Youssef Kobo vloog de laan uit na een door N-VA opgediepte facebookstatus, Dyab Abou Jahjah werd onder druk van N-VA ontslagen als columnist bij De Standaard, diversiteitsambtenaar Alona Lyubayeva werd de deur gewezen en nu is er Rachida Lamrabet. Lamrabet had in een interview met Knack vragen gesteld bij het nut van een verbod op de boerka. Tegenwoordig is dat genoeg om aan de deur gezet te worden bij Unia, een centrum dat nota bene strijdt voor gelijkheid en discriminatie. Meteen heeft Unia ook hiermee zichzelf overbodig gemaakt.
Het ontslag van Lamrabet kan natuurlijk niet los gezien worden van de hetze die N-VA creëerde rond Unia. Unia is altijd een doorn geweest in de ogen van de Vlaamse nationalisten. De laatste weken werd de druk stelselmatig opgevoerd bij monde van Homans en Demir. Het interview leverde de kogel die het nekschot voor Lamrabet en, uiteindelijk, ook voor Unia zal betekenen.
De gemediatiseerde zaken van onder meer Kobo, Abou Jahjah en Lamrabet, zijn slechts het topje van de ijsberg. Iedereen die vertrouwd is met het Vlaamse middenveld weet dat er nog gevallen zijn van mensen die hun job verloren, omdat ze zich net iets te kritisch of militant opstellen. Er heerst een algemene sfeer die je het best kan omschrijven als McCarthyisme. Wie te kritisch is voor N-VA wordt bedreigd, verliest zijn of haar broodwinning of wordt gemarginaliseerd. En bij iedere slag die N-VA thuishaalt, wint de sfeer van intimidatie aan kracht.
De N-VA is geen democratische partij. Dat is ze nooit geweest. En dat zal ze ook nooit worden. En wie dat wel denkt, kan ondertussen gerust naïef genoemd worden.
De ideologische wortels van de N-VA voeren terug naar een donker verleden en bestaat voor een substantieel deel uit ex-Vlaams Belangers. Als je die erfenis naast het traject van de N-VA legt, dan kan je niet anders dan concluderen dat je met een ondemocratische, autoritaire partij van doen hebt.
Er zijn de constante pogingen om de rechtstaat te ondergraven: het flirten met de noodtoestand, de militairen in de straat, de deportatiewet van Francken. Er is de constante desinformatie: van foute grafieken tot en met een persconferentie over een vermeende vermeden aanslag. En er zijn de uitspraken waarin minderheden allerhande gestigmatiseerd en geviseerd worden: het min of meer gepolijste racisme dat ondanks alle geciviliseerde glans, racisme blijft. Als je daar dan nog de intimidatiecampagnes bijneemt, dan weet je met wat voor vijand je van doen hebt. N-VA discussieert niet met de oppositie, ze gaat geen debat aan. Ze wil de oppositie neutraliseren. En dat doet ze behoorlijk consequent.
Maar er is ook de lafheid, de lafheid van middenveldsorganisaties en redacties die blijven buigen voor het N-VA-McCarthyisme in de hoop erdoor gespaard te blijven. De Standaard plooide, Unia ook. Als organisatie of redactie even buigen zal de schade op korte termijn misschien beperken. Of althans die illusie scheppen. Maar op lange termijn zijn de effecten desastreus. Het draagt bij tot een klimaat waarin intimidatie genormaliseerd wordt, waarin de grens steeds verder opschuift.
Maar als N-VA, hun aanhangers en zij die voor hen zwichten denken dat ze op deze manier zullen winnen of zichzelf kunnen redden, zijn er eraan voor de moeite. Want naast angst en defaitisme zaaien ze ook de sporen van een nieuw radicalisme. Een groeiende groep activisten weet dat ze niet veel meer te verwachten heeft van de klassieke instellingen die zich houden aan de netjes uitgetekende lijnen van N-VA, dat er geen heil meer kan verwacht worden van dialoog om de eenvoudige reden dat die er nooit geweest is.
Er zullen nieuwe structuren en initiatieven uitgebouwd worden die zich onttrekken aan de nauwe bandbreedte van de mainstream, die niets meer moeten hebben van het racistisch gewauwel en de rechtse drek die we via alle mogelijke mediakanalen ingelepeld krijgen. Dat zal moeten, als échte tegendraadsheid nog een stem wil hebben.
