Hoeveel acties, betogingen en stakingen zijn er al geweest tegen deze regering? Wij zijn de tel kwijtgeraakt. Deze keer ligt het zwaartepunt bij de openbare diensten. De socialistische vakbond ACOD organiseert op de dag dat premier Michel zijn regeringsverklaring aflegt een ‘reactiedag’ met stakingen en acties.

Er is een eenvoudige reden waarom er deze keer niet in alle sectoren actie wordt gevoerd. Dat heeft met de tactiek van de regering te maken. De maatregelen die alle werknemers (en niet-werkenden) tegelijk raakten, werden in het begin van de legislatuur genomen: de verhoging van de pensioenleeftijd, de indexsprong en de vele belastingverhogingen.

De voorbije jaren werden specifieke groepen geviseerd. Dat was ook zo in het zomerakkoord. De onvrede bij de overheidsdiensten is begrijpelijk. Met één pennenstreek werd een kruis gemaakt over de statutaire benoeming van federale ambtenaren. Voortaan wil de regering enkel nog contractuelen in dienst nemen, behalve voor de zogenaamde gezagsfuncties.

Voor de toekomstige ambtenaren heeft dat grote gevolgen: minder pensioen, minder inkomen bij ziekte, makkelijker ontslag, geen werkzekerheid, enzovoort. Daar komt nog bij dat de vele besparingen er voor zorgden dat veel diensten bij de overheid op hun tandvlees zitten. Elke begrotingsronde werd de riem harder aangespannen. Wie al eens op een perron staat te wachten op een trein die maar niet komt, zal dat wel gemerkt hebben.

Knoeien met pensioenen

Tweede grote punt dat voor onrust zorgt, is – zoals de christelijke vakbond ACV dat noemt – het ‘pensioengeknoei’. De regering-Michel stopte niet bij de verhoging van de pensioenleeftijd. Bij elk begrotingsakkoord wordt er meer geknibbeld aan de – in vergelijking met de buurlanden – al lage pensioenen.

Wie bijvoorbeeld op jonge leeftijd begon te werken en na 45 jaar dienst in de werkloosheid of brugpensioen verzeilde, krijgt voortaan minder pensioen. De regering morrelt ook aan de gelijkgestelde periodes (periodes van niet-werken die toch meetellen bij pensioenopbouw). Zo worden periodes van werkloosheid of brugpensioen niet meer meegeteld aan het laatst verdiende loon.

Eén maatregel – minder pensioen voor 50-plussers die werkloos worden – werd onder druk van de vakbonden en de oppositie al ingetrokken. Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) beklaagde zich er al over dat hij meer dan 35.000 boze mails kreeg. Dat was het gevolg van een actie van het ACV.

Het Zomerakkoord bevatte nog meer maatregelen die de vakbonden op stang jagen. De flexi-jobs werden uitgebreid naar de distributiesector. Voortaan kunnen ook groothandelszaken als Ikea of Carrefour ultraflexibele werknemers aan het werk zetten zonder dat ze daarvoor de afgesproken lonen (en bijdragen) in de sector moeten betalen. Ook gepensioneerden zullen als flexi-jobber aan de slag kunnen.

De regering verlaagde ook de vennootschapsbelasting. In de teksten staat wel dat die budgetneutraal moet zijn, maar voor deze regering betekent dat gewoon: als er door de lagere vennootschapsbelasting een gat geslagen wordt, lossen we dat wel op door besparingen bij de overheid en in de sociale zekerheid.

De rode draad

Geknoei is het zeker, maar is er dan helemaal geen lijn te trekken in het regeringswerk? Toch wel. Maar daarvoor moeten we eerst even de blik op de buurlanden richten. Deze zomer kwam de befaamde Bertelsmann-Stiftung met nieuwe cijfers over de Duitse arbeidsmarkt. In ons oostelijke buurland zijn 4 miljoen mensen arm hoewel ze een job hebben.

Tweede cijfer: bijna 1 miljoen gepensioneerden klussen bij. Eén derde doet dat omdat ze anders gewoon niet rondkomen en hun levensnoodzakelijke rekeningen niet betaald krijgen. Nog eens 58 procent noemt ‘zijn lage pensioen aanvullen met wat extra’s’ de belangrijkste reden om als 65-plusser nog ergens te gaan poetsen (één van de meest uitgeoefende jobs door gepensioneerden).

In Nederland besliste de nieuwe regering om de vennootschapsbelasting met 3 miljard euro te verlagen. Ook wordt de belasting op dividenden afgeschaft. In Frankrijk probeert Macron de arbeidsmarkt flexibeler te maken en verlaagde hij de belastingen voor de grootverdieners.

Wat heeft dat nu te maken met het Zomerakkoord? Wel alles, want dat is de visie achter alle maatregelen. Een arbeidsmarkt creëren die lijkt op die van Duitsland en meelopen in de Europese race naar lagere belastingen voor bedrijven en vermogens. 

Als je onzekerheid zaait over de toekomst van de pensioenen, als je de enige waardige pensioenen in België (die van de ambtenaren) afschaft, als je de al lage pensioenen nog meer uitholt en als je dan tegelijk gepensioneerden de mogelijkheid biedt om zo goed als onbelast bij te klussen in de horeca of in een warenhuis, welke boodschap geef je dan?