Marine Le Pen veroordeeld voor fraude: bij extreemrechts is elke beschuldiging een bekentenis

Het is toch opmerkelijk. Geen enkele partij die zo hard tekeergaat tegen sociale fraude als het Vlaams Belang. Wanneer men dan in de gemeente Stekene onderzoek doet naar fraude in sociale woningen, is er slechts één sociale huurder die daarvoor uit zijn woning moet worden gezet: Chris Verschueren, gemeenteraadslid voor het Vlaams Belang.

Geen enkele partij die harder roept om strenge straffen. "Elke straf moet volledig uitgevoerd worden", zo klinkt het op de website van het Vlaams Belang. Wie wordt er veroordeeld tot één jaar cel, omdat hij een bedreiging vormt voor de democratie? Juist, Dries Van Langenhove, voormalig lijsttrekker en parlementslid voor het Vlaams Belang.

Misschien is het niet toevallig dat wie zelf enkel wil profiteren overal profiteurs begint te zien

Geen enkele partij die een grotere nadruk legt op het vermeende probleem van corrupte politici die het landsbelang niet op de eerste plaats zetten. Wie blijkt er zich na onderzoek te hebben laten omkopen door een buitenlandse zakenman? Juist, Filip Dewinter van het Vlaams Belang.

Zou het kunnen dat het mens- en wereldbeeld dat het Vlaams Belang verspreidt, op de een of andere manier toch verband houdt met hoe de politici van het Vlaams Belang zélf in het leven staan? Dat men daar aan een vorm van projectie doet? Dat het misschien toch niet zo toevallig is dat wie zelf enkel wil profiteren en omkoopbaar is, overal profiteurs en omkoping begint te zien?

De perfecte metafoor

In de Verenigde Staten stak Steve Bannon, voormalig adviseur van Trump, geld dat via een crowdfunding was opgehaald voor de bouw van de muur aan de grens met Mexico in zijn eigen zak. Het is eigenlijk de perfecte metafoor voor wat extreemrechts doet: de migranten gebruiken als zondebok en ondertussen zichzelf verrijken.

In Oostenrijk raakte FPÖ-leider Heinz-Christian Strache in opspraak nadat hij op Ibiza gefilmd werd en overwoog overheidscontracten en mediatoegang aan een investeerder toe te kennen in ruil voor campagne- en partijdonaties. In Duitsland was er het donatieschandaal rond de AfD. En nu is dus Marine Le Pen, van de Franse extreemrechtse partij Rassemblement National, schuldig bevonden aan het verduisteren van Europese parlementsfondsen door middel van fictieve banen.

Men doet niet eens de moeite om te ontkennen dat Marine Le Pen corruptie gepleegd heeft

Natuurlijk is het niet zo dat er alleen bij extreemrechts fraude voorkomt. Dat heb je wellicht in bepaalde mate wel in alle politieke stromingen. Waar extreemrechts zich onderscheidt, is dat het consequent weigert om verantwoording af te leggen. Men tracht de eigen corruptie niet te verbergen, maar gaat voluit in de tegenaanval.

Men doet niet eens de moeite om te ontkennen dat Marine Le Pen corruptie gepleegd heeft. Dat doet er in de extreemrechtse ideologie niet toe. Zij is de leider en staat dus hoe dan ook boven de wet. Wat als een probleem wordt gezien, is dat ze daarvoor ook gestraft wordt. Zij is dus niet de dader, maar het slachtoffer. Ook dat kan je zien als een metafoor voor extreemrechts, die verwisseling van dader en slachtoffer.

Een wankel evenwicht

Extreemrechtse politici uit heel Europa zijn het erover eens dat Marine Le Pen veroordeeld is voor bewezen fraude als een politieke afrekening door links.

Misschien moeten we ook deze beschuldiging als bekentenis interpreteren. Misschien moeten we uit hun calimerogedrag vooral leren dat eens zij aan de macht komen, ze geen seconde zouden twijfelen om af te rekenen met hun politieke tegenstanders. Misschien zijn ze daar zo van doordrongen, dat ze zich gewoon niet kunnen voorstellen dat democratische politici wel enig belang hechten aan de rechtspraak.

Progressieve krachten moeten hier een wankel evenwicht bewaken. In de liberale democratie gaan abstracte universele principes van vrijheid en gelijkheid in de publieke sfeer op ongemakkelijke wijze samen met concrete onderdrukking en ongelijkheid in de privésfeer en in de economische sfeer.

Bovendien blijkt die scheiding vaak kunstmatig te zijn en heeft ongelijke macht in het economische domein, onder meer door middel van corruptie, vaak ook ongelijke macht in het publieke domein als gevolg. De kritiek op deze corruptie en de beperkingen van de liberale democratie mag niet aan extreemrechts worden overgelaten.

Tegelijkertijd is het eveneens een gevaar om de abstracte principes van vrijheid en gelijkheid in de liberale democratie als louter schijn te beschouwen. Als de opkomst van extreemrechts ons iets leert, dan is het wel dat we veel beter af zijn met een onvolmaakte rechtsstaat en een onvolmaakte democratie dan met de openlijke oligarchie die zij ingang proberen te doen vinden.