In heel Griekenland zijn er ondertussen een veertigtal gelijkaardige initiatieven. Mensen die uitgesloten zijn van de gezondheidszorg krijgen er toegang tot een dokter, gratis medicijnen en er is ook melkpoeder voor moeders die te weinig geld hebben om hun baby eten te geven.

Knap werk, vond het Europees parlement en het gezondheidscentrum in Helleniko, een buitenwijk van Athene, werd genomineerd voor de prijs van de Europese burger. Bij de initiatiefnemers keken ze vreemd op bij die nominatie. Het centrum kwam er net door de draconische besparingen die de Europese Unie oplegde aan Griekenland.

“Het Europees parlement heeft niets gedaan om dit sociaal drama te vermijden. Wij werken dagelijks met die patiënten. Sommigen sterven zonder verzorging, alleen maar omdat ze uitgesloten zijn van de openbare gezondheidszorg. Het is dus onmogelijk om die prijs te aanvaarden”, zegt Giorgios Vichas, de cardioloog die in 2011 het centrum in Helleniko oprichtte.

De dokter-activisten wilden in het Europees parlement komen uitleggen waarom ze de prijs weigerden, maar dat mocht dan weer niet. Ze reisden toch naar Brussel en organiseerden dan maar zelf een persconferentie in een zaal van het Europees parlement.

Katerina Papagika is een cardiologe op rust. Zij is één van de coördinatoren van het centrum. “We begonnen eind 2011 met een twintigal mensen. Ondertussen werken hier meer dan 200 dokters en verpleegkundigen. Maar wat wij doen, is geen liefdadigheid. Wij strijden samen met onze patiënten tegen dit onrecht en hopen dat we zo snel mogelijk overbodig worden.”

De veertig centra werden niet samengebracht in een formele structuur maar werken wel samen. “We overleggen per mail en delen medicijnen. Als er een moeilijk te verkrijgen medicijn gezocht wordt, sturen we snel een mail naar het netwerk”, zegt Papagika.

Sommige dokters zijn net als Papagika met pensioen. Anderen werken vrijwillig een paar uur per week. Zij krijgen de hulp van andere vrijwilligers. Maria bijvoorbeeld werkt voltijds als econome bij een elektriciteitsbedrijf maar helpt in het centrum om de vrijwilligers te coördineren.

Ook Katerina Papagika heeft geen moment getwijfeld om de prijs te weigeren. “Als iemand je hand afhakt, dan wil je daarna van hem toch ook geen prijs ontvangen omdat je het redt met de ene hand die je nog rest.”

Ze vond het wel heel belangrijk om toch naar Brussel te komen. “Te weinig mensen beseffen echt wat er aan het gebeuren is. Wat in Griekenland gebeurt, komt niet doordat Grieken lui zijn of potverteerders. Wij zijn de proefdieren van Europa. Griekenland is één groot laboratorium. Wat bij ons gebeurt, staat heel Europa te wachten.”

Papagika is somber over de nabije toekomst. “Het derde memorandum dat de regering-Tsipras met het mes op de keel tekende belooft weinig goeds. Er wordt nog meer bespaard in de gezondheidszorg. Ik zie maar één hoopvolle uitkomst: dat we overal in Europa de handen in elkaar slaan om dit beleid te stoppen.”