Hier in de VS, waar er elke 6,2
minuten een verkrachting wordt aangegeven en waar een op vijf vrouwen tijdens
haar leven zal verkracht worden, werd de verkrachting en afschuwelijke moord op
een jonge vrouw op een bus in New Delhi op 6 december behandeld alsof het om
een uitzonderlijk gebeuren ging. Het verhaal, dat zich op dat moment nog volop
aan het ontvouwen was, van een vermeende verkrachting van een bewusteloze
tiener door leden van het Steubenville High School voetbalteam en
groepsverkrachtigingen, is hier echt niet zo uitzonderlijk. Kies er maar eentje
uit: een paar van de twintig mannen die groepsgewijs een elfjarige uit
Cleveland, Texas, verkrachtten, werden in november veroordeeld, terwijl de
aanstoker van een groepsverkrachting van een zestienjarige in Richmond,
Californië, veroordeeld werd in oktober, en vier mannen die groepsgewijs een
veertienjarige in de buurt van New Orleans verkrachtten, werden veroordeeld in
april, hoewel de zes mannen die in groep een veertienjarige afgelopen herfst in
Chicago verkrachtten nog steeds op vrije voeten zijn. Niet dat ik echt op zoek
moest gaan naar incidenten: je kunt ze overal in het nieuws vinden, maar
niemand brengt ze met elkaar in verband en niemand geeft aan dat er misschien
wel een patroon bestaat.
Er bestaat echter zeer zeker een
patroon van geweld tegen vrouwen dat breed is en diep gaat en er gruwelijk
uitziet en dat onophoudelijk over het hoofd wordt gezien. Heel af en toe krijgt
een zaak veel aandacht in de media, als het gaat om een beroemdheid of als er
smeuïge details zijn, maar zulke zaken worden behandeld als abnormaliteiten,
terwijl de overvloed aan randartikeltjes over geweld tegen vrouwen in dit land,
in andere landen, op elk continent Antarctica inbegrepen, een soort van
achtergrondbehangpapier vormt voor het ‘echte’ nieuws.
Als je het liever hebt over
busverkrachtingen dan over groepsverkrachtingen, dan heb ik voor jou de verkrachting van
een mentaal gehandicapte vrouw, op een bus in november in Los Angeles.
En de ontvoering van een zestienjarige autistische op het regionale transittreintraject in Oakland, Californië – zij werd tijdens de twee dagen van haar
ontvoering verschillende keren door haar ontvoerder verkracht afgelopen winter.
En dan was er onlangs ook nog de groepsverkrachting van verschillende vrouwen
op een bus in New Mexico. Terwijl ik dit aan het schrijven ben, lees ik dat er
weer een vrouwelijke buschauffeur werd ontvoerd in India en de hele nacht door
een groep werd verkracht en vijf van haar vrienden moeten gedacht hebben dat
wat er gebeurt in New Delhi fantastisch is.
We hebben te maken met een
overvloed aan verkrachting en geweld tegen vrouwen in dit land en op deze
planeet, maar het wordt haast nooit als een zaak van Burgerrechten of Rechten
van de Mens behandeld, of als een crisis, of zelfs maar als een patroon dat zich
herhaalt. Geweld kent geen kleur, geen klasse, geen religie, geen
nationaliteit, maar het kent wel geslacht.
Ik wil hier graag
iets opmerken: hoewel vrijwel alle daders van zo’n misdaden mannen zijn,
betekent dit nog niet dat alle mannen gewelddadig zijn. De meesten zijn dat
niet. En daaraan wil ik graag nog toevoegen dat er uiteraard ook mannen zijn
die het slachtoffer van geweld zijn, hun vooral door andere mannen aangedaan,
en elke gewelddadige dood, elke aanslag is verschrikkelijk. Maar het onderwerp hier
is de geweldsepidemie van mannen tegenover vrouwen en dan hebben we het zowel
over intiem geweld als over geweld door vreemden.
