Simon Sterck vanop de klimaattop: “Ik ben beschaamd dat België zijn verantwoordelijkheid niet opneemt”
Jongeren spelen al jaren een belangrijke rol in bewustmaking en actie rond klimaat. De Vlaamse Jeugdraad publiceerde in september een advies rond klimaatrechtvaardigheid. In de inleiding van dat advies leren we dat de helft van de kinderen in Europa steeds vaker blootgesteld wordt aan hittegolven. Het volstaat niet dat we individueel onze verantwoordelijkheid nemen, de transitie moet sociaal rechtvaardig gebeuren.
Simon, hoe belangrijk is deze bijeenkomst?
“Er staan een aantal belangrijke thema’s op de agenda. Het is tijd om het internationale klimaatbeleid te evalueren. De klimaatfinanciering moet ook bekeken worden. Er was beloofd dat er jaarlijks 100 miljard euro van de rijke landen naar de armere landen in het Globale Zuiden zou gaan voor duurzame ontwikkeling. Wat we nu zien is dat die 100 miljard nooit gehaald wordt. Een deel van het geld blijkt ook uit leningen te bestaan die dan terugbetaald zullen worden.”
“De COP is vooral belangrijk omdat elke tiende van een graad helpt. Hoe meer we de klimaatopwarming kunnen afremmen, hoe minder erg de gevolgen van de opwarming zullen zijn. Er was geen werelddeel zonder grote klimaatramp deze zomer, en dat komt steeds vaker voor. Ook voor jongeren is het steeds duidelijker. Vroeger had je om de vijf jaar misschien eens een Chirokamp met vreemd weer, nu lijkt het elk jaar één van de tien plagen van Egypte te zijn: hitte, overstromingen, insectenplagen …”
“Veel mensen geven deze COP het voordeel van de twijfel. Er worden veel ambities uitgesproken. Ik hoop in elk geval dat er zal beslist worden dat fossiele brandstoffen uitgefaseerd zullen worden.”
Ecologische handafdruk: het positieve effect van actie
Op 3 december is er een grote klimaatmars in Brussel. Waarom is het belangrijk dat we op straat komen?“Wel kijk, er zijn hier vijf ministers uit België aanwezig op de COP. De delegatie van de Klimaatcoalitie, waar ik deel van uitmaak, gaat met alle aanwezige Belgische ministers aan tafel zitten, hier in Dubai. Al die gesprekken vinden plaats na 3 december. Als we er nu samen voor zorgen dat de betoging in Brussel een succes wordt, met een hoopvolle maar actieve boodschap, dan nemen wij dat mee in onze gesprekken. De politici willen een draagvlak voor hun maatregelen, het moet allemaal ‘haalbaar en betaalbaar’ zijn. Wij kunnen op straat tonen dat er een echt draagvlak is. En het werkt, zowel de Europese Green Deal als het Belgisch klimaatbeleid zouden nooit zo ambitieus zijn zonder druk van onderuit, door acties waarbij we 70.000 mensen op straat kregen. Ook de maatregelen die jouw middelbare school moet nemen kan je afdwingen door in actie te komen.”
"Wij kunnen op straat tonen dat er een echt draagvlak is"“Tegelijk snap ik dat jongeren het gevoel krijgen dat het toch niets uithaalt. Er wordt dan snel naar individuele actie gekeken. Je ecologische voetafdruk moet kleiner, mensen moeten minder met het vliegtuig reizen. Ikzelf ben ook met het vliegtuig naar Dubai gegaan nu. Ik was liever met de trein gekomen, maar dat kon deze keer niet. Maar naast de ecologische voetafdruk heb je ook een ecologische handafdruk, namelijk de positieve impact die je kan hebben door je acties. In de internationale politiek moet je mensen echt kunnen ontmoeten, in de ogen kijken en vertrouwen winnen.”
In België is de politiek het nog steeds niet eens over een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen. Wallonië en Brussel willen de klimaatdoelstellingen van de Europese Unie volgen, maar Vlaanderen verzet zich daartegen. Daardoor staat België ver achter bij de omliggende landen wat de doelstellingen op klimaatvlak betreft. Wat vind je daarvan?
“Ik ben beschaamd dat België geen verantwoordelijkheid kan opnemen. We zijn een rijk land, met veel kennis en innovatie, en we hebben een grote historische verantwoordelijkheid. De klimaatverandering is in het rijke Westen ontstaan, in landen als België.”
“Er wordt de hele tijd naar de bevoegdheidsverdeling tussen de deelstaten en het Federale niveau gewezen, als excuus om niet in actie te moeten schieten. We moeten samen met de andere Europese landen sterke maatregelen nemen en eisen.”
Klimaatleerplan van de kleuterschool tot het hoger onderwijs
De Vlaamse Jeugdraad heeft een memorandum geschreven over de klimaatopwarming. Wat zijn daarin de belangrijkste punten?“Klimaat is een van de prioriteiten van de jeugdraad. We stellen onze standpunten samen met experts op. Een eerste speerpunt is klimaatrechtvaardigheid. De grootste slachtoffers van de klimaatcrisis hebben die crisis zelf niet veroorzaakt. Er is ook het thema van de intergenerationele rechtvaardigheid. We zijn allemaal voorouders die voor onze nakomelingen moeten zorgen. We moeten de wereld achterlaten zoals we ze gevonden hebben. En dan is er ook de onrechtvaardigheid die de maatregelen zelf met zich meebrengen. Zonnepanelen zijn goed, maar als je ze op eigen kosten moet leggen dan blijven armere gezinnen achter.”
“Het is ook tijd om meer te investeren in klimaateducatie. We leren op school nog steeds niet genoeg over klimaat. Het mag niet meer afhangen van individuele geëngageerde leerkrachten. We willen een volledig leerplan, vanaf de kleuterschool. De kleuters moeten al in het bos kunnen gaan, om te leren wat de natuur is en hoe je ze moet beschermen. En van daaruit gaat het verder, via het lager en secundair onderwijs, tot in het hoger onderwijs. Het moet voor iedereen zijn, niet enkel het aso, ook leerlingen in het technisch en beroepsonderwijs moeten over milieu en klimaat leren. Wij zijn de leiders van morgen, en wij moeten leren met welke crisis we geconfronteerd worden, en welke rol wij kunnen spelen bij de oplossing.”
“Tot slot zijn er de kinderrechten. Er is een nieuwe bijdrage bij het kinderrechtenverdrag gekomen die het verband tussen kinderrechten en klimaat bevestigt. Kinderen hebben recht op leven en op een goede gezondheid. Klimaatopwarming tast dat recht aan.”
Lees ook:
