Mythe 1: De sociale zekerheid is louter
verzekering

In de retoriek van N-VA wordt de
sociale zekerheid steeds opgevat als een verzekering.ⁱ
Bemerk nochtans dat er een essentieel verschil bestaat tussen de
woorden ‘verzekering’ en ‘zekerheid’. Dat wij onze sociale zekerheid
een ‘zekerheid’ noemen, heeft te maken met de principes die achter
die sociale zekerheid schuilgaan.

De sociale zekerheid is ontworpen om
alle burgers een minimale vorm van zekerheid te bieden tegen
persoonlijke, economische en sociale tegenslagen. Het soort
tegenslagen waar we allemaal mogelijks mee geconfronteerd worden. Net
omdat we allemaal kunnen te maken krijgen met dergelijke tegenslagen
werd een systeem ontworpen dat iedere burger een minimale zekerheid
garandeert.

Er zit een onvoorwaardelijk element in
het idee van sociale zekerheid. Voor iedere burger moeten bepaalde
fundamentele rechten gewaarborgd blijven. Net daarom kan een
zekerheid nooit verengd worden tot een verzekering. Een verzekering
werkt volgens een ‘voor-wat-hoort-wat’ principe: je krijgt naarmate
je bijdraagt. De zekerheid van de sociale zekerheid is dat zelfs
diegene die niet kunnen bijdragen toch aan boord blijven.

Zekerheid reduceren tot verzekering is
een aanval op de onvoorwaardelijke principes waarop de sociale
zekerheid rust. En het is die aanval die N-VA heel doelbewust en
nauwgezet inzet. Voorbeelden? Werkloosheidsuitkering wordt beperkt in
de tijd, leefloon wordt afhankelijk gemaakt van de bereidheid om
vrijwilligerswerk te doen. Fundamentele rechten en zekerheden worden
voorwaardelijk gemaakt. Onzekerheid komt in de plaats.

Mythe 2: Activering door beperken
uitkeringen

Het vertoog van de N-VA is een vertoog
dat angst inzet als overtuigingsmiddel. Er wordt voortdurend een
beeld opgehangen van een sociaal model dat op de rand van de afgrond
staat. De apocalyptische voorspellingen moeten toekomstige kiezers
overtuigen van de juistheid en dringendheid van N-VA’s economisch
programma.

Voor N-VA kan de apocalyps als volgt
vermeden worden: er moet meer bijgedragen worden aan het systeem van
de sociale zekerheid. Dat betekent concreet: meer werken, minder
verteren. De denkfout die hier gemaakt wordt is dat bijdragen een
kwestie van pure vrijwilligheid zou zijn. Alsof mensen ervoor kiezen
om niet bij te dragen en werkloos te zijn.

De waarheid is eerder andersom
natuurlijk. Vele mensen willen niets liever dan werken, gezond zijn
en actief bijdragen door middel van arbeid. Het idee dat werk vinden
slechts een kwestie van wilskracht is, is nonsens. Recent nog
getuigde een blogster op deze site hoe voor een betrekking van één
(!) maand zich honderd mensen kandidaat stelden. Dat is de realiteit
van de arbeidsmarkt vandaag: er zijn meer werkzoekenden dan
vacatures.

In tijden van toenemende werkloosheid
en minder openstaande vacatures is het net belangrijk dat de sociale
zekerheid in tact blijft. Het is op dat moment dat ons sociaal
systeem zijn werk hoort te doen. Daarvoor dient het.

Maar daar denkt N-VA duidelijk anders
over. Net nu zoveel (jonge) mensen op zoek zijn naar werk, wordt de
werkloosheidsuitkering verder beperkt in de tijd. N-VA pleit ervoor
om een uitkering tot twee jaar te beperken. Daarna val je terug op
een leefloon. En wie op een leefloon terugvalt die mag
‘vrijwilligerswerk’ gaan uitvoeren. En wie zonder leefloon valt,
krijgt nada.