Waar we het niet over
hebben als we praten over geslacht
Dat is nogal wat. We zouden het
kunnen hebben over de aanranding en verkrachting van een drieënzeventigjarige
in het Central Park in Manhattan afgelopen september, of over de meer recente
verkrachtingszaak van een vierjarige en een drieëntachtigjarige in Louisiana,
of over de New Yorkse politieman die gearresteerd werd in oktober wegens wat
serieuze plannen bleken te zijn voor de ontvoering, de verkrachting, het koken
en opeten van een vrouw, eender welke vrouw, want zijn haat was niet
persoonlijk bedoeld (maar misschien was het toch wel een beetje bij de man uit
San Diego die zijn vrouw in november dus wel doodde en kookte en ook voor de
man uit New Orleans die in 2005 zijn vriendin doodde, uiteenreet, en
uiteindelijk in de kookpot stak).
Dit zijn allemaal uitzonderlijke
misdaden, maar we zouden het ook kunnen hebben over alledaagse aanrandingen,
omdat, hoewel er in dit land elke 6,2 minuten daadwerkelijk een verkrachting
wordt gemeld, het geschatte aantal waarschijnlijk vijf keer hoger ligt. Wat
betekent dat er in de VS elke minuut iemand verkracht wordt. Alles bij elkaar
hebben we het dan over tientallen miljoenen verkrachtingsslachtoffers.
We zouden het kunnen hebben over
verkrachtingszaken onder atleten op middelbare en hogere scholen, of over
campusverkrachtingen, waarbij universiteitsautoriteiten in heel wat gevallen
opvallend ongeïnteresseerd en lauw gereageerd hebben, die van de middelbare
school in Steubenville bijvoorbeeld, de Notre Dame University, Amherst College
en vele anderen. We zouden het kunnen hebben over de escalerende pandemie van
verkrachtingen, seksuele aanranding en seksuele intimidatie in het Amerikaanse
leger, waar de Defensieminister Leon Panetta schatte dat er in 2010 alleen al
19.000 seksuele aanrandingen gepleegd werden op medesoldaten en dat het
overgrote deel van de daders er mee weg zijn geraakt, hoewel
viersterrengeneraal Jeffrey Sinclair in september veroordeeld werd voor “een
modderpoel groter dan een oceaan vol seksmisdaden tegen vrouwen”.
Laten we het geweld op de
werkplaats even voor wat het is, laat ons naar huis gaan. Er zijn zoveel mannen
die hun partner en voormalige partner hebben vermoord dat we gemakkelijk aan
meer dan duizend moordzaken van dien aard per jaar komen – wat inhoudt dat elke
drie jaar de dodentol groter is dan het aantal slachtoffers van 9/11, maar
niemand vindt dit blijkbaar genoeg om de oorlog te verklaren aan dit soort van
terreur. (Op een andere manier bekeken: de meer dan 11.766 lijken uit
moordzaken met huiselijk geweld sinds 9/11 overtreft het aantal dodelijke
slachtoffers van die dag en vanalle Amerikaanse soldaten die sindsdien
zijn omgekomen in de “war on terror”.)
Als we het zouden hebben over misdaden zoals deze en waarom ze als gewoon
worden aanvaard, dan zouden we het moeten hebben over welke diepgaande
veranderingen deze maatschappij, of dit land, of domweg elk land nodig heeft.
Als we het daarover zouden hebben, dan zouden we het hebben over mannelijkheid,
of over mannelijke rolpatronen, of misschien over patriarchaat, en daar hebben
we het dus niet veel over.
In de plaats daarvan horen we dat
Amerikaanse mannen zelfmoord plegen – a rato van twaalf per week – omdat het
slecht gaat met de economie, ook al doen ze dat ook wanneer het goed gaat met
de economie; of dat die mannen in India de buschauffeuse vermoord hebben omdat
de armen wraak koesteren ten opzichte van de rijken, terwijl andere
aanrandingen worden uitgelegd als een gevolg van hoe de rijken de armen
uitbuiten; en dan zijn er natuurlijk nog altijd de extra populaire
verklaringen: mentale problemen en verdovende middelen – en, voor de atleten, hersenletsels.
De laatste nieuwstwist luidt dat blootstelling aan lood verantwoordelijk was
voor heel wat van ons geweld, men gaat dan aan het feit voorbij dat beide
geslachten hieraan blootgesteld worden en een ervan pleegt het meeste van dat
geweld. De geweldspandemie wordt altijd uitgelegd als iets dat vooral niks met
geslacht te maken heeft, als eender wat zolang het maar een zo’n breed mogelijk
verklaringspatroon weergeeft.
