meta, AT&T, Chevron en wapengiganten zoals Lockheed Martin, Boeing en Northrop Grumman – stuk voor stuk bedrijven die baat hebben bij een hard buitenlands beleid van Washington.

Op het podium wapperden symbolisch vier vlaggen: die van de Verenigde Staten, Israël, Oekraïne en Taiwan – allemaal sleutelspelers in de Amerikaanse geopolitieke strategie tegen China en Rusland.

*                              *

Je kan er niet omheen: het economisch plan van Trump, hoe chaotisch het ook aangepakt wordt, is openlijk imperialistisch. Het tracht buitenlandse overheden te dwingen financieel bij te dragen aan een door de VS geleide wereldorde waarover die landen zelf geen zeggenschap hebben.

Via tarieven, economische intimidatie en het afstraffen van wie alternatieven zoekt voor het dollarsysteem, wil de VS landen onderdanig houden. Het zijn typisch tactieken van een maffiabaas.

Het Mar-a-Lago-akkoord is in essentie een poging tot het opleggen van economische belastingen aan de rest van de wereld – om een verouderd imperium het koste wat het kost overeind te houden en om de bevriende elite van Trump een belastingverlaging te kunnen bieden.

Dit artikel is een bewerkte samenvatting van een video van Ben Norton die je hieronder kan bekijken: