We zouden het bijna vergeten, maar Schauvliege is ondertussen al tien jaar Vlaams minister van Leefmilieu. Het is bon ton om politici te verwijten dat ze windhanen zijn en dat hun ruggengraat even flexibel is als een tuinslang, maar dat kan je van Schauvliege niet zeggen. Nooit week ze één centimeter van haar pad af. Binnen CD&V vertegenwoordigt ze de agrarische lobby en in haar ogen zijn de belangen van boeren en klimaat onverzoenbaar.

Vlak na haar eerste aantreden als minister vertrok ze naar de grote klimaattop van Kopenhagen. Aan een journalist van De Standaard vertelde ze toen: “Wij kunnen hier wel veel doen, maar daar zit een limiet op, anders mogen we niets meer, zelfs niet meer ademen.” Aan een journalist van Indymedia (een voorloper van DeWereldMorgen.be) was ze nog wat explicieter. “Als men in India massaal begint te vliegen, dan zal het niet gaan, hé.”

Altijd de schuld van iemand anders

Het is Schauvliege ten voeten uit. De klimaatwijziging is altijd de schuld van iemand anders en de oplossingen moeten dus ook van die ‘iemand anders’ komen. Want anders ‘mogen we hier straks niet meer ademen’. En dus werd er op de rem gestaan tien jaar lang.

Het is niet dat niemand ooit geprobeerd heeft om Schauvliege van haar voetstuk te halen. Comedian Wouter Deprez legde haar het vuur aan de schenen toen ze in Genk 12 hectare bos wou laten kappen voor de uitbreidingsplannen van logistiek bedrijf H. Essers. Milieuactivisten noemden haar minister van Ontbossing. De cultuursector trok de straat op nadat ze met de kaasschaaf miljoenen euro subsidies had geschrapt. Ook deze site, jawel, organiseerde toen een mailbombardement.

Niets kon haar deren. 75.000 mensen op straat vlak voor de vorige klimaattop in december? Schauvliege gaf geen krimp. Tot enkele scholieren in navolging van de Zweedse Greta Thunberg een klimaatspijbelactie lanceerden. De eerste keer waren er al meteen 3.500 minderjarigen op straat. Een week later al 12.500 en twee weken later 35.000. Nadat er op een koude zondag ook nog eens 80.000 mensen door Brussel liepen, sloeg de paniek toe.

CD&V in paniek

Het was gedaan met de rustige vastheid van CD&V. Aanvankelijk mocht Youssef Kobo op Radio 1 gaan vertellen dat spijbelen voor het klimaat hetzelfde is als roken tegen obesitas. Bij CD&V dachten ze waarschijnlijk dat het snel zou overwaaien. De aandachtscurve van tieners is even lang als de duur van een GIF, weet je wel.

Maar toen de betogers maar bleven komen, werd snel van strategie veranderd. Ha, eindelijk steun voor mijn beleid, jubelde Schauvliege. Aan Het Laatste Nieuws vertelde ze zelfs trots dat al die activisten dankzij haar zo milieubewust waren. “De Vlaamse overheid heeft extra ingezet op lessen ‘milieuzorg’ op school en die schieten hun doel kennelijk niet voorbij”, zei Schauvliege.

Haar echte mening bewaarde ze voor haar achterban. “Veel mensen die betogen, beseffen niet dat ze een stukje deel uitmaken van een opgezet systeem. Ik weet wie achter heel die beweging zit, zowel van de zondagse betogingen als de spijbelaars. Men heeft me dat ook verteld vanuit Staatsveiligheid. Ik kan u garanderen dat ik niet alleen spoken zie en dat de klimaatbetogingen meer zijn dan spontane solidariteitsacties voor ons klimaat”, zei Schauvliege op een bijeenkomst van het Algemeen Boerensyndicaat.

Framing

Het was op DeWereldMorgen.be dat Filip De Bodt van Climaxi die uitspraken onder de aandacht bracht. En het waren die uitspraken die tot haar ontslag hebben geleid. Bij CD&V wisten ze dat maandagavond al. Ze zagen in hun nachtmerries al de tientallen bordjes van scholieren die hun minister op de korrel nemen. Dinsdag hadden ze nog uren nodig om zich over de communicatie te buigen.

Framing is alles en dus werd er een stukje theater in scene gezet om de aandacht af te leiden van de uitspraken én van het beleid van Schauvliege. Het was allemaal de schuld van die activisten die haar bestookt hadden met mails en sms’jes. Net zoals het al tien jaar de schuld is van die duivelse Indiërs die ook met zijn allen op citytrip willen met Ryanair.

Politici die framen kunnen altijd rekenen op de Pavlov-reactie van de verenigde journalisten. In De Afspraak ging het twee uur na het ontslag van Schauvliege met vier journalisten rond de tafel enkel nog over die sms’en. Geen woord over haar beleid. Geen woord.

Extremisten

Een jonge activist, die de moed had om de sms-actie te verdedigen, werd voor de leeuwen gegooid. Wat hij nu te verduren krijgt, is duizend maal erger dan wat Schauvliege ooit overkwam. Rechts zit al in zijn verleden te graven en belaagt hem op alle mogelijke manieren. Net zoals ze dat eerder met Anuna De Wever hebben gedaan.

Het is het lot van elke prille sociale beweging. De state of grace is altijd kort. Een beweging die plots de kop op steekt, betekent ‘nieuws’ en dus gedurende een korte periode is er zowaar positieve aandacht. Maar een beweging betekent ook verandering en daar hebben de powers that be lak aan.

Dus wordt er verdeeldheid gezaaid. De betogers worden opgedeeld in goede en slechte activisten. Het gaat dan plots niet meer over de eisen, maar over de methodes.

Het overkwam ook Martin Luther King, Jr. toen hij in 1963 achter de tralies vloog na een verboden betoging. Hij maakte van die verstilde dagen gebruik om één van zijn onvergetelijke teksten te schrijven. Weldenkende critici, de witte liberale elite, vonden zijn acties te vroeg en niet wijs genoeg. Beter was het om te onderhandelen. Dialoog voor alles!

King antwoordde: “You are quite right in calling for negotiation. Indeed, this is the very purpose of direct action. Nonviolent direct action seeks to create such a crisis and foster such a tension, that a community, which has constantly refused to negotiate, is forced to confront the issue. It seeks so to dramatize the issue that it can no longer be ignored.”

De leider van de burgerrechtenbeweging vond het ook niet erg om extremist genoemd te worden. Iedereen die voor verandering is, werd ooit een extremist genoemd. “So the question is not whether we will be extremists, but what kind of extremists we will be. Will we be extremists for hate or for love? Will we be extremists for the preservation of injustice or for the extension of justice?”, aldus King.

Het beleid van Schauvliege was extreem. Toen ze aan haar ministerschap begon, hadden we nog 22 jaar om de klimaatcatastrofe aan te pakken. Tien jaar ministerweddes later blijven er nog twaalf jaar over. Eén ding is zeker, het is niet Arno, het is niet Anuna en het zijn niet die 35.000 anderen die de geschiedenis zullen ingaan als extremisten.