Iemand schreef een artikel over hoe
het de blanke mannen blijken te zijn die massamoorden plegen in de VS en het
enige wat de (vooral vijandige) commentatoren lijken te hebben gelezen, is het
stuk over het blank-zijn. Het is uitzonderlijk dat er iemand zegt wat er in
deze medische studie wordt gezegd, ook al gebeurt het dan op de meest droge
manier: “Man-zijn wordt in verschillende studies gezien als een risicofactor
voor gewelddadig misdadig gedrag, net zoals het roken van tabak voor de
geboorte, antisociale ouders hebben, en tot een arm gezin behoren.”
En toch is het patroon zo helder
als glas. We zouden hierover ook kunnen praten als was het een wereldprobleem,
terwijl we kijken naar de epidemie van aanranding, intimidatie en de
verkrachting van de vrouwen op het Tahrirplein in Caïro waardoor ze hun
vrijheid weer kwijtraakten die ze nog vierden tijdens de Arabische Lente – en
we zouden een paar mannen naar daar kunnen sturen om verdedigingsteams te
vormen die deze aanrandingen zouden kunnen vermijden – of naar de publieke en
privé-terechtstellingen van vrouwen in India gaande van Eve-teasing tot bruidverbranding, of naar de “eerwraken” in
Zuid-Azië en het Midden-Oosten, of naar de manier waarop Zuid-Afrika ’s werelds
koploper voor verkrachtingen is geworden, met vorig jaar naar schatting zo’n
600.000 verkrachtingen op de teller, of naar hoe verkrachting in Mali, Soedan
en Congo in oorlogstijd gebruikt werd als een tactiek en een “wapen”, net zoals
in voormalig Joegoslavië trouwens, of naar hoe verkrachting en intimidatie alomtegenwoordig
zijn in Mexico en zullen we het dan ook over de femicide in Juarez hebben of
over de ontkenning van de basisrechten voor vrouwen in Saoedi-Arabië en de
ontelbare seksuele aanrandingen op de immigranten die daar als huisbedienden
werken, of over hoe in de VS tijdens de Dominique Strauss-Kahn-zaak zijn straffeloosheid
en die van anderen in Frankrijk publiek werd gemaakt, en het is enkel omdat ik
hier geen plaats meer heb, dat ik het niet ga hebben over Groot-Brittannië en
Canada en Italië (met een voormalige eerste minister berucht voor zijn
seksfeestjes met minderjarigen), Argentinië en Australië en nog zoveel andere
landen.
Wie heeft het recht om jou
te vermoorden?
Maar misschien ben je de
statistieken wel beu, dus laten we het gewoon hebben over een enkel voorval in
mijn stad van een paar weken geleden, een van de vele lokale incidenten waarbij
mannen vrouwen aanrandden en dat afgelopen maand de lokale kranten toch nog
eens haalde:
“Een vrouw werd neergestoken nadat
ze de seksuele avances van een man had geweigerd, toen ze maandagavond laat
door de Tenderloin-buurt van San Francisco liep, dit volgens de
politiewoordvoerster vandaag. Het 33-jarige slachtoffer liep door de straat
toen een onbekende haar benaderde en haar oneerbare voorstellen deed, zegt
politiewoordvoerster agent Albie Esparza. Toen ze zijn voorstellen weigerde,
werd de man zeer kwaad en met een mes reet hij haar gezicht open en bracht haar
steekwonden toe in de arm, zegt Esparza nog.”
Met andere woorden, de man keerde
de situatie zo om dat zijn uitgekozen slachtoffer geen rechten noch vrijheden
meer bezat, terwijl hij zich het recht toe-eigende om haar onder controle te
houden en te straffen. Dit zou ons eraan moeten herinneren dat het bij geweld
in de eerste plaats om het autoritaire draait. Het begint met deze premisse: Ik
heb het recht om jou onder controle te houden.