Mythe 3: Ondernemers creëren jobs

De N-VA pleit niet alleen voor een
besparing in de sociale zekerheid. Ook werkende mensen zullen door de
zure appel moeten heen bijten. De indexsprong die N-VA voorstelt
zorgt ervoor dat het leven van werkende mensen duurder zal worden.
Het loon zal immers niet meestijgen met de prijzen waardoor de
koopkracht daalt. Dit komt neer op een loonverlies van gemiddeld 1050
euro bruto.

Maar maatregelen zoals de indexsprong
of het snoeien in de sociale zekerheid dienen een hoger doel volgens
N-VA. Deze pijnlijke ingrepen dienen om onze economie opnieuw op het
spoor te krijgen. Het zal de competitiviteit van bedrijven verhogen
en op die manier jobs scheppen. Kortweg gezegd: ondernemers creëren
jobs, dus moeten die ondernemers verwend worden.

Ondernemers creëren dus jobs. Het is
de mythe die als sluitsteen dient voor het hele economische programma
van N-VA. Maar het blijft een mythe. Dat ondernemers jobs creëren
klopt eigenlijk niet. Voor een ondernemer is iedere werknemer een
kost en kosten dienen vermeden in een context van winstmaximalisatie.
Competitieve bedrijven streven ernaar om zo weinig mogelijk mensen
als werknemer aan te nemen. In die zin kan je zeggen dat ondernemers
evengoed jobvernietigers zijn.

Hoe worden jobs dan wel gecreëerd?
Door het stimuleren van de koopkracht. Een onderneming zal slechts
mensen te werk stellen als ze moet antwoorden op een toegenomen vraag
vanuit de consumenten. Om een voorbeeld te geven: de cafébaas die
zijn klantenaantal plots ziet verdubbelen zal noodgedwongen extra
krachten achter de bar zetten. Is het de cafébaas die jobs creëert?
Nee, het zijn de klanten die genoeg geld hebben om op café te gaan
die de extra jobs creëren. Om preciezer te zijn: dankzij het geld –
de koopkracht – van de klant ontstaan er nieuwe jobs.

De koopkracht van de consument wordt
onder andere gestimuleerd door herverdelingsmechanismen, collectief
sector-overschrijdend overleg omtrent lonen en het indexmechanisme.
Maar het zijn nu net die zaken die N-VA in naam van jobcreatie wil in
de prullenmand werpen.

Mythe 4: De warme en sociale N-VA
samenleving

De Wever benadrukte het nogmaals in
Reyers politiek: de N-VA staat voor een warme gemeenschap waarin
natuurlijke en spontane verbanden tussen de leden van de gemeenschap
het individu op het rechte pad houden. Gemeenschap is dus belangrijk
voor N-VA. In die lijn moet ook de suggestie gelezen worden van Zuhal
Demir in De Morgen die stelt dat niemand gebaat is met de
aanwakkering van het conflict tussen arbeid en kapitaal.Maar
de paradox is dat het N-VA programma alles in het werk stelt om het
aloude conflict tussen arbeid en kapitaal te verscherpen. Haast alle
commentatoren en specialisten beamen dat N-VA’s economisch programma
neerkomt op een gunstregime voor ondernemers en vermogenden, terwijl
de werkenden en uitkeringsgerechtigden de prijs betalen. Lasten en
lusten worden verdeeld langsheen de scheidingslijn tussen arbeid en
kapitaal. De lusten komen ten goede aan het kapitaal.

Het is hoogst twijfelachtig of we op
die manier tot de warme en solidaire samenleving zullen komen die
N-VA wil scheppen. Het tegendeel zal eerder het geval zijn.
Ongelijkheid zal verder toenemen, sociale conflicten zullen intenser
worden en de zeden zullen verharden. De samenleving zal een gespleten
samenleving zijn, nog meer dan nu. Een samenleving ook waarin
individuen en groepen wel degelijk uit de boot zullen vallen en die
mensen tegen elkaar opzet.

Wat De Wever & co niet beseffen is
dat hun economisch programma de snelste weg is naar het complete
tegendeel van een spontane en solidaire gemeenschap.

iCf.
het recente opiniestuk van Zuhal Demir in De Morgen. Ze hanteert
verzekering en zekerheid als inwisselbare begrippen