Moord is de extreme uiting van
autoritarisme, waarbij de moordenaar beweert het recht te hebben om te
beslissen of jij mag blijven leven of niet, het ultieme middel om iemand onder
de knoet te houden. Dit kan zelf van toepassing zijn ook als je “gehoorzaam”
bent, want het verlangen om te controleren komt voort uit een soort van
razernij die niet kan bevredigd worden door gehoorzaamheid. Wat ook de angsten,
of de gevoelens van kwetsbaarheid ook moge zijn die ten grondslag liggen aan
zo’n gedrag, het komt ook voort uit de gedachte aanspraak te kunnen maken, te
mogen denken dat men het recht heeft om iemand te doen lijden, en zelfs om
iemand te doden. Het kweekt ellende bij de dader en bij de slachtoffers.
Wat dat voorval in mijn stad
betreft, soortgelijke dingen gebeuren voortdurend. Zelf kreeg ik met heel wat
varianten hierop te maken toen ik jonger was, soms gepaard met
doodsbedreigingen, dikwijls in combinatie met een stortvloed aan obsceniteiten:
een man benadert een vrouw vanuit zowel een lustgevoel als vanuit de woedende
verwachting dat er op die lust waarschijnlijk niet zal ingegaan worden.
De
woede en de lust komen samen in een pakketje, helemaal in elkaar verwrongen tot
iets dat eros altijd in thanatos zal doen keren, liefde in dood,
soms zelfs letterlijk.
Het is een controlesysteem. Het is
waarom zoveel intieme partners de moordenaars zijn van vrouwen die het waagden
hun partners te verlaten. Het resultaat is dat vele vrouwen opgesloten zitten,
en ook al zou je kunnen zeggen dat de dader van 7 januari, of de potentiële
brute verkrachter in mijn eigen buurt op 5 januari, of die andere verkrachter
hier op 12 januari, of die van San Francisco van 6 januari die zijn vriendin in
de fik stak omdat ze zijn was niet wilde doen, of de man die net nog
veroordeeld werd tot 370 jaar voor een aantal uitzonderlijk wrede
verkrachtingen in San Francisco eind 2011, marginale personen waren – welnu,
rijke, beroemde en geprivilegieerde mannen doen het ook.
De Japanse viceconsul in San
Francisco afgelopen september werd van twaalf zware misbruiken binnen het
huwelijk beschuldigd, alsook beticht van aanranding met een dodelijk wapen,
terwijl in dezelfde maand in dezelfde stad de ex-vriendin van Mason Mayer
(broer van de Yahoo-CEO Marissa Mayer) het volgende getuigde: “Hij rukte mijn
oorringen uit, trok mijn oogwimpers eraf, terwijl hij me in het gelaat spuugde
en me zei hoe ongeliefd ik was; ik lag op de grond in foetushouding en wanneer
ik trachtte te bewegen, duwde hij mijn beide knieën nog dieper tegen me aan om
me tegen te houden en toen sloeg hij me.” Volgens de krant getuigde ze ook dat
“Mayer haar hoofd herhaaldelijk tegen de grond sloeg terwijl hij plukken haar
uittrok en tegen haar zei dat de enige manier voor haar om het appartement levend
te verlaten, was als hij haar naar de Golden Gate Bridge zou rijden waar ‘je
van de brug kan springen en anders duw ik je eraf’. Mason Mayer kreeg
voorwaardelijk.
Afgelopen zomer brak een vervreemde
echtgenoot het straatverbod van zijn vrouw tegen hem, en schoot haar neer – en
ook nog zes andere vrouwen – op haar werk in een kuuroord in de buitenwijken
van Milwaukee, maar aangezien er slechts vier lijken werden gevonden, kreeg de
misdaad nauwelijks aandacht in de pers, tijdens een jaar waarin zoveel spectaculairdere
massamoorden hebben plaatsgevonden in dit land (en we hebben het nog altijd
niet echt gehad over het feit dat bij de 62 massaschietpartijen in de VS de
afgelopen drie decennia er slechts een gepleegd werd door een vrouw, want
wanneer je het over een eenzame schutter
hebt, dan heeft iedereen het over eenzaten en schietwapens, maar niemand heeft
het over mannen – en trouwens, bijna tweederde van alle vrouwen die door
schietwapens omkwamen, werden dus door hun partner of ex-partner
neergeschoten).
Wat heeft de liefde er mee
te maken, vroeg Tina Turner ooit, van wie de ex-echtgenoot ooit zei “Ja, ik
heb haar geslagen, maar ik sloeg haar niet meer dan eender welke andere vent
zijn vrouw zou slaan”. Elke negen seconden wordt er ergens in dit land een
vrouw geslagen. Laten we even duidelijk zijn: niet elke negen minuten, maar
elke negen seconden. Het is oorzaak nummer één van verwondingen bij Amerikaanse
vrouwen; van de twee miljoen die jaarlijks gewond geraken, hebben meer dan een
half miljoen medische bijstand nodig terwijl zo’n 145.000 in het hospitaal
moeten overnachten, volgens het Center
for Disease Control, en dan wil je echt niet weten over de tandheelkundige
ingrepen die achteraf nodig zijn. Echtgenoten zijn ook de hoofdoorzaak voor de
dood van zwangere vrouwen in de VS.
“Wereldwijd riskeren vrouwen tussen de 15 en
de 44 eerder te sterven of verminkt te raken door mannelijk geweld dan door
kanker, malaria, oorlog en verkeersongevallen gecombineerd,” schrijft Nicholas
D. Kristof, een van de weinige prominente figuren die dit thema op regelmatige
basis aanhaalt.
De kloof tussen onze
werelden
Verkrachting en andere daden van
geweld, tot en met moord, en ook geweldsbedreigingen, vormen de grens door
sommige mannen opgelegd in een poging om vrouwen te controleren, en dat geweld beperkt
de meeste vrouwen op manieren waarvan ze zich nauwelijks nog bewust zijn – en
die we nauwelijks nog kunnen aankaarten. Er zijn uitzonderingen: afgelopen
zomer stuurde iemand me een mailtje met een beschrijving van een klas in de
hogeschool waar de studenten werd gevraagd wat ze zouden doen om zich te
beschermen tegen verkrachting. De jonge vrouwen omschreven ingewikkelde
strategieën om alert te blijven, hoe ze zelf hun toegang tot de wereld
beperkten, hoe ze voorzieningen troffen en hoe ze eigenlijk de ganse tijd met
het idee van verkracht te worden in hun hoofd rondliepen (terwijl de jonge
mannen, voegde hij nog toe, in opperste verbazing zaten te staren). De kloof
tussen hun beide werelden was eventjes heel erg zichtbaar geworden.
Maar meestal praten we er gewoon
niet over – ook al circuleert er op het internet een grafiek met de titel Tien Toptips om Verkrachting te Stoppen, het
soort advies dat jonge vrouwen al meer dan genoeg krijgen, maar deze kreeg een
subversief kantje. Het adviseert bijvoorbeeld: “Draag een fluitje! Als je bang
bent dat je iemand per ongeluk gaat aanranden, kan je het geven aan de persoon met
wie je samen bent, dan kan die om hulp roepen.” Ook al is het grappig, de
grafiek wijst ons op iets dat verschrikkelijk is: de gebruikelijke
handleidingen voor zulke situaties leggen de volledige verantwoordelijkheid
voor preventie steeds bij de potentiële slachtoffers, bij wie het geweld als
iets vanzelfsprekends wordt beschouwd.
Leg mij maar eens uit waarom men op school
meer tijd besteedt aan het uitleggen aan vrouwen hoe ze plunderaars kunnen
overleven, dan aan de andere helft uit te leggen waarom ze geen plunderaars
mogen zijn.
Seksuele intimidatie lijkt online
nu een dagelijks feit te zijn. Eind 2011 schreef de Britse columnist Laurie
Penny: “Een mening, zo lijkt het wel, is de korte rok van het internet. Een
mening hebben en ermee pronken is een beetje zoals aan een amorfe massa, die
enkel bestaat uit mannelijke toetsenbord-bashers,
vragen hoe ze je willen verkrachten, vermoorden en op je pissen. Afgelopen
week, na een wel heel grote resem van bedreigingen, heb ik besloten om enkele
van die berichten publiek te maken op Twitter, en de respons die ik daarop
kreeg, was overweldigend. Velen konden de haat die ik ontvang niet geloven, en
vele anderen begonnen op hun beurt hun eigen verhalen over bedreiging,
intimidatie en misbruik te delen.”
Vrouwen in de online gaming-gemeenschap werden geïntimideerd,
bedreigd en verjaagd. Anita Sarkeesian, een feministische mediacritica die zulke
incidenten heeft gedocumenteerd, ontving steun voor haar werk, maar ook, om een
journalist te citeren, “een nieuwe golf van echt agressieve, weet je wel,
gewelddadige bedreigingen ten persoonlijke titel, men probeerde haar accounts
te hacken. En een man in Ontario ondernam zelfs een poging om een online
videospelletje te maken waar je de beeltenis van Anita op het scherm kon slaan.
En als je het verschillende keren sloeg, dan verschenen er blauwe plekken en
snijwonden op haar beeltenis.” Tussen deze online gamers en mannen
van de Taliban die, afgelopen oktober, probeerden de veertienjarige Malala
Yousafzai te vermoorden omdat ze zich uitsprak voor het recht op onderwijs voor
Pakistaanse vrouwen, is het verschil gradueel. Beiden trachten ze vrouwen het
stilzwijgen te doen opleggen en te straffen als ze hun stem opeisen, of de
macht, of het recht op deelnemen. Welkom in Manistan.
De Partij voor de
Bescherming van de Rechten van de Verkrachters
Het probleem stelt zich ook niet
enkel publiek, of in de privé-sfeer, of online. Het is ook ingebed in ons
politieke systeem, en in ons wettelijk systeem, waar men voor dat de feministen
de strijd aangingen, het meeste huishoudelijke geweld niet erkende, noch
seksuele intimidatie of stalking, of verkrachting tijdens een afspraakje, of
verkrachting door een bekende, of verkrachting binnen het huwelijk, en in vele
gevallen van verkrachting wordt nog steeds het slachtoffer veroordeeld of niet
geloofd, in plaats van de verkrachter, alsof enkel heilige maagden verkracht
kunnen worden.
Zoals we hebben kunnen leren uit de
verkiezingscampagne van 2012, is het ook ingebed in de hoofden en de monden van
onze politici. Wie kan de stortvloed van waanzinnige pro-verkrachtingspraat van
Republikeinse mannen vergeten die afgelopen zomer en herfst werd gespuid, die
begon bij de beruchte uitspraak van Todd Akin die beweerde dat vrouwen manieren
kennen om niet zwanger te raken in het geval van verkrachting, een uitspraak
die hij deed in een poging om vrouwen de controle over hun eigen lichaam te
ontnemen. Daarna, uiteraard, beweerde senaatskandidaat Richard Mourdock dat
verkrachtingszwangerschappen “een geschenk van God” waren, en deze maand nog stond
weer een andere Republikeinse politieker Akins uitspraak nog wat te verdedigen.
Gelukkig verloren alle vijf de
Republikeinen, die publiekelijk het recht op verkrachting verdedigden, hun kans
op een zitje in de campagne van 2012 (Stephen Colbert probeerde hen nog te
waarschuwen dat vrouwen stemrecht hadden gekregen in 1920). Eerder deze maand
weigerden Republikeinen in het Congres de Violence
Against Women Act opnieuw van een volmacht te voorzien, omdat ze bezwaren
hadden tegen het feit dat het bescherming gaf aan immigranten,
transgendervrouwen, en Inheemse Amerikaanse vrouwen. (Om het nog even op
epidemieën te hebben, een op drie Inheemse Amerikaanse vrouwen zal verkracht
worden, en in de reservaten gebeuren 88% van die verkrachtingen door niet-Inheemse
mannen die weten dat tribale overheden hen niet kan vervolgen).
En ze zijn er ook op uit om de
reproductieve rechten uit te hollen – zowel geboortecontrole als abortus, zoals
ze al tientallen jaren zeer effectief hebben gedaan in verscheidene staten. Wat
men natuurlijk bedoelt met “reproductieve rechten”, is het recht voor vrouwen
op controle over hun eigen lichaam. Had ik al niet gezegd dat geweld tegen
vrouwen een controlezaak is?
En ook al worden verkrachtingen
vaak op een heel lusteloze manier onderzocht – er bestaat een berg aan
ongeteste verkrachtingskits in dit land – verkrachters die hun slachtoffers
zwanger maken hebben ouderlijke rechten in 31 staten. O, en voormalig
vicepresidentskandidaat en huidig congreslid Paul Ryan (R-Manistan) gaat de wet
herinvoeren die de staten het recht geeft om abortus te bannen en die een
verkrachter zelfs in staat zou kunnen stellen om zijn slachtoffer een proces
aan te doen om een proces aan te spannen.
Alle dingen waarop men het
niet kan afschuiven
Uiteraard
zijn vrouwen tot allerlei soorten van onaangenaamheid in staat, en er gebeuren
ook geweldsmisdaden gepleegd door vrouwen, maar de zogenaamde sekseoorlog trekt
enorm krom wanneer we het over echt geweld hebben. Anders dan de voormalige (mannelijke) baas van het Internationaal Monetair Fonds zal de huidige
(vrouwelijke) baas haar werknemer niet aanranden in een luxehotel; vrouwelijke
officiers in het Amerikaanse leger met een hoge rankingsgraad worden, in
tegenstelling tot hun mannelijke tegenhangers, niet beschuldigd van eender
welke seksuele intimidatie, en jonge, vrouwelijke atleten, anders dan die
mannelijke voetbalspelers in Steubenville, zijn niet onmiddellijk van plan om
te gaan urineren op bewusteloze jongetjes, laat staan dat ze hen zullen
verkrachten en er dan over gaan opscheppen in Youtube-video’s en op Twitter.
Tot nu toe zijn er geen vrouwelijke
buschauffeurs die samenkomen om een man op zo’n verschrikkelijke manier aan te
randen dat hij sterft aan zijn verwondingen, en zijn er geen plunderende vrouwenbendes
op het Tahrirplein in Caïro bezig met mannen te terroriseren en er bestaat
gewoonweg geen moederlijk equivalent voor de 11% verkrachtingen gepleegd door
vaders en stiefvaders. Van de mensen in de gevangenis in de VS zijn 93,5% van
hen geen vrouwen, en hoewel heel wat onder hen daar om te beginnen helemaal
niet zouden moeten zitten, zouden sommigen onder hen er wel moeten zitten
vanwege geweldpleging, tot we een betere manier hebben gevonden om ermee om te
gaan, en met hen.
Er bestaat geen vrouwelijke popster
die het hoofd van een jonge man, die ze mee naar huis had genomen, eraf heeft
geknald, zoals Phil Spector deed. (Hij maakt nu deel uit van die 93,5% die zit
voor doodslag met schietwapen op Lana Clarkson, blijkbaar omdat ze niet inging
op zijn avances.) Geen vrouwelijke filmster werd beschuldigd van huiselijk
geweld, omdat Angelina Jolie niet doet wat Mel Gibson en Steve McQueen deden,
en er zijn geen gevierde vrouwelijke filmregisseurs die drugs gaven aan een
dertienjarige vooraleer ze het kind aanrandde, terwijl het ‘nee’ bleef zeggen,
zoals Roman Polanski deed.
Ter nagedachtenis van Jyoti Singh
Wat is
eigenlijk het probleem met het mannendom? Er is iets aan de hand met de manier
waarop mannelijkheid ingeprent wordt, met wat er geprezen wordt en
aangemoedigd, met de manier waarop geweld wordt overgedragen op jongens die
eigenlijk de les zouden moeten gelezen worden. Er bevinden zich fantastische en
wonderbaarlijke mannen onder ons, en een van de dingen die bemoedigend zijn in
deze oorlogsronde tegen vrouwen, is de hoeveelheid mannen die het wel
begrijpen, die inzien dat het hen ook aanbelangt, die het opnemen voor ons en
ons dagelijks bijstaan, online en afgelopen winter in de protestmarsen van New
Delhi tot San Francisco.
Meer en meer worden mannen onze
goede bondgenoten – en er zijn er altijd wel wat geweest. Goedheid en
vriendelijkheid hebben nooit geslacht gekend, en empathie heeft dat ook nooit
gekend. Statistieken in het huiselijk geweld zijn opmerkelijk gedaald sinds de
vorige decennia (ook al zijn ze nog steeds angstwekkend hoog), en heel wat
mannen zijn druk bezig met het uitwerken van nieuwe ideeën en idealen met
betrekking tot mannelijkheid, en macht.
Homoseksuele mannen zijn steeds
goede bondgenoten geweest voor me, al zo’n vier decennia lang. (Blijkbaar
zorgen homohuwelijken voor afschuw onder conservatieven, omdat het gaat om
huwelijken tussen gelijken zonder rollen.) De vrouwenbeweging werd vaak
geportretteerd als een beweging die op ons af komt geslopen met de bedoeling de
macht over te nemen en de mannelijke privilegies af te nemen, als in een of
ander somber zero-sumspel, slechts een van de beide geslachten kan
daarbij vrij zijn en machtig. Maar we zijn samen vrij of samen slaaf.
Er zijn andere dingen waarover ik
veel liever zou schrijven, maar dit heeft invloed op al de rest. De helft van
alle levens binnen onze mensenmaatschappij worden hier door achtervolgd,
uitgeput, en soms stopgezet door deze alomtegenwoordige verscheidenheid aan
geweld. Beeld je in hoeveel meer tijd en energie we zouden hebben om op andere
dingen te focussen, dingen die belangrijk zijn, als we niet zo bezig waren met
overleven.
Bekijk het eens van deze kant: een van de beste journalisten die ik
ken, is bang om ’s avonds naar huis te wandelen in deze buurt. Moet ze nu
stoppen met tot ’s avonds laat te werken? Hoeveel vrouwen moesten hun werk
beëindigen, of werden weerhouden een job uit te oefenen, om vergelijkbare
redenen?
Een van de meest sensationele nieuwe
politieke bewegingen op Aarde is de Inheems-Canadese rechtenbeweging, met
feministische en duurzame boventonen, Idle
No More genaamd. Op 27 december, kort nadat de beweging van start was
gegaan, werd een Inheemse vrouw ontvoerd, verkracht, geslagen, en voor dood
achtergelaten in Thunder Bay, Ontario, door mannen wier opmerkingen de misdaad
omlijstten als wraak op Idle No More.
Daarna liep ze vier lange uren door de bittere koude en overleefde het incident
om haar verhaal te kunnen vertellen. Haar aanranders, die hadden gedreigd om
het nog eens te doen, lopen nog steeds vrij rond.
De New Delhi-verkrachting en moord
op Jyoti Singh, de 23-jarige die fysiotherapie studeerde zodat ze beter
zichzelf zou kunnen helpen terwijl ze anderen verzorgde, en de aanval op haar
mannelijke metgezel (die het overleefde) lijken een reactie te hebben
teweeggebracht die we al honderd, of duizend, of vijfduizend jaar nodig hebben.
Moge ze voor vrouwen – en mannen – voor de wereld betekenen wat Emmet Till,
vermoord door blanke racisten in 1955, voor de Afro-Amerikanen betekende en
voor de toen ontluikende Amerikaanse burgerrechtenbeweging.
Elk jaar krijgen we in dit land te
maken met meer dan 87.000 verkrachtingen, maar de meeste ervan worden
geportretteerd als geïsoleerde incidenten. We hebben hier te maken met puntjes
zo dicht op elkaar dat ze spatten worden die samensmelten tot een vlek, maar
bijna niemand verbindt ze, of noemt de vlek bij naam. Dit moet veranderen. Het
is jouw taak om dat te veranderen, en de mijne, en die van ons allemaal.
Rebecca Solnit heeft reeds drie
verschillende versies van dit essay geschreven: een in de jaren 1980 voor het
punkmagazine Maximum
Rock ‘n’ Roll, een
keer als een hoofdstuk over vrouwen en wandelen in haar boek Wanderlust: A History of Walking (2000) en de
bovenstaande versie. Ze zou het geweldig vinden wanneer haar onderwerp gedateerd
raakte en ze er nooit meer over hoefde te schrijven.
De Engelstalige versie van deze
tekst vind je hier
op TomDispatch.com. Vertaling door Sarah Wagemans